Η ιστορία πάντα θα αποτελεί το όχημα εκείνο το οποίο προσφέρει γνώσεις για το παρόν και το μέλλον, είναι επίσης το όχημα εκείνο πάνω στο οποίο πατάει ο άνθρωπος για να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από γεγονότα, κρίσεις και ανατροπές. Η σοφία των γεγονότων και τα λάθη που έλαβαν χώρα κατά το πρόσφατο ή απώτερο παρελθόν σίγουρα παρέχουν στον σύγχρονο άνθρωπο μαθήματα για τυχόν παθήματα και εναπόκειται σε εκείνον να αναμετρηθεί με τα σφάλματα των προηγούμενων γενεών ώστε με μεγαλύτερη σύνεση και ωριμότητα αφενός να μην τα επαναλάβει και αφετέρου να διδαχθεί από αυτά. Η ιστορία λοιπόν και η ανάλυση των γεγονότων είναι εκ των ων ουκ άνευ για να κατανοήσουμε καλύτερα και διεξοδικότερα όλες τις πηγές καταστροφών, πολέμων και ολέθριων καταστάσεων που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε ανείπωτες τραγωδίες.Περισσότερα
Ανατρέχοντας στην ιστορία των αδερφών Κόλλυερ ως άλλοι αδερφοί Καραμαζόφ (E.L. Doctorow, Χάμερ & Λάνγκλευ, Εκδόσεις Πατάκη)
Η ζωή των αδερφών Κόλλυερ, του Χόμερ και του Λάνγκλευ διατρέχει από την αρχή μέχρι το τέλος της αφήγησης έναν μεγάλο κίνδυνο. Ο ένας τυφλός και ο άλλος εκκεντρικός τύπος, ζουν σε μία δική τους πραγματικότητα και αντιμετωπίζονται από τον κόσμο ως αλλόκοτα πλάσματα, ως παρά φύση άνθρωποι, ξένοι και παράσιτα ενός κόσμου που αδυνατεί να τους εντάξει στο σύνολό του. Διάγουν μία ιδιόμορφη ζωή κλεισμένοι ο ένας στον άλλο και αφιερωμένοι στην ιερή μεταξύ τους σχέση και προστατευμένοι από τους έξω. Το σπίτι τους έχει μετατραπεί σε ένα απόλυτο κρησφύγετο, σε μία φυλακή των ονείρων τους και εκεί κουρνιάζουν σαν απειλούμενα είδη από μία εξωτερική αγριότητα που όλο και αυξάνει. Ο Doctorow μέσω των χαρακτήρων του διατρέχει την ιστορία της σύγχρονης Αμερικής. Μέσα από αυτό το μωσαϊκό που καταφέρνει να δημιουργήσει επιχειρεί να αναδείξει τις στρεβλώσεις και τις ανισορροπίες μίας ολόκληρης κοινωνίας που καταρρέει και κατεδαφίζεται, ματαιότητες και ανασφάλειες. Περισσότερα
Herman Hesse, Σιντάρτα, Εκδόσεις Διόπτρα
Ο Ίταλο Καλβίνο στο περίφημο δοκίμιό του με τίτλο Γιατί πρέπει να διαβάζουμε τους κλασικούς, είχε γράψει πως κλασικό είναι ένα βιβλίο που ποτέ δεν έχει ολοκληρώσει αυτά που έχει να πει. Στην περίπτωση του Χέρμαν Έσσε, αυτό το απόφθεγμα επιβεβαιώνεται, καθώς βιβλία σαν το Σιντάρτα, γραμμένο εδώ και πάνω από εκατό χρόνια, αποτελούν σταθμούς της λογοτεχνίας στα οποία είναι αδύνατον να μην σταματήσεις για να μελετήσεις. Είναι κάποια βιβλία που όσο περνάνε τα χρόνια τόσο περισσότερο αυξάνουν την σημασία τους, που είναι πολύτιμα για την ανθρωπότητα όταν αυτή ρέπει προς την ανοησία και την ματαιοδοξία. Δυστυχώς, οι καιροί και η ιστορία επαναλαμβάνονται με τον λάθος τρόπο οδηγώντας σε προβλήματα και σε αδιέξοδα ενώ τα σφάλματα των ανθρώπων που επίσης επαναλαμβάνονται σαν να μην έμαθαν τίποτα από το παρελθόν τους έρχονται να μας θυμίσουν πως η γνώση από την μία και η σκέψη από την άλλη θα παραμένουν αξίες ανεκτίμητες εις το διηνεκές.Περισσότερα
Ο πόλεμος που αιματοκύλησε την Ευρώπη και κατέστρεψε λαούς και πόλεις (Ζαν Εσενόζ, 14, Εκδόσεις Ίκαρος)
Στην φιλοσοφία του βιβλίου του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο ο Ζαν Εσνόζ, ένας εκ των κορυφαίων εκπροσώπων της γαλλικής σύγχρονης λογοτεχνίας, επανέρχεται με ένα βιβλίο αφιέρωμα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, εκατό χρόνια μετά. Ένας πόλεμος που ρήμαξε την Ευρώπη και στοίχισε τη ζωή σε τόσες ψυχές, μία σύρραξη που διήρκησε 5 χρόνια και κατέστρεψε περιουσίες, μνημεία και κυρίως την ανθρώπινη ύπαρξη και την αξιοπρέπειά της. Αναρωτιέται κανείς, θα είναι ο πρώτος ή ο τελευταίος πόλεμος που έλαβε χώρα σε αυτό τον τόσο μάταιο κόσμο που διψάει για αλληλοσπαραγμό και τρέφεται από κακία και εχθρότητα; Δυστυχώς όχι, και μάλιστα, αυτός ο πόλεμος, ο τόσο αιματηρός και διχαστικός θα οδηγούσε, μετά την συντριβή της Γερμανίας και την ταπείνωση που βίωσε, σε έναν ακόμα πιο οδυνηρό πόλεμο που αποτελείωσε ό,τι είχε απομείνει και στιγμάτισε μια για πάντα τον κόσμο του χθες και του σήμερα, τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Περισσότερα
Οι σημερινές εταίρες του έρωτα και οι πόρνες στο έργο του Γκυ ντε Μωπασάν και του Τουλούζ-Λωτρέκ
Να είσαι πόρνη παραμένει το πιο αρχαίο επάγγελμα του κόσμου, ένα επάγγελμα που ποτέ δεν έσβησε και ευτυχώς ή δυστυχώς – υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις επ’ αυτού από ηθικής απόψεως – ποτέ δεν θα σβήσει διότι πάντα αυτές οι ιέρειες του έρωτα θα υπηρετούν τις ακόρεστες και αχόρταγες πολλές φορές ανδρικές ορέξεις, όχι δίχως τίμημα. Είναι εκείνες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή “εξυπηρέτησης” της ικανοποίησης των ορμονών του ανδρικού φύλου, το οποίο διψά για απόλαυση και ηδονή. Οι περισσότερες εξ’ αυτών ωθούνται από την ανάγκη να εργαστούν ναι μεν με όφελος ένα καθόλου αμελητέο χρηματικό έπαθλο καθώς παρασύρονται από το εύκολο χρήμα, ωστόσο το χρήμα που λαμβάνουν δεν είναι χωρίς προσωπικό και ψυχικό κόστος. Μάλιστα, το κόστος αυτό τις περισσότερες φορές είναι δυσβάσταχτο και σχεδόν μη μετρήσιμο διότι περνούν δια πυρός και σιδήρου, από τη μία χειραγωγούνται από τους προαγωγούς τους ενώ από την άλλη εξευτελίζονται από τους πελάτες τους και υποβάλλονται σε δοκιμασίες οι οποίες ουσιαστικά δεν αμείβονται όσα χρήματα και αν δεχτούν, όσα δώρα και αν λάβουν. Και τελικά τίθεται το ερώτημα, αξίζει όλο αυτό που περνούν, είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή;Περισσότερα
Ανν Μπροντέ, Άγκνες Γκρέϊ, Εκδόσεις Αίολος
Είναι κάποιοι δημιουργοί που αν και το πέρασμά τους ήταν τόσο σύντομο μπόρεσαν να αφήσουν τα σημάδια τους, τα πατήματά τους και τα χνάρια τους στον καλλιτεχνικό καμβά με τέτοιο τρόπο που μέχρι σήμερα να μνημονεύονται. Είναι οι επονομαζόμενοι καταραμένοι καλλιτέχνες γιατί η μοίρα τους είχε προδιαγράψει μια πορεία σύντομη, έζησαν λίγο αλλά δημιούργησαν πολλά και εμείς σήμερα έχουμε την χαρά, την ευτυχία και την απόλαυση να τους διαβάζουμε, να τους ακούμε, να τους βλέπουμε. Μια τέτοια δημιουργός είναι η Ανν Μπροντέ που παρά την πρόωρη φυγή της για άλλες πολιτείες, μπόρεσε να αφήσει το λογοτεχνικό στίγμα της. Τα όσα περιγράφονται στο βιβλίο αυτό είναι καθρέφτης της ζωής της ίδιας της Μπροντέ, η οποία για κάποιο διάστημα εργάστηκε ως γκουβερνάντα, ακριβώς δηλαδή όπως και η ηρωίδα της Άγκνες Γκρέϊ. Περισσότερα
Περιδιαβαίνοντας στα χρόνια της υπό κατάρρευση βρετανικής αυτοκρατορίας (W. Somerset Maugham, Χονολουλού και άλλα διηγήματα, Εκδόσεις Άγρα)
Τα διηγήματα του Maugham είναι οι πίνακες του Γκωγκέν, για τον οποίο άλλωστε έχει γράψει και μία βιογραφία, σε λέξεις. Είναι διηγήματα που θα ξαναδιάβαζε κάποιος για να ανακαλύψει διαφορετικές πτυχές των ιστοριών. Εξάλλου όπως ο ίδιος αναφέρει εύστοχα στον πρόλογο του βιβλίου που διανθίζει τα διηγήματα και τα προαναγγέλλει: “Από τις απαρχές της ιστορίας, οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν γύρω από υπαίθριες φωτιές ή στην αγορά για να ακούσουν ιστορίες. Αυτή η επιθυμία μοιάζει βαθιά ριζωμένη στην ανθρώπινη ύπαρξη όσο και το αίσθημα της ιδιοκτησίας”. Ο Maugham στα διηγήματά του μας ταξιδεύει στον χρόνο της βρετανικής αυτοκρατορίας, η οποία βρίσκεται στα πρόθυρα διάλυσης, σε μία διαδικασία αποδόμησης, σαν ένα λαμπερό αστέρι που ολοένα και χάνει την λάμψη του. Αυτό υπονοείται από την αφήγησή του, από τον τόνο που χρησιμοποιεί και καταφέρνει να μας μεταφέρει την δραματική ατμόσφαιρα, τον συναισθηματικό ξεπεσμό των πρωταγωνιστών και την αφαίμαξη που πραγματοποιείται. Περισσότερα
Joseph Roth, Φυγή χωρίς τέλος, Εκδόσεις Άγρα
Eίναι αξιοσημείωτη η πληθώρα εκδόσεων των βιβλίων του Γιόζεφ Ροτ στα ελληνικά τα τελευταία χρόνια, μια παραγωγή βιβλίων που αποδεικνύει πόσο σημαντικό έργο άφησε πίσω του αυτός ο επιφανής και τόσο ιδιαίτερος συγγραφέας. Γιορτάστηκαν πέρσι 130 χρόνια από την γέννησή του και 85 χρόνια από τον θάνατό του το 1939. Και όμως η γραφή του και οι αφηγήσεις του παραμένουν αναλλοίωτες και ζωντανές στο σήμερα, σε μια περίοδο που μοιάζει ο κόσμος να ξαναζεί την σκοτεινή εκείνη περίοδο του μεσοπολέμου για την οποία άλλωστε γράφει ο Ροτ. Ειδικά η Ευρώπη περνάει χαλεπούς καιρούς και διαβάζοντας ξανά και ξανά τα βιβλία του Ροτ, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πόσο τραγικά επίκαιρος ήταν και είναι. Αυτό συμβαίνει διότι ο κόσμος και οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, ακόμα και αν οι εποχές αλλάζουν με ραγδαίο ρυθμό.Περισσότερα
Μια έντονη διεργασία εσωτερικής μάχης ανάμεσα στο σκάκι και την πραγματικότητα (Vladimir Nabokov, Η άμυνα του Λούζιν, Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Γιατί η πραγματική ζωή δεν είναι συνυφασμένη με το σκάκι, το σκάκι αποτελεί έναν διαφορετικό κόσμο, ξεχωριστό, μοναδικό, ανεξάρτητο. Η σκέψη, ο συλλογισμός, η ύπαρξη του ήρωα Λούζιν καθορίζεται σε βαθμό παραληρήματος πολλές φορές από το παιχνίδι. Είναι αυτό το παιχνίδι, το επικίνδυνο, το απρόβλεπτο που οδηγεί τη ζωή του μέσα από έναν λαβύρινθο και ένα αίνιγμα, θα καταφέρει να βγει αλώβητος ή θα καταστεί θύμα του; Γιατί όπως και στο μυθιστόρημα του Δον Σανδάλιο που έγραψε ο Miguel de Unamuno (εκδ. Άγρα), ο σκακιστής και παίκτης είναι πάνω από όλα ένας αρχαιολόγος των κινήσεών του με την έννοια πως σκάβει βαθιά στο νου του για να φέρει στην επιφάνεια διαδρομές και στοές για το εκάστοτε πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει. Είναι παράλληλα και ένας αναζητητής λύσεων, ένας στρατιώτης και ένας πολεμιστής μίας διαφορετικής κάθε φορά αναμέτρησης, η έκβασή της προφανώς πάντα άγνωστη. Εκεί έγκειται όλη η δυσκολία και η ιδιαιτερότητα αυτού του περίεργα δομημένου παιχνιδιού, ένα παιχνίδι που απαιτεί συγκέντρωση, επιμονή, υπομονή, εστίαση και καθόλου πανικό.Περισσότερα
Μέσα από σκηνές γκροτέσκες αποκαλύπτεται η κωμική πλευρά μιας μεγαλοφυΐας (Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Η γυναίκα ενός άλλου & Ο άντρας κάτω από το κρεβάτι, Εκδόσεις Ερατώ)
Ο Ντοστογιέφσκι δοκιμάζει την τύχη του και την δύναμή του σε μία άλλη κατηγορία και σε ένα άλλο είδος που εμπεριέχει θεατρικά στοιχεία, με διογκωμένα και υπερβολικά δοσμένη φρασεολογία των ηρώων του για να δικαιολογήσουν ανεξήγητες και εκδηλωμένες συμπεριφορές έκπληξης ως προς αυτά που συμβαίνουν και τα οποία τους εκθέτουν ανεπανόρθωτα. Μακριά από τα μυθιστορήματα, τα τόσο δραματικά και σκληρά, που τον καθιέρωσαν στην παγκόσμια λογοτεχνία αλλά με την ίδια ακριβώς ωμότητα, εισβάλει στον κόσμο τον θεατρικό που θρέφεται από την ανταλλαγή ιλαρών λογυδρίων μεταξύ των πρωταγωνιστών όταν πρόκειται για εξαπάτηση συζύγων ή απιστία γυναικών. Ενώπιον ενός κωμειδυλλίου, γνωστό και πολλά υποσχόμενο είδος εκείνη την εποχή, που σατιρίζει την συζυγική πραγματικότητα και φέρνει στην επιφάνεια την αντιζηλία μεταξύ ανδρών στον δρόμο της υπεράσπισης της προσωπικής τους τιμής, ο Ντοστογιέφσκι ξεδιπλώνει την συγγραφική του ιδιοφυία χαρίζοντας μας ένα σαρδόνιο χιούμορ με καρικατουρίστικες μορφές να περιγράφονται και να αναλύονται με την αξιοπρέπεια να γίνεται θυσία στον γυναικείο βωμό που δεν χάνει την ευκαιρία να πάρει το αίμα του πίσω.Περισσότερα
Ηλίας Μαγκλίνης, 1921 Σαγγάριος Μέχρις εσχάτων, Εκδόσεις Ψυχογιός
Η ιστορία πάντα θα αποτελεί το όχημα εκείνο το οποίο προσφέρει γνώσεις για το παρόν και το μέλλον. Η σοφία των γεγονότων και τα λάθη που έλαβαν χώρα κατά το πρόσφατο ή απώτερο παρελθόν σίγουρα παρέχουν στον σύγχρονο άνθρωπο μαθήματα για τυχόν παθήματα και εναπόκειται σε εκείνον να αναμετρηθεί με τα σφάλματα των προηγούμενων γενεών ώστε με μεγαλύτερη σύνεση και ωριμότητα αφενός να μην τα επαναλάβει και αφετέρου να διδαχθεί από αυτά. Η ιστορία λοιπόν και η ανάλυση των γεγονότων είναι εκ των ων ουκ άνευ για να κατανοήσουμε καλύτερα και διεξοδικότερα όλες τις πηγές καταστροφών, πολέμων και ολέθριων καταστάσεων που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε ανείπωτες τραγωδίες. Μία από αυτές τις τραγωδίες υπήρξε αδιαμφισβήτητα και η μάχη στο Σαγγάριο, μια μάχη που περιγράφεται τόσο γλαφυρά σε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο.Περισσότερα
Εκκωφαντική μαρτυρία για τα πεπραγμένα μίας ανείπωτης τραγωδίας (Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, Τσέρνομπιλ. Ένα χρονικό του μέλλοντος, Εκδόσεις Πατάκη)
Στην Αλεξίεβιτς απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2015 για τον αγώνα της και την προσπάθειά της να επικοινωνήσει στον κόσμο το απεχθές αυτό έγκλημα που κόστισε την ζωή σε τόσους ανθρώπους και καταδίκασε το μέλλον αφού ουσιαστικά εξολοθρεύτηκε έμμεσα ή άμεσα κάθε μορφή ζωής, από τα σκουλήκια της γης και τα ζώα μέχρι τα μωρά στην κοιλιά των μαμάδων τους και τις ζωές ανδρών και γυναικών. Η ίδια με πραγματική δημοσιογραφική ταυτότητα – γιατί αυτός είναι ο πραγματικός ρόλος του έγκριτου και μαχητή δημοσιογράφου – θα επωμιστεί με τον δύσκολο ρόλο της καταγραφής και αποκάλυψης όλων αυτών των καταστάσεων, των εικόνων και των στιγμών που προκαλούν ανατριχίλα και αποτροπιασμό μέσα από αφηγήσεις και μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, έχασαν δικούς τους ανθρώπους, είδαν τα παιδιά τους να πεθαίνουν ή να επιζούν κλεισμένα σε νοσοκομεία και κλινικές, είδαν μία κόλαση που κανείς δεν εύχεται σε κανέναν να ζήσει ποτέ και πουθενά. Περισσότερα