Η περίπτωση Χένρυ Τζέιμς είναι η περίπτωση εκείνου του δημιουργού που ακροβατεί ανάμεσα στην έμπνευση και τον αγώνα για προσωπική καταξίωση μέσα από την επιβεβαίωση πως παρά την αριστοκρατική του καταγωγή έχει τις ανησυχίες του λογοτέχνη και πασχίζει στην υπηρεσία αυτού του ρόλου. Θα μπορούσαμε να τον αποκαλέσουμε ένα μείγμα αρσενικής Τζέιν Όστεν και Αγκάθα Κρίστι. Δεν ήταν όμως τίποτε από τα δύο, ο ίδιος δεν ταυτίστηκε με κανέναν. Είχε πολλές προσλαμβάνουσες και κανείς θα έβρισκε στην γραφή του επιρροές από τον μεγάλο Ντίκενς. Πολιτογραφημένος Βρετανός αν και γεννημένος στην Αμερική, την οποία εγκατέλειψε, κατέγραψε πολλές φορές με μία γερή δόση ειρωνείας τη ζωή στην Βρετανία των αρχών του 20ου αιώνα μέσα από σκηνές εκκεντρικές, αλλοπρόσαλλες και μυστηριώδεις. Περισσότερα
Χριστόφορος Μηλιώνης, Καλαμάς κι Αχέροντας, Εκδόσεις Κίχλη
Ο κόσμος του Μηλιώνη είναι ποτισμένος από την ελληνική ιστορία και την ιστορία των ανθρώπων τόσο της πόλης όσο και της υπαίθρου, στο μεταίχμιο της μετάβασης από το αγροτικό στο αστικό τοπίο. Στα πολύ δυναμικά διηγήματα, από όπου λείπει η έντονη δράση αλλά επικρατεί ένας βουβός πόνος, ξετυλίγεται το δράμα μιας Ελλάδας διαλυμένης που δεν εμπνέει στον αφηγητή νοσταλγία, αλλά απογοήτευση, τόσο για τα παρελθόντα όσο και για τα μελλούμενα. Τα πλούσια σε εικόνες διηγήματα, σα να αποτελούσαν πλάνα κινηματογραφικής ταινίας, σκιαγραφούν ένα κόσμο στατικό, ένα κόσμο παροπλισμένο και ο συγγραφέας μιλάει με επιμονή και ζήλο για ανθρώπους του καιρού του, ενός καιρού μελαγχολικού και έντονα δραματικού. Οι άνθρωποί του θύματα της Ιστορίας ή μιας χαμένης γενιάς, κουβαλούν μέσα τους το άρωμα του τόπου τους, αλλά αυτός ο τόπος μοιάζει χαμένος και καταπονημένος από το χρόνο και τα γεγονότα.Περισσότερα
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι: Ένας «ταπεινός και καταφρονεμένος» Δον Κιχώτης
Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι με το έργο του, το τόσο δραματικό και θεατρικά δοσμένο, αναλώθηκε εμμέσως πλην σαφώς στην αποτύπωση της σκληρότητας και της τραχύτητας της ζωής του ίδιου και των συμπολιτών του, των μουζίκων, αλλά και στην καταγραφή του εξευτελισμού της ανθρώπινης ύπαρξης μέσω των διώξεων και των παράνομων δράσεων ενός διεφθαρμένου πολιτικού κατεστημένου. Άσκησε μέσα από τα έργα του έντονη κριτική και ψυχογράφησε με γλαφυρό και ωμό τρόπο σκηνές από την καθημερινότητα των Ρώσων, πολλές φορές δεχόμενος τα πυρά των κριτικών. Περισσότερα
Όσκαρ Ουάιλντ, Σαλώμη, Εκδόσεις Gutenberg
Σώμα του εγκλήματος κατά τον Ιωάννη, η Σαλώμη εμφανίζεται στον Όσκαρ Ουάιλντ σαν ένα πρόσωπο βγαλμένο από την Ιλιάδα του Ομήρου. Καθόλου τυχαίο μιας και ο Ουάιλντ διάβασε ήδη από τα 12 του χρόνια τον Όμηρο και πώς κανείς να μην επηρεαστεί από τον πρώτο άνθρωπο που έγραψε ουσιαστικά το πρώτο μυθιστόρημα του δυτικού πολιτισμού με την ευρύτερη έννοια; Ο Ιρλανδός ιερός “γίγαντας” που πέθανε από την πείνα σε ηλικία 46 μόλις ετών – όπως έμαθα στην εξαιρετική παρουσίαση του βιβλίου στο πατάρι του βιβλιοπωλείου Gutenberg, από το οποίο έφυγα σοφότερος και ψυχικά πιο ευτυχής – αποτελεί το τέλειο παράδειγμα ιδανικού καταραμένου καλλιτέχνη, έτσι όπως λίγα χρόνια αργότερα θα πεθάνει στο Παρίσι από φυματίωση και λόγω του αλκοολισμού του ο Αμεντέο Μοντιλιάνι. Περισσότερα
Ονορέ ντε Μπαλζάκ: Ο ρομαντικός “πατέρας” του σύγχρονου μυθιστορήματος
Δεν είναι διόλου τυχαίο πως ο Μπαλζάκ παραμένει και θα παραμένει στο πάνθεον των λογοτεχνών που θα διαβάζονται από μικρούς και μεγάλους, θαυμαστές και θαυμάστριες, γιατί πολύ απλά έγραφε με την ψυχή του και όχι με κριτήριο την τσέπη του όπως συμβαίνει κατά κόρον στη σημερινή εποχή. Η γραφή του και η συγγραφική του ωριμότητα έλαβαν χώρα πρόωρα, ήδη από τα κατά βάση δυσάρεστα βιώματα που είχε ως νέος, μια και τα ευχάριστα ήρθαν αργότερα, κατόπιν έντονης επιθυμίας και επιμονής του ίδιου, που πίστεψε στον εαυτό του. Περισσότερα
Αντόν Τσέχοφ: Ο λογοτεχνικός γιατρός που άγγιξε τις ψυχές των ανθρώπων
Ο κόσμος του Τσέχοφ είναι ένα ανεξάντλητο μαγικό κουτί όπου κάθε φορά έρχονται στην επιφάνεια όλα εκείνα τα στοιχεία και τα δεδομένα που τον διαμόρφωσαν ως συγγραφέα, γιατρό, κοινωνικό λειτουργό της εποχής του, μα πάνω από όλα ως άνθρωπο. «Αν ένα βιβλίο δεν μας συγκλονίζει όπως ένα χτύπημα στο κρανίο, για ποιον λόγο να το διαβάσουμε;» είχε δηλώσει πολύ επιτυχημένα ο Κάφκα. Περισσότερα
Τζον Μπιούκαν, Τα 39 σκαλοπάτια, Εκδόσεις Μίνωας
Σε μία περίοδο όπου ξεπετιούνται αστυνομικά μυθιστορήματα με αμφίβολη αξία και περιεχόμενο, βιβλία όπως Τα 39 σκαλοπάτια, που αν μη τι άλλο ξεπερνάνε τα στενά όρια του αστυνομικού μυθιστορήματος, προσφέρονται για να μας συναρπάσουν και να μας εκπλήξουν ευχάριστα. Έχουν παρέλθει πάνω από 100 χρόνια από την ημερομηνία έκδοσής του και το βιβλίο αυτό με την ατμόσφαιρα που δημιουργεί καταφέρνει και αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη καθώς με όπλο την ιστορία και την πολιτική δράση της εποχής μπορούμε και ξαναζούμε τα συγκλονιστικά γεγονότα των αρχών του 20ου αιώνα. Είναι σαφές πως δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Guardian το επέλεξε ανάμεσα στα 100 καλύτερα μυθιστορήματα της αγγλικής γλώσσας.Περισσότερα
Λέων Τολστόι: Με άρμα τη λογοτεχνία τάχθηκε στην υπηρεσία του ανθρώπου
Πριν λίγα χρόνια είχα την τύχη να δω την εξαιρετική ταινία «Ο τελευταίος σταθμός», βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Τζέι Παρίνι, με πρωταγωνιστές μεταξύ άλλων τον Κρίστοφερ Πλάμερ και την Έλεν Μίρεν. Το βιβλίο αυτό αναφέρεται μέσω των ημερολογίων και της αλληλογραφίας του συγγραφέα με την γυναίκα του, τα παιδιά του και τους συνεργάτες, στο έτος 1910, δηλαδή στον τελευταίο χρόνο της ζωής του μεγάλου και σοφού Ρώσου Λέοντος Τολστόι και καταδεικνύει με εμφατικό τρόπο τον εσωτερικό αγώνα του -πιστού στο δικό του Θεό- Τολστόι. Περισσότερα
John Dos Passos: Υπαρκτός μύθος μιας «χαμένης γενιάς»
Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ είχε αναφέρει ως προς το πρόσωπο του Τζον Ντος Πάσσος πως είναι αδιαμφισβήτητα ο καλύτερος συγγραφέας της εποχής μας. Όχι άδικα. Άνθρωπος με πολλαπλές δημιουργικές χάρες, έζησε από κοντά την παρισινή καλλιτεχνική αύρα των αρχών του 20ου αιώνα μέσα σε μια πραγματική πανδαισία εικαστικής δράσης και γνωρίστηκε με προσωπικότητες όπως ο Fernand Léger, ο Ernest Hemingway και ο Blaise Cendrars. Περισσότερα
Τόμας Χάρντυ, Το ημερολόγιο της Αλίσια, Εκδόσεις Ερατώ
Ο Τόμας Χάρντυ παίζει σε αυτό το διήγημα, που έχει τη μορφή ημερολογίου, με τις ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης φύσης. Ο Χάρντυ, στα περισσότερα μυθιστορήματα του, τα οποία ονομάζει ο ίδιος “μυθιστορήματα χαρακτήρα και περιβάλλοντος” πραγματεύεται με σκληρότητα, τιμιότητα και ειρωνεία τις ανθρώπινες ερωτικές εξάρσεις, τα παιχνίδια της μοίρας που επηρεάζουν τον σύγχρονο άνθρωπο πριν έρθει η βιομηχανική επανάσταση και αρχίζει να διαφθείρει όλο και περισσότερο τον ευάλωτο σε πάθη άνθρωπο.Περισσότερα
Τζέιμς Τζόϊς, Οι Δουβλινέζοι, Εκδόσεις Οξύ
“Η πολεμική μίμηση του απογεύματος έγινε τόσο κουραστική όσο η πρωινή ρουτίνα του σχολείου, επειδή εκείνο που στ’ αλήθεια ήθελα ήταν να μου συμβούν πραγματικές περιπέτειες. Αλλά οι πραγματικές περιπέτειες, σκεφτόμουν, δεν συμβαίνουν σε όσους κάθονται σπίτι τους. Πρέπει να αναζητηθούν κάπου έξω” γράφει ο Τζόϊς στη “Μία συνάντηση”. Ποιος να φανταζόταν – μάλλον ο ίδιος το διαισθάνθηκε και το προφήτεψε με τη διορατικότητα της ψυχής του που έβραζε – πως οι περιπέτειες οι οδυνηρές και απρόβλεπτα δυστυχείς του πολέμου δεν είχαν ακόμα ξεκινήσει αλλά βρίσκονται προ των πυλών. Περισσότερα
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ: Ένας γοητευτικός άνδρας, ένας χαρισματικός συγγραφέας
Μου αρέσουν οι άνθρωποι και μου αρέσει να τους αρέσω, αλλά κρατάω την καρδιά μου εκεί που την έβαλε ο Θεός: μέσα μου».
-Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ
Και πράγματι αυτή του η φράση πιστοποιεί την ιδιαίτερη αλλά και εύθραυστη φύση του καταραμένου λογοτέχνη. Ευλογημένα καταραμένος, αφού κατόρθωσε στη σύντομη σχετικά ζωή του να καταθέσει με επώδυνη άνεση – μια και δεν αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα – όλα εκείνα που κλόνιζαν την ψυχή και την καρδιά του. Πιό άνθρωπος από τον ίδιο τον άνθρωπο, ο Φιτζέραλντ αγάπησε σφόδρα τη ζωή και τη γεύτηκε μέχρι την τελευταία της σταγόνα, μη αποδεχόμενος όρια και φραγμούς, θεωρώντας μέσα του πως η ζωή του θα ήταν για πάντα μια γιορτή, ένα παραμύθι δίχως τέλος.Περισσότερα