Αναζητώντας την λύτρωση και την ψυχική ανάταση (Laszlo Krasznahorkai, Πόλεμος και πόλεμος, Εκδόσεις Πόλις)

Σε ένα αφηγηματικό παραλήρημα καφκικής προέλευσης, ο Krasznahorkai επικεντρώνεται στον ήρωα, τον Κορίμ, έναν Δον Κιχώτη γραφιά που πασχίζει να βρει το μονοπάτι της σωτηρίας του μέσα από την ανακάλυψη ενός χειρογράφου που οφείλει να ανακοινώσει στον κόσμο γύρω του πριν ταξιδεύσει στο άπειρο. Ωστόσο, ο κόσμος μοιάζει αδιάφορος στην κατάθεσή του, γυρνάει την πλάτη στην μαρτυρία του και ο Κορίμ βρίσκεται ενώπιον Θεού να στροβιλίζεται μέσα στις σκέψεις του επιδεινώνοντας το άγχος του έναντι στον χρόνο. Είναι επιτακτική ανάγκη πριν φύγει για το μεγάλο ταξίδι να ορίσει την θέση του στην σφαίρα του γήινου κόσμου. Για να το πετύχει αυτό ο συγγραφέας και να μεταδώσει αυτή την συνταρακτική πραγματικότητα, επιστρατεύει όλα τα γλωσσικά και λεξικολογικά όπλα του διαμορφώνοντας έτσι ένα συμπαγές και άρτιο περιεχόμενο, ένα ύφος καταιγιστικό που ασταμάτητα παρασέρνει τον αναγνώστη στην δίνη της προσωπικότητας του πρωταγωνιστή. Αγωνιώδης ο λόγος του Ούγγρου δεξιοτέχνη και λαβυρινθώδης η ροή της αφήγησής του. Εν τούτοις, καμία στιγμή δεν ξεφεύγει από τον ειρμό, την ένταση και τον παλμό καθώς ο Κορίμ, αυτός ο βιβλικός ήρωας που ζει τον δικό του Γολγοθά παλεύει να καταλαγιάσει τα φαντάσματα της συνείδησής του και να ξεκόψει από τον ομφάλιο λώρο των φόβων του.Περισσότερα

Αλέξανδρος Δουμάς, Η χλωμή κυρία, Εκδόσεις Ροές

Άλλο ένα διαμάντι προστέθηκε στην λευκή σειρά των μικρομεγάλων βιβλίων λογοτεχνίας, μια ακόμα απόδειξη πως η κλασσική λογοτεχνία όχι μόνο δεν πεθαίνει αλλά ξαναζεί μέσα από νέες μεταφράσεις και νέες εκδόσεις. Είναι η επιβεβαίωση της ρήσης του Ίταλο Καλβίνο στο περίφημο δοκίμιό του «Γιατί να διαβάζουμε τους κλασικούς» όπου αναφέρει πως κλασικό είναι ένα βιβλίο που δεν έχει ολοκληρώσει αυτά που έχει να πει. Η ιστορία του Δουμά έρχεται από την ανάγκη του ανθρώπου να εξηγήσει το ανεξήγητο, να ερμηνεύσει το δυσερμήνευτο, να αγγίξει τα όρια της μεταφυσικής και να προσπαθήσει να κατανοήσει το τι συμβαίνει ή τι θα μπορούσε να συμβαίνει όταν ο θάνατος χτυπάει την πόρτα μας. Ο Δουμάς συγκαταλέγεται σε εκείνους που ασχολήθηκαν με το ζήτημα αυτό και με όπλο και οδηγό τις ανησυχίες και τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου που καθρεφτίζονται στα έργα του μας συστήνει την χλωμή κυρία, μια ιστορία αυτοτελή μέρος όμως μιας σειράς διηγημάτων. Είναι ένα από τα διηγήματα που θα βρούμε στην γαλλική έκδοση Mille et un fantômes, για όποιους αναγνώστες θέλουν να την αναζητήσουν μιας και δεν κυκλοφορεί στα ελληνικά.Περισσότερα

Μια γυναίκα στην αντίσταση οδηγείται στον θάνατο πιστή στην ιδέα για ελευθερία (Διδώ Σωτήριου, Ηλέκτρα, Εκδόσεις Κέδρος)

«Η ζωή δεν είναι για χόρταση. Κάποτε θα ‘ρθει το τέλος. Αν δεν το λασπώσεις αυτό το τέλος… αν, όπως όμορφα έζησες, πεθάνεις κι όμορφα…».

Συγκλονιστικά τα λόγια της Ηλέκτρας Αποστόλου στην οποία η Διδώ Σωτηρίου, η φίλη της και συναγωνίστριά της, αφιερώνει αυτό το βιβλίο στην μνήμη της. Το βιβλίο είναι γραμμένο το 1961 με μία γλώσσα που δεν αφήνει περιθώρια ο αναγνώστης να μην γίνει μάρτυρας της κολασμένης χιτλερικής περιόδου και μίας μαύρης σελίδας στην ιστορία της Ελλάδας αλλά και του ανθρώπινου είδους με τον φασισμό να απλώνει τα δίχτυα του σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τότε που οι λέξεις ελευθερία και ανεξαρτησία ηχούσαν δυνατά παρά τον φόβο και τον τρόμο μήπως κοστίσουν ζωές γιατί η Ηλέκτρα όπως και άλλοι αγωνιστές δεν δίστασαν ποτέ να προφέρουν με την φωνή τους το πάθος τους για αποτίναξη του ζυγού που στοίχειωνε τα όνειρά τους. Η Ηλέκτρα αποτέλεσε μία εμβληματική μορφή της αντίστασης που άφησε το στίγμα της με την ηγετική της φυσιογνωμία, την οποία πολλοί άντρες θα ζήλευαν για την δύναμή της, το σθένος, το ζήλος της να ζήσει η Ελλάδα και ο κόσμος μέρες ειρήνης χωρίς φυλακές και κατακτητές.Περισσότερα

Νικολό Μακιαβέλι, Ο ηγεμόνας, Εκδόσεις Ψυχογιός

Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα από τα πιο εμβληματικά και τα πιο ρηξικέλευθα κείμενα της παγκόσμιας εργογραφίας καθώς αγγίζει το πολιτικό, το ιστορικό, το φιλοσοφικό και το κοινωνικό μέσα από μια αφήγηση ενός ανθρώπου που έζησε την ιστορία όντας μέσα στις εξελίξεις και όχι ως εξωτερικός παρατηρητής. Ο Μακιαβέλι έχει παρεξηγηθεί από πολλούς που χρησιμοποιούν εσφαλμένα το όνομά του για να δηλώσουν και να υπονοήσουν ένα κάποιο είδος δολοπλοκίας ή και συνωμοσίας, κάτι που σαφώς και δεν ισχύει επ’ ουδενί. Αυτό καθίσταται σαφές μέσα από αυτό το εγχειρίδιο γνωριμίας με τον κορυφαίο στοχαστή που έβαλε τη σφραγίδα του στα γράμματα και στην πολιτική σκέψη. Αναμφίβολα, ο ηγεμόνας αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά βιβλία στην ιστορία των αιώνων και είναι ένα βιβλίο που γράφεται από τον Νικολό Μακιαβέλι ως οδηγός διακυβέρνησης και οδηγός δημοκρατίας σε άστατους καιρούς.  Σε αυτό, καταγράφει όλες του τις σκέψεις περί της ορθής ηγεμονίας τόσο σε καιρούς ειρήνης όσο και πολέμου, απόψεις που ποτέ δεν έγιναν αποδεκτές και σεβαστές, ποτέ δεν εισακούστηκαν από την φλωρεντινή πολιτική τάξη της εποχής του.Περισσότερα

Περιγράφοντας γεγονότα μέσα στη δίνη του αιματηρού αμερικανικού εμφυλίου (Melanie Wallace, Το γαλάζιο άλογο ονειρεύεται, Εκδόσεις Πόλις)

Στα σκοτεινά και άγρια μονοπάτια της Άγριας Δύσης, την επαύριον του αμερικανικού εμφυλίου, τα σώματα είναι κενά από μνήμη και γεμάτα από βαναυσότητα και μίσος για τον διπλανό τους, χαμένα σε έναν κόσμο σύγκρουσης και αντιπαλότητας που αγγίζει τα όρια της παράνοιας. Ένα μείγμα παραισθήσεων και παράξενων ενστίκτων κατακλύζει τους αποσβολωμένους ανθρώπους που πολέμησαν τον εχθρό τους, τον συμπατριώτη τους σε τελική ανάλυση, πεπεισμένοι πως αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους με λάβαρο την ιδέα για ένα καλύτερο αύριο που ποτέ δεν έρχεται. Τελικά, το αποτέλεσμα ήταν ένα δοχείο ματαιότητας γεμάτο από κάτω μέχρι πάνω και την υπονόμευση της ζωής που δεν τελειώνει όταν τα τύμπανα του πολέμου παύουν να ηχούν. Σε αυτή την πραγματικότητα, η Melanie Wallace τοποθετεί την αφήγησή της για να αποκαλύψει ή να προσδώσει στην ιστορία της πως κανένας πόλεμος και καμία βαρβαρότητα δεν αφήνει ανέπαφες τις ψυχές των ανθρώπων που βιώνουν συνθήκες ανελευθερίας.Περισσότερα

Giorgio Agamben, Τα απομεινάρια του Άουσβιτς, Εκδόσεις Έρμα

Άουσβιτς. Η πόλη φάντασμα που ο χρόνος σταμάτησε, η πόλη όπου ακόμα και σήμερα, 85 χρόνια από τότε, μυρίζει καμμένη σάρκα και εξόντωση αθώων ανθρώπων. Ο τόπος στον οποίο κάποιοι παρανοϊκοί αποφάσισαν να στρατοπεδεύσουν τα πιο εγκληματικά τους όνειρα για χειραγώγηση αθώων ανθρώπων απλά και μόνο με βάση τη διαφορετικότητά τους. Ένας τόπος μνήμης σήμερα που πάντα θα μας θυμίζει τι συνέβη εκείνα τα δραματικά χρόνια, τότε που ολόκληρα τρένα διέσχιζαν την Ευρώπη για να καταλήξουν τόσο εκεί όσο και σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να εξολοθρεύσουν ανθρώπινες ψυχές που δεν είχαν φταίξει σε κάτι, το μόνο για το οποίο θα λογοδοτούσαν με το θάνατό τους ήταν η φυλή τους. Το Άουσβιτς, το οποίο γεωγραφικά τοποθετείται δυτικά της πόλης της Κρακοβίας μόλις 60χλμ, από το 1979 αποτελεί μέρος των Μνημείων Παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Η ιστορία της ανθρωπότητας έχει πολλά παραδείγματα φρίκης και αποτροπιασμού, ίσως η ιστορία αυτών των χώρων “αποθήκευσης” ανθρώπων για την εξόντωσή τους να βρίσκει όμοιά της την Ιερά Εξέταση στην Αναγέννηση και την πυρά στον Μεσαίωνα, τότε που αθώοι άνθρωποι καίγονταν ζωντανοί με το πρόσχημα μιας κάποιας φανταστικής αιρετικής δράσης.Περισσότερα

Μιλώντας για τις ανησυχίες και τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου (Ρίτσαρντ Φορντ, Καναδάς, Εκδόσεις Πατάκη)

Ο Φορντ συνεχίζει το έργο των επιφανών προκατόχων του όπως είναι ο Φώκνερ, ο Στάινμπεκ, ο Απντάικ και εισέρχεται με ορμή στο σώμα της σημερινής εσωτερικής πάλης του ανθρώπου για το που η ζωή του βαδίζει, ποια είναι τα όρια της συνείδησής του και πως την σώνει, ποιες οι εσωτερικές μάχες που το μυαλό καλείται να δώσει, ποιες οι ασφαλιστικές δικλείδες που τον αποτρέπουν από το ανήθικο, ποιο το λάθος και ποιο το σωστό και πως αυτά ορίζονται. Ο Ντελ Πάρσονς, ο αφηγητής, είναι η προσωποποίηση του ανθρώπου που προσπαθεί να ξεπεράσει μέσα στον ίδιο του τον ψυχισμό, που είναι ακόμα εύπλαστος λόγω της ηλικίας του, μία οικογενειακή τραγωδία, μία ληστεία που έμελλε να κλείσει τους γονείς του στην φυλακή και τον ίδιο να μεταναστεύσει και να μεγαλώσει σε ξένο περιβάλλον, σε άλλη χώρα γνωρίζοντας πως τίποτα πια δεν θα ήταν όπως πριν. Περισσότερα

J. M. Coetzee, Βίος και πολιτεία του Μάικλ Κ, Εκδόσεις Διόπτρα

Βραβευμένο με Booker το 1983, το μυθιστόρημα αυτό του Κούτσι είναι μια γροθιά στο στομάχι του εσωτερικού πολέμου που πνίγει την Νότια Αφρική. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη περίοδο κατά την οποία λευκοί και μαύροι βιώνουν έναν αλληλοσπαραγμό και οι συνέπειες για την συμβίωση είναι ολέθριες ενώ οι προβλέψεις για ειρήνη δυσοίωνες. Ο Μάικλ Κ είναι ένα πρόσωπο που καθρεφτίζει το δράμα μιας χώρας παρασυρμένης στο χάος που επικρατεί. Ο Κούτσι, που βίωσε όλες αυτές τις καταστάσεις εκ του σύνεγγυς, δεν μασάει τα λόγια του και ο λόγος του είναι αιχμηρός και σαρκαστικός. Με όπλο τον πρωταγωνιστή του, μας οδηγεί στα μονοπάτια της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού που μαστιγώνει την κοινωνία και οδηγεί σε απρόσμενες και απροσδόκητες εξελίξεις. Το ράπισμα στον απλό σύγχρονο άνθρωπο – τον Μάικλ Κ σε αυτήν την περίπτωση – που δεν φταίει σε κάτι αλλά βιώνει στο πετσί του τις συνέπειες ενός ολέθριου πολέμου είναι το σημείο αναφοράς σε αυτό το εξαιρετικά επίκαιρο μυθιστόρημα.Περισσότερα

Η διαχρονική ιστορία ενός ανθρώπου που αναζητά το φως, μια ελπίδα (Knout Hamsun, Η πείνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Η Πείνα του Χάμσουν (Knout Hamsun), όπως αναφέρει και ο ίδιος, δεν είναι ένα μυθιστόρημα. Και βεβαίως δεν αποτελεί ένα μυθιστόρημα γιατί πρόκειται σαφώς για μία ιδιάζουσα ψυχική διαδικασία κατά την οποία ένας άνθρωπος, πολύ πιθανότατα ο ίδιος ο συγγραφέας, περνά μέσα από μία εσωτερική δοκιμασία, μία πάλη αντιμετώπισης της ανέχειάς του, της θέλησής του για εξεύρεση τροφής αλλά τελικά της μη ικανοποίησης της. Ισχυρό πλήγμα στο εγώ του λογίζεται αυτή η ανικανότητα πλήρωσης της επιθυμίας του. Όταν πεινάς, καλείσαι εύλογα να υπερπηδήσεις τα εμπόδια του νου που δίνουν την εντολή και αδυνατώντας να ανταπεξέλθεις στην κάλυψη της ανάγκης αυτής αντλείς φυσιολογικά όλα τα αποθέματα του ψυχισμού σου που δεν γνώριζες πως είχες στον ανηλεή αγώνα ενάντια στην αίσθηση της πείνας. Μία αίσθηση που ενδεχομένως προκαλεί ντροπή και θίγει την αξιοπρέπεια ενώ βυθίζει τον άνθρωπο στο αίσθημα αυτοσυντήρησης που μπορεί και να μην έχει όρια όσο βαδίζει προς το αβέβαιο.Περισσότερα

Arthur Brand, Τα άλογα του Χίτλερ, Εκδόσεις Οξύ

Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι, η ιστορία, όπως και η τέχνη, είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του. Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ.Περισσότερα

Μετάβαση στο προπολεμικό Βερολίνο που φλέγεται από τον εσωτερικό του πυρετό (Κρίστοφερ Ίσεργουντ, Αντίο Βερολίνο, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Οι ιστορίες των ανθρώπων του Ίσεργουντ είναι ματιές μέσα στην καθημερινή τους πάλη και πραγματικότητα. Αναδεικνύει ο συγγραφέας την αδυναμία των προσωπικών τους στιγμών, τους έρωτές τους, τις όποιες αναστολές τους, τις εκφράσεις τους και τις υπερβολές τους που θα γίνουν αμαρτίες τους. Ο ίδιος εντός εκτός και επί τα αυτά και με τον φακό ενός κατασκόπου με διεισδυτική διάθεση, φωτογραφίζει τους πρωταγωνιστές του όταν νιώθουν, τρομοκρατούνται, απελπίζονται, εγκαταλείπουν, υποχωρούν, αναρωτιούνται. Κάθε κεφάλαιο περιγράφει και μία διαφορετική πάστα ανθρώπων, άλλοτε αλλόκοτοι, εκκεντρικοί και άλλοτε απλά θύματα των παθών τους, των ανατροπών που συμβαίνουν μέσα τους. Το φάντασμα της ανεργίας εν τω μεταξύ επιταχύνει με ρυθμούς τέτοιους που σκορπάει ανεξέλεγκτα φόβο και μιζέρια στους ανθρώπους σαν το ουράνιο τόξο που κάλυπτε την πόλη της γιορτής και τώρα έχει απολέσει τα φωτεινά του χρώματα και έχει δώσει την θέση του στο γκρίζο.Περισσότερα

Χρήστoς Χρηστοβασίλης, Γιαννιώτικα διηγήματα, Εκδόσεις Ροές

O Φραντς Κάφκα είχε κάποτε πει πως τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας. Και πράγματι τα καλά βιβλία υπάρχουν και εμείς αξίζει να τα βρούμε. Κάπου κρύβονται και μας περιμένουν να ανακαλύψουμε τη ζωή που αυτά κρύβουν μέσα τους. Ένα καλό βιβλίο θα είναι πάντα ένας λόγος να κρατάμε απόσταση από το κακό που συμβαίνει γύρω μας και να ξεφεύγουμε με το νου και την ψυχή μας μέσα από ιστορίες πραγματικές ή φανταστικές. Μην ξεχνάμε πως τα βιβλία είναι η αφορμή να νιώσουμε πως δεν είμαστε μόνοι, πως έχουμε καλή παρέα και μπορούμε να ευφρανθούμε. Είναι όμως και ένας εξαιρετικός τρόπος να προσκαλέσουμε τους φίλους μας και να συζητήσουμε, το βιβλίο είναι μεταξύ άλλων κοινός τόπος διαλόγου, χαράς, ανταλλαγής απόψεων και ψυχαγωγίας. Τα διηγήματα του Χρηστοβασίλη με αυτή την εντοπιότητα που τα διακρίνει και την ιστορικότητα όμως με την οποία είναι εμποτισμένα μας οδηγεί στα άγνωστα μονοπάτια ενός ανθρώπου που υπηρέτησε πολλάκις τον τόπο του, τον αγάπησε, τον πόνεσε, λαχτάρησε να τον δει ελεύθερο. Μέσα από το δικό του μετερίζι έγραψε διηγήματα για να υμνήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του και να τιμήσει τους γονείς του που δεν πρόλαβαν να δουν τα Γιάννενα ελεύθερα.Περισσότερα