Φέτος είναι η χρονιά των εορτασμών καθώς ο απανταχού Ελληνισμός γιορτάζει τα 200 χρόνια από την εθνική παλιγγενεσία μέσα σε κλίμα υπερηφάνειας και συλλογισμού για το μέλλον. Ήδη η επιτροπή που έχει συσταθεί από πέρυσι προετοιμάζει τις εργασίες για τη διάδοση της συμπλήρωσης των δύο αιώνων ύπαρξης του Νεοελληνικού κράτους και η συγκυρία είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναστοχαστούμε εαυτούς και αλλήλους και να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας στον κόσμο που συνεχώς αλλάζει. Ο αγώνας των Ελλήνων ήταν προϊόν μακρόχρονης προσπάθειας στο εσωτερικό της επικράτειας αλλά και μέσα από τις παροικίες της ελληνικής διασποράς που προετοίμαζε χρόνια πριν τον αγώνα για αποτίναξη του τουρκικού ζυγού ύστερα από 400 χρόνια σκλαβιάς. Ανά τη χώρα μικρές ομάδες ανθρώπων άρχισαν να οργανώνονται και να συντονίζουν τις δράσεις τους με απώτερο στόχο να κινητοποιήσουν όλο τον πληθυσμό για τον υπέρ πάντων αγώνα.
Ο εχθρός δεν είχε λάβει γνώση και δεν είχε αντιληφθεί τη δυναμική αυτού του κινήματος που διψούσε για ελευθερία και ανεξαρτησία και για αυτό εξεπλάγη από την αντίσταση, το θάρρος και το ασίγαστο πάθος για μάχη κατά του κατακτητή. Στο διάστημα του πολέμου αυτού οι Έλληνες αγωνιστές, οι ένδοξοι πολεμιστές – πολλοί από αυτούς έπεσαν ηρωικά για την πατρίδα – όπως ο Αθανάσιος Διάκος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, η Μαντώ Μαυρογένους και όλοι οι υπόλοιποι ήρωες της Ελληνικής επανάστασης είχαν στο πλευρό τους και πολλούς Ευρωπαίους Φιλέλληνες που πάλεψαν στο πλευρό τους και βοήθησαν ηθικά και οικονομικά τον αγώνα αυτό. Διανοούμενοι, συγγραφείς, ποιητές και πολιτικοί άνδρες στάθηκαν αρωγοί και συμπαραστάτες και με το έργο τους το συγγραφικό ή με την ίδια τους την παρουσία πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων, χαρακτηριστικότερη περίπτωση ο Λόρδος Μπάιρον που σκοτώθηκε.
Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Μπάιρον, Εκδόσεις Αιώρα
Ο κόσμος του σήμερα είναι πολύ φτωχός γιατί λείπουν άνθρωποι σαν τον Λαμπεντούζα και σαν τον Μπάιρον που με τον λόγο τους και το έργο τους έδωσαν τα φώτα τους και την αλήθεια τους σε έναν κόσμο που αντιπαθεί την αλήθεια και είναι βουτηγμένη στην υποκρισία. Ο Λαμπεντούζα γράφει χαρακτηριστικά: “…το 1954, αυτό που θα χρειαζόταν η κοινωνία μας θα ήταν ένας… Μπάιρον, ένας ποιητής δηλαδή που δεν θα ήταν σκλάβος του αναγνωστικού κοινού ή των εκδοτών, ένας ποιητής με είκοσι εκατομμύρια εισόδημα, που θα τολμούσε να πει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη”. Πόση αλήθεια κρύβουν τα λόγια του στοχαστή και αναλυτή του Μπάιρον που σε αυτό το βιβλίο χωράει όλη του την μαεστρία και μας δίνει πτυχές της ζωής του όχι και τόσο γνωστές.
Ελένη Σβορώνου, Λόρδος Βύρων και Έλγιν, Εκδόσεις Καλέντη
Η ιστορικός Ελένη Σβορώνου παρουσιάζει μέσα από αυτό το πολύτιμο βιβλίο μια άγνωστη σε πολλούς ιστορία, καθώς Λόρδος Έλγιν και Λόρδος Βύρων συνυπήρξαν στο ίδιο πλοίο όταν ο πρώτος μετέφερε τα κλοπιμαία μάρμαρα ενώ ο δεύτερος είχε στο μυαλό του πως θα βοηθήσει τον αγώνα των Ελλήνων. Ουσιαστικά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις δύο άκρες, τα δύο αντίθετα της ηθικής και της συνείδησης, δύο μορφές που είναι ο καθρέφτης της καλύτερης και της χειρότερης πλευράς του ανθρώπου. Ενώ ο Έλγιν είχε στο μυαλό του πως θα αποσπάσει τους ανεκτίμητους θησαυρούς προς όφελός του, ο Μπάιρον πάλεψε για την δυνατότητα οι λαοί να είναι ανεξάρτητοι και έδρασε ανιδιοτελώς πουλώντας την περιουσία του και όλα του τα υπάρχοντα για να υπηρετήσει με αφοσίωση αυτόν τον σκοπό.
Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεν ήταν μόνο οι άντρες οπλαρχηγοί και καπετάνιοι, ο Κανάρης, ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και τόσοι άλλοι, που συμμετείχαν στον ξεσηκωμό του έθνους και κατάφεραν να διώξουν μακριά τον εχθρό. Στον ιερό αυτό αγώνα συμμετείχαν ηγετικές μορφές γυναικείου φύλου, γυναίκες που έδειξαν τέτοια ανδρεία πρωτοφανή και τέτοια γενναιότητα αξιοθαύμαστη που ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Γυναίκες όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, της οποίας η προσωπογραφία εδώ σκιαγραφείται με λεπτομέρεια έγραψε ένδοξες σελίδες στην ιστορία του αγώνα. Η καπετάνισσα που γεννήθηκε στην Ύδρα και έβαλε ψηλά την σημαία πεθαίνοντας στις Σπέτσες πολέμησε με ψυχή και έτσι κατάφερε και στάθηκε στο πλευρό των Ελλήνων συμφιλιώνοντας αντιμαχόμενες πλευρές στον δρόμο για τον αγώνα.
1821-2021 Η Ελλάς των Ελλήνων. Δύο αιώνες εθνικά δεινά στον καθρέφτη της ποίησης. Μία παράκαιρη ανθολογία του Κώστα Κουτσουρέλη, Εκδόσεις Gutenberg
Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας, η ιστορία της Εθνικής παλιγγενεσίας δεν θα μπορούσε να μην είχε γεννήσει ύμνους, τραγούδια και ποιήματα για τους ήρωες και τους συμμετέχοντες στον αγώνα που έδωσαν τα πάντα για το ιδανικό της ελευθερίας. Αυτοί που ουσιαστικά έδωσαν στον αγώνα τον εαυτό τους και υπερασπίστηκαν τα όσια και τα ιερά δεν θα μπορούσαν να μην υμνηθούν μέσα από την ποίηση και το τραγούδι. Αυτή η υπέροχη και πλούσια έκδοση ουσιαστικά είναι ένας οδηγός για να γνωρίσει το ελληνικό κοινό την ποίηση που είναι αφιερωμένη στα επιτεύγματα των ηρώων και έτσι ποιητές όπως ο Κάλβος, ο Σολωμός αλλά και πιο σύγχρονοι όπως ο Σεφέρης, ο Γκάτσος και τόσοι άλλοι έχουν αφήσει παρακαταθήκη ποιήματα που τώρα ξαναγεννιούνται!
David Brewer, Η φλόγα της ελευθερίας, Εκδόσεις Πατάκη
Είναι λίγο πολύ γνωστή η ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης και των όσων συνέβησαν σε γενικό πλαίσιο. Ωστόσο, μέσα από βιβλία όπως αυτό μπορεί ο επίμονος και διψασμένος αναγνώστης να κατανοήσει καλύτερα το μέγεθος της επιτυχίας του εγχειρήματος που έλαβε την τελική του μορφή 200 χρόνια πριν και κατέληξε τελικά να γίνει ύμνος ελευθερίας για όλους τους σκλαβωμένους λαούς. Ο συγγραφέας μας ταξιδεύει λοιπόν πίσω στα γεγονότα, τα τόσο σημαντικά και μέσα από ένα πόνημα αξιέπαινο μαθαίνουμε για όλο το χρονικό που προηγήθηκε μέχρι να φτάσουμε ολοκληρωτικά στην εξώθηση των Τούρκων από τα ελληνικά χώματα. Το βιβλίο βρίθει πολλών αναφορών που μας προσφέρουν την δυνατότητα να έχουμε μία πλήρη και λεπτομερή εικόνα των όσων συνέβησαν.
Γιάννης Κοτσώνης, Η Ελληνική επανάσταση και οι αυτοκρατορίες. Η Γαλλία και οι Έλληνες, 1797-1830, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Ο ρους της Ιστορίας είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρων όταν στο παιχνίδι της ανάλυσης προκύπτουν συγκρίσεις ή παρόμοιες περιπτώσεις. Το όνειρο των Ελλήνων για ελευθερία δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί από τις ιδέες του Διαφωτισμού που οδήγησε στην περίφημη Γαλλική Επανάσταση και οι λόγιοι Έλληνες, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζούσαν εκτός της σκλαβωμένης ελληνικής επικράτειας, δεν θα μπορούσαν να μην αντλήσουν σκέψεις από την εδραίωσή του, η φλόγα είχε ήδη ανάψει. Πλέον, απέμενε οι ιδέες αυτές να εμποτίσουν το όνειρο αυτό για διεκδίκηση και θέσπιση ενός Έθνους δικαίου με δικούς του νόμους και δικές του πολιτικές βάσεις. Σε αυτό το βιβλίο αναλύεται από τον συγγραφέα κυρίως η σχέση της Γαλλίας με την Ελλάδα μέσα από μία διαδρομή 30 και πλέον χρόνων, μία αμφίδρομη σχέση επιρροής μέσω των ιδεών.
