Στα ίχνη των γεγονότων και των υπόγειων διαδρομών ενός σπαρακτικού εμφυλίου (Robert Penn Warren, Αγριότοπος, Εκδόσεις Πόλις)

Η λογοτεχνία που παρακολουθεί πάντα τις ιστορικές εξελίξεις και αντλεί θέματα από τις ιστορικές συγκυρίες έχει και πάλι τον λόγο. Ο Αγριότοπος, ένα εκ των σπουδαιότερων μυθιστορημάτων για τον Αμερικανικό εμφύλιο, θίγει τόσο το ζήτημα της ανθρώπινης απώλειας, της πολιτικής αστάθειας όσο και της οδυνηρής κατάστασης της απεχθούς σκλαβιάς και της ανελευθερίας ανθρώπων που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Η παρακάτω δήλωση του Λίνκολν είναι χαρακτηριστική του κλίματος: «Πρωταρχικός αντικειμενικός σκοπός μου σε αυτόν τον αγώνα είναι να διασώσω την Ένωση και όχι να διατηρήσω ή να καταργήσω την δουλεία. Αν μπορούσα να σώσω την Ένωση χωρίς να ελευθερώσω ούτε έναν σκλάβο θα το έκανα. Κι αν μπορούσα να τη σώσω ελευθερώνοντας όλους τους σκλάβους, θα το έκανα. Κι αν μπορούσα να τη σώσω ελευθερώνοντας μόνο μερικούς και αφήνοντας κάποιους άλλους, και πάλι θα το έκανα».Περισσότερα

Albert Bertran Bas, Εκεί που πεθαίνει ο άνεμος, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Μια αληθινή ιστορία ξεδιπλώνεται από τον εγγονό συγγραφέα στη μνήμη του παππού του, μια ιστορία συγκινητική και περιπετειώδη μέσα στα χαλάσματα ενός πολέμου που κόστισε ζωές και πλήγωσε ανθρώπους τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Ο Μπερτράν Μπας ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας του Ομήρου και της Χλόης και αφηγείται την ιστορία δύο παιδιών που μεγάλωσαν μέσα σε μια τραγωδία. Πρόκειται για μια πρόωρη ενηλικίωση στον κόσμο, στον αποτρόπαιο κόσμο των μεγάλων όπου τα μίση, η σκληρότητα και ο αλληλοσπαραγμός είναι κύρια συστατικά και μαστίζουν την κοινωνία, μια κοινωνία διχασμένη σε Εθνικιστές και Δημοκρατικούς, μια κοινωνία σε παρακμή. Αυτήν την ολέθρια παρακμή και αποδόμηση βιώνουν για τα καλά και τα δύο παιδιά που βιώνουν τόσο πρόωρα τον πόνο, την απώλεια και την απόγνωση. Ο συγγραφέας με τόση αλήθεια και άγρια ομορφιά εντάσσει τον αναγνώστη σε αυτό το κλίμα, σε αυτή την πολεμική ατμόσφαιρα.Περισσότερα

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, Το χιόνι των Αγράφων, Εκδόσεις Κίχλη

Ο ελληνικός εμφύλιος των ετών 1946-1949 κηλίδωσε μια για πάντα την ελληνική ιστορία και έβαλε προσωρινή ταφόπλακα στην μεταπολεμική ειρήνη και ισορροπία που τόσο χρειαζόταν η χώρα για να ορθοποδήσει. Σε άλλες χώρες, όπως στην Ισπανία, ο εμφύλιος έλαβε χώρα πριν τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ενώ και εμείς ως χώρα λίγο έλειψε να τον βιώσουμε και νωρίτερα, ειδικά κατά την περίοδο του Εθνικού διχασμού. Ωστόσο, ήταν η μοίρα τέτοια που έλαχε να περάσει η χώρα μας δια πυρός και σιδήρου και να μπει σε μία εσωστρέφεια που έφερε το μίσος και τον αλληλοσπαραγμό, οδήγησε το Έθνος σε μία εμφύλια σύρραξη με πολλά θύματα, με ανείπωτες τραγωδίες και καταστροφές ανά την επικράτεια. Ένα επεισόδιο από αυτή την σύγκρουση περιγράφει ο Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης μέσα από ένα μυθιστόρημα σπονδυλωτό που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο. Ειδικά στις νεότερες γενιές όλα αυτά είναι πια πολύ μακρινά, ωστόσο η ιστορία είναι αυτή από την οποία διδασκόμαστε και προς το μέλλον πορευόμαστε.Περισσότερα

Γιάννης Παντελάκης, Los buenos antifascistas, Εκδόσεις Θεμέλιο

Ο Ισπανικός Εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε στις 17 Ιουλίου 1936 και ολοκληρώθηκε με την επικράτηση του δικτάτορα Στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο την 1 Απριλίου 1939. Πρόκειται για έναν πόλεμο σημαδιακό και καθόλα αιματηρό, έναν ολέθριο πόλεμο ο οποίος άναψε το φυτίλι για το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι μελετητές. Είναι ο πόλεμος που κόστισε συνολικά τη ζωή σε περίπου 500000 ανθρώπους, που διέλυσε την πόλη Γκερνίκα και αφάνισε χωρίς λόγο 250000 αμάχους, είναι ο πόλεμος που ανέδειξε τον στρατηγό Φράνκο ως κυρίαρχη μορφή της ισπανικής πολιτικής σκηνής των επόμενων δεκαετιών βυθίζοντας τη χώρα στην ανελευθερία και την καταστρατήγηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.Περισσότερα

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, Εκδόσεις Εστία

“Ο θάνατος βρίσκει στην πλάτη μόνο αυτόν που το βάζει στα πόδια ή αυτόν, όπως ήταν ο Ντουρούτι, που δεν βρίσκει δολοφόνο να τολμήσει να εμφανιστεί μπροστά του. Ντουρούτι, χαιρετίζουμε το θάρρος σου! Το όνομά σου έχει χαραχτεί βαθιά στο αίσθημα του λαού. Μένουμε πίσω με ένα και μοναδικό σύνθημα: Μπροστά! Ο καθένας στη θέση όπου τον καλεί το καθήκον, πιο ενωμένοι παρά ποτέ στον αγώνα κατά του φασισμού και υπέρ της ελευθερίας! Μπροστά κι ούτε βλέμμα πίσω!” έγραφε κάποτε η εφημερίδα El Pueblo για το πρόσωπο του Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι στον οποίο αφιερώνει το βιβλίο αυτό ο κορυφαίος Γερμανός συγγραφέας. Ο εμβληματικός ηγέτης του αναρχικού κινήματος στην Ισπανία Ντουρούτι βρέθηκε νεκρός κάτω από ύποπτες συνθήκες και ο θάνατός του παραμένει μέχρι και σήμερα ένα αίνιγμα και ένας γρίφος για δύσκολους λύτες.Περισσότερα

Ο Αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος με τα μάτια της λογοτεχνίας

Ο Αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος, ο πιο αιματηρός και καταστροφικός πόλεμος για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων προβλημάτων μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, του Βορρά και του Νότου. Η χώρα είχε από καιρό διασπαστεί στα δύο με τις ανισότητες να προκαλούν από νωρίς, ήδη από την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα, διαμάχες και συγκρούσεις σε οικονομικό κυρίως επίπεδο. Από την μία πλευρά υπήρχε ο νότος με τις απέραντες εκτάσεις φυτειών βαμβακιού και από την άλλη ο Βορράς, ο οποίος διατηρούσε ένα άλλο παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο βασισμένο στη βιοτεχνία και τη βιομηχανία. Και οι δύο εκμεταλλεύτηκαν τους δούλους, οι έγχρωμοι στον Νότο, οι “λευκοί” στον Βορρά, ως το απαραίτητο εργατικό δυναμικό για την ανάπτυξη της οικονομίας τους.Περισσότερα

Μαθαίνοντας για τον Ισπανικό εμφύλιο μέσα από την λογοτεχνία

Ο Ισπανικός Εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε στις 17 Ιουλίου 1936 και ολοκληρώθηκε με την επικράτηση του δικτάτορα Στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο την 1 Απριλίου 1939. Πρόκειται για έναν πόλεμο σημαδιακό και καθόλα αιματηρό, έναν ολέθριο πόλεμο ο οποίος άναψε το φυτίλι για το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι μελετητές. Είναι ο πόλεμος που κόστισε συνολικά τη ζωή σε περίπου 500000 ανθρώπους, που διέλυσε την πόλη Γκουέρνικα και αφάνισε χωρίς λόγο 250000 αμάχους, είναι ο πόλεμος που ανέδειξε τον στρατηγό Φράνκο ως κυρίαρχη μορφή της ισπανικής πολιτικής σκηνής των επόμενων δεκαετιών βυθίζοντας τη χώρα στην ανελευθερία και την καταστρατήγηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Είναι ο πόλεμος που στηρίχτηκε καθολικά από το ναζιστικό μέτωπο κυρίως με πρωταγωνιστές το Χιτλερικό μόρφωμα και το Μουσολινικό καθεστώς. Είναι όμως και ο πόλεμος της αντίστασης των Δημοκρατικών και άλλων δυνάμεων απέναντι στον φασισμό που εδραιωνόταν σαν μάστιγα στη χώρα.Περισσότερα