Δημοσιεύτηκε στισ

Οικουμενικός, πολυταξιδεμένος και στοχαστής άλλαξε χίλια δύο πρόσωπα μα πάντα έμεινε ταπεινός υπηρέτης του λόγου και της σκέψης καθώς σε αυτά αφοσιώθηκε (Γράμμα στον Φερνάντο Πεσσόα)

Ο κάθε λογοτέχνης έχει την δική του αγαπημένη πόλη, ο Χέμινγουεϊ είχε το Παρίσι, ο Τζόυς το Δουβλίνο, ο Ντάρελ την Αλεξάνδρεια και εσύ Φερνάντο έχεις για μούσα την πανέμορφη θαλασσινή και ηλιόλουστη Λισαβόνα, αυτήν για την οποία μιλάς με τόση τρυφερότητα, γλυκύτητα και φροντίδα. Είναι η δική σου Ιθάκη ή η δική σου Αλεξάνδρεια για να θυμηθούμε και τον φίλο σου Καβάφη στον οποίο είχες εκμυστηρευτεί την αγάπη σου αυτή. Σχεδόν κάθε βιβλίο σου είναι αφιερωμένο στην πόλη αυτή, στα αρώματά της, στα σοκάκια της, στους δρόμους της, στην αύρα που αποπνέει και μαγεύει τον ταξιδιώτη, τον επισκέπτη, και εσένα Φερνάντο που δεν θα χάσεις την ευκαιρία να μας κάνεις κοινωνούς της αγάπης σου αυτής. Γνήσιος ακόλουθος και συνεχιστής των προγόνων σου, όπως ο Μαγγελάνος και ο Βάσκο ντε Γκάμα έφυγες για να διανύσεις το υπέροχο ταξίδι της ποίησης, να γράψεις, να αφηγηθείς, να ξεκλειδώσεις το συρτάρι της σκέψης σου και έπειτα όλα τα συρτάρια της έμπνευσής σου και να φανταστείς χίλιες δύο προσωπικότητες που όμως αφορούσαν εσένα Φερνάντο. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Εκκεντρική προσωπικότητα των επιστημών μα και άνθρωπος μοναχικός και εσωστρεφής άφησε το στίγμα του στον επιστημονικό κόσμο με εφευρέσεις ιστορικές (Γράμμα στον Νικόλα Τέσλα)

Πόσοι άραγε σήμερα σε μνημονεύουν και γνωρίζουν τα όσα έφερες στις επιστήμες μέσα από το πρωτοπόρο και ρηξικέλευθο μυαλό σου; Ποιος γνωρίζει άραγε πως το εναλλασσόμενο ρεύμα, το οποίο όλοι πλέον χρησιμοποιούμε στις οικίες μας καθώς και το ραδιόφωνο, το οποίο μας συντροφεύει στα ταξίδια μας είναι, μεταξύ άλλων, και τα δύο εφευρέσεις σου; Έμεινες στην ιστορία ως μια μορφή πολύ πρωτοποριακή στις ιδέες αλλά και τόσο αδικημένη για αυτά που σου συνέβησαν. Πάλεψες σε όλη σου τη ζωή για να επιφέρεις αλλαγές στην ανθρωπότητα, αλλαγές που σήμερα είναι ιστορικές μα λάθεψες πολύ να τις προστατεύσεις Νίκολα γιατί δεν ήσουν άνθρωπος της ιδιοτέλειας.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ποιητική και λυρική, ευαίσθητη και άμεση αντιστάθηκε στις επιταγές της κατάθλιψής της και με θεραπευτικό μέσο τον λόγο και την γραφή εξέφρασε το φλεγόμενο μέσα της (Γράμμα στην Έμιλυ Ντίκινσον)

Συντηρητική, μαζεμένη, εσωστρεφής, φυλακισμένη, όλα αυτά τα επίθετα μπορούν να σε χαρακτηρίσουν Έμιλυ αλλά και άλλα τόσα εντελώς αντίθετα όπως εμπνευσμένη, γενναία, αντιστασιακή, γαλήνια. Η πλήρης αντίθεση χόρευε μέσα σου, από τη μία βρισκόσουν σε μόνιμη εμπύρετη κατάσταση να τιθασεύσεις τις φωνές της θλίψης που σου υπαγόρευαν τους στίχους και από την άλλη αυτοί οι ίδιοι, οι από τον Θεό σταλμένοι στίχοι να σε κρατάνε ζωντανή στο τότε και στο τώρα. Γιατί με ανθρώπους και ποιήτριες σαν και σένα ο κόσμος προχωράει και ας μην το καταλαβαίνει την ώρα που συμβαίνει, ζεις παντοτινά και ενεργείς διαχρονικά στις ψυχές μας σαν να μην έφυγες ποτέ. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Επιφανής ζωγράφος των μεγάλων και ένδοξων στιγμών έγραψε τη δική του ιστορία για να συγκεράσει τους πόνους της ψυχής του από μια ζωή δραματική γεμάτη απώλειες (Γράμμα στον Ευγένιο Ντελακρουά)

Γνώριζες τον Σταντάλ και συμφωνούσατε σθεναρά στο ότι χωρίς πάθος η τέχνη δεν αξίζει τίποτα. Την αγάπησες σφόδρα την τέχνη, το έχουμε καταλάβει από τα θεσπέσια έργα. Τι πάθος για τον άνθρωπο, την ιστορία, τα γεγονότα, ζωσμένος από έρωτα για την ζωγραφική ήσουν Ευγένιε. Ο Σταντάλ έπαθε το σύνδρομο που τελικά πήρε το όνομά του όταν στη Ρώμη εκστασιάστηκε από τις εντυπώσεις της αιώνιας πόλης και ξεχείλιζε το μυαλό του από θαυμασμό για όλα αυτά που έβλεπε γύρω του. Και τα δικά σου έργα όταν σήμερα τα αντικρύζω το ίδιο νιώθω, μια ακατάπαυστη μανία να τα λαχταρώ για αυτό που δείχνουν, όλη αυτή την αγάπη για αλήθεια παρά τα όσα τραγικά πολλές φορές απεικονίζουν αλλά έτσι είναι η ιστορία, αμείλικτη. Η δική σου έμπνευση έτυχε να γίνει αυτό που βλέπουμε εμείς σήμερα, ευτυχείς που υπήρξες. Έτσι και εσύ Ευγένιε, επίτρεψέ με τον εξελληνισμένο όρο του ονόματός σου καθώς στην Ελλάδα σε θεωρούμε δικό μας ζωγράφο, έγινες πια εικόνισμα στα μουσεία και όχι τυχαία, όχι άδικα φυσικά. Βλέπεις απεικόνισες την οδυνηρή Σφαγή της Χίου και την έξοδο του Μεσολογγίου, μιλώντας για τα καθ’ ημάς, τόσο έκδηλα και τόσο ζωντανά που όλοι νόμιζαν πως ήσουν εκεί παρών και παρατηρητής των γεγονότων. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Πληγωμένο πουλί της μουσικής με τραυματισμένη παιδική ηλικία κελάηδησες έχοντας τις νότες για απάγκιο σε μια εποχή πολιτικά και κοινωνικά ταραγμένη (Γράμμα στην Νίνα Σιμόν)

Περιπλανήθηκες στις στοές του μυαλού σου σαν πληγωμένος αετός που θέλει να πετάξει μα δεν μπορεί και κρατιέται ένα με το έδαφος μέχρι να ξαναβρεί τις δυνάμεις του. Πόνεσες πολύ στη ζωή σου, δέχτηκες ήδη τα βέλη από την παιδική σου ηλικία γιατί είδες τους γονείς σου να δέχονται τον ρατσισμό των λευκών, ξύπνησε από τότε το μικρόβιο της δικής σου επανάστασης απέναντι στην αδικία. Σε μια εκδήλωση σε κάλεσαν να παίξεις πιάνο μόλις σε ηλικία 14 ετών και είδες τους γονείς σου να παραχωρούν τις θέσεις τους στην πρώτη σειρά για να καθίσουν λευκοί, ένα όνειδος και μια εικόνα τόσο δυνατή για ένα κορίτσι που μόλις έκανε τα πρώτα του βήματα στη ζωή και έβλεπε τους γονείς της να θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας και υποδεέστερους. Τέτοια χαστούκια θα δεχτείς πολλά σε όλη σου τη ζωή, θα γίνεις δυστυχώς ένα με το ποτό και με το αλκοόλ για να λυτρώσεις το μέσα σου στις δύσκολες στιγμές, εκεί θα αυτοφυγαδευτείς, εκεί θα βρεις καταφύγιο για να πάρεις δυνάμεις και να ξεχάσεις το κακό που συμβαίνει γύρω σου. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ερωτολάγνος, εθισμένος στις ηδονικές πράξεις και αιχμάλωτος της απόλαυσης ενός ασυγκράτητου ερωτισμού έγραψε δίχως επιφύλαξη μα καταδικάστηκε εις το πυρ το εξώτερον για ανηθικότητα (Γράμμα στο Μαρκήσιο ντε Σαντ)

Ο τρόπος που σκέφτομαι είναι καρπός των στοχασμών μου ͘  είναι αποτέλεσμα της ύπαρξής μου, της εσωτερικής μου συγκρότησης (…). Ακολουθώ αυτές τις αρχές και αυτές τις ορέξεις μέχρι φανατισμού, και ο φανατισμός είναι το προϊόν της καταδίωξης των τυράννων μου. (…) Θα το δηλώσω σε όλον τον κόσμο είχες πει και δεν έχω λόγο να σε αμφισβητήσω γιατί ο έρωτας με τον στοχασμό δεν απέχουν πολύ, συγκοινωνούντα δοχεία είναι. Ήσουν ένας φιλόσοφος του έρωτα και ένας ορεξάτος ερωτύλος που δεν έκρυψε ποτέ τις άγριες μα πάνω από όλα ειλικρινείς διαθέσεις του για εξάρσεις και ακολασίες. Στο κάτω κάτω της γραφής γιατί όχι, ο έρωτας είναι μια πράξη βαθιά λυτρωτική και ανθρώπινη, είναι το απαύγασμα της ψυχικής ανάτασης και κανείς δεν κατάλαβε γιατί πρέπει να λιθοβολείται μα να υμνείται. Εσύ υπηρέτης ενός έρωτα δίχως όρια και περιορισμούς αναλώθηκες να πείσεις τους δήθεν ηθικούς περί του αντιθέτου αλλά αν συμφωνούσαν μαζί σου Μαρκήσιε θα ξεμπρόστιαζαν το είναι τους και άντε μετά να πείσουν πως είναι κάτι άλλο από αυτό που εκφράζουν.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Παθιασμένη και εμπνευσμένη από έρωτα μετέτρεψε την γλυπτική σε απάγκιο για να κατανικήσει την θλίψη της (Γράμμα στην Καμίγ Κλωντέλ)

Τον αγάπησες σφόδρα, του δόθηκες ψυχή τε και σώματι, τον πόθησες με όλο σου το είναι, στάθηκες δίπλα του σαν Πηνελόπη και σαν Παναγία να τον θαυμάζεις, να του εκμυστηρεύεσαι κάθε σκέψη σου και να αντλείς από εκείνον δημιουργία και έμπνευση, ήταν ο δικός σου θεός, ο μοναδικά πλασμένος. Πληγώθηκες όμως θανάσιμα, καταστράφηκες συναισθηματικά, κατέρρευσες ψυχικά και είχες για μόνο καταφύγιο αυτήν την επαφή με την τέχνη να σε κρατάει όρθια και να σε συντροφεύει στον κατήφορο της αγάπης. Σε εγρήγορση για να μην τρελαθείς εντελώς, για να μην καταρρεύσεις ολοκληρωτικά δόθηκες σε αυτήν. Τα έργα σου είναι ποτισμένα με αγάπη, με πάθος, πόθο, έρωτα, απόγνωση, απελπισία, αφοσίωση για εκείνον που έμελλε να στιγματίσει τη ζωή σου, την ψυχοσύνθεσή σου, το είναι σου, γεύτηκες πολλά δεινά και λίγες χαρές χαμένη στην σκέψη σου για εκείνον, στις στοές του μυαλού σου. Ο λόγος Καμίγ για τον Ροντέν, αυτόν τον άνθρωπο για τον οποίο ζούσες και ανέπνεες, γιατί ο έρωτας είναι τυφλός, ο έρωτας ο δικός σου είναι κεραυνοβόλος και απόλυτος, η εξάρτησή σου τελεσίδικη και χωρίς πισωγύρισμα, ταφόπλακα στην ηρεμία σου. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Υπηρέτησε την επιστήμη με γενναιότητα και θάρρος και υπήρξε ενάντια στην ανδροκρατία από τις πρώτες γυναίκες πρωτοπόρους της γνώσης (Γράμμα στην Υπατία)

Έχω πολλές ερωτήσεις για σένα, θα ξεκινήσω με την πρώτη. Πώς είναι να είσαι μόνη ανάμεσα σε τόσους και τόσους άνδρες και να παλεύεις ενάντια στο ρεύμα για να αναγνωριστείς για τις ιδέες σου; Είσαι γυναίκα που ζει σε μια εποχή όπου μόνο οι άνδρες έχουν δικαίωμα να ομιλούν για γνώση, είσαι γυναίκα σε μια εποχή που δεν έχεις δικαίωμα να αρθρώνεις λόγο γιατί δεν θα εισακουστείς εύκολα από το πλήθος και γιατί ουσιαστικά θεωρείσαι κατώτερη στα μάτια σου και σου έχουν διαμηνύσει πως άλλος είναι ο ρόλος σου στην κοινωνία. Ξέφυγες από τα δίχτυα της ενασχόλησης με το σπίτι, όπως οριζόταν τότε, και πέταξες ψηλά για να υπηρετήσεις τις επιστήμες, λίγο μετά τους περίφημους Πυθαγόρα, Ηράκλειτο, Αριστοτέλη, Αρχιμήδη και πολύ πριν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης επιστήμης όπως ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Νιούτον και αργότερα ο Αϊνστάιν.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Αφοσιωμένη ηθοποιός, φωνή αντίστασης μα και δοσμένη στον πολιτισμό για όλη της τη ζωή έγινε το σημείο αναφοράς και η επίτιμη πρέσβης της Ελλάδας στο εξωτερικό (Γράμμα στη Μελίνα Μερκούρη)

Ήμουν μικρός, σχολείο ακόμα, αλλά θυμάμαι πως σε πρόλαβα για λίγο καθώς σε έβλεπα στις ειδήσεις. Δεν καταλάβαινα και πολλά τότε για το πρόσωπό σου και γιατί ήσουν σημαντική, αλλά σε θυμάμαι να λες με φωνή λιονταριού πως όταν τα γλυπτά του Παρθενώνα, που αυτός ο ανεκδιήγητος και θρασύς απολίτιστος Έλγιν (αυτά είναι δικά μου λόγια και ξέρω πως θα συμφωνήσεις μαζί μου), επιστρέψουν στον τόπο τους εγώ θα ξαναγεννηθώ. Και πράγματι έδωσες σκληρό αγώνα για να επιστραφούν και θέλω να σε κάνω να χαρείς αφού κάποια λίγα θραύσματα έχουν επιστρέψει μέσα σε αυτά τα τριάντα χρόνια, γιατί τόσα πάνε περίπου από τότε που σε χάσαμε από κοντά μας. Θα μου πεις και εσύ πως η σταδιοδρομία σου ξεκίνησε πολύ νωρίς με τις ταινίες που έγιναν ξακουστές σε όλο τον κόσμο πλάι στον αγαπημένο σου Ζιλ. Όλος ο κόσμος μιλούσε για τις ταινίες σας και για σένα που εκτός από ηθοποιός ήσουν και εξαιρετική ερμηνεύτρια, ποιος μπορεί να ξεχάσει άλλωστε τα παιδιά του Πειραιά που έγινε ύμνος. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Στην υπηρεσία του δικαίου μέσω της συγγραφής σου στάθηκες γενναία απέναντι στην συκοφαντία ενώ έγραψες για τα ανθρώπινα πάθη χαρίζοντας στον κόσμο σπουδαία λογοτεχνικά έργα (Γράμμα στον Εμίλ Ζολά)

«Ο καλλιτέχνης δεν είναι τίποτα χωρίς το ταλέντο, αλλά το ταλέντο δεν είναι τίποτα χωρίς τη δουλειά», αυτά έλεγες. Και πράγματι, ως κοινωνικά ευαίσθητος, Εμίλ ποτέ δε σταμάτησες να εργάζεσαι με όπλο το χάρισμά σου στη γραφή ως κοινωνικός ανταποκριτής. Ποτέ δεν κουράστηκες να κυκλοφορείς σαν ιμπρεσιονιστής ζωγράφος και να καταγράφεις με την ματιά σου και ύστερα να μεταφέρεις με το μελάνι επάνω στο χαρτί τις κοινωνικές ανθρώπινες στιγμές, τις εξάρσεις, τις αδυναμίες, τα τρωτά σημεία που αντίκριζες στους ανθρώπους που με επιμονή παρατηρούσες, τέτοια υπήρξε και η περίφημη Νανά σου. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ατρόμητη γυναίκα, θαρραλέο κορίτσι και εμπνευσμένη ζωγράφος υπήρξε από τις πρώτες γυναίκες ζωγράφους που έγραψαν ιστορία (Γράμμα στην Αρτεμιζία Τζεντιλέσκι)

Δεν φταις εσύ που έζησες σε μια τόσο σκληρή εποχή όπου οι γυναίκες δεν είχαν θέση στην κοινωνία, δεν είχαν άποψη γιατί τους απαγορευόταν, δεν είχαν το δικαίωμα να φέρουν αντιρρήσεις απέναντι στους άνδρες τους ακόμα και αν το δίκαιο τις έπνιγε μέχρι το κεφάλι, δεν είχαν δικαίωμα να διαφωνούν μαζί τους. Αναγέννηση λεγόταν η περίοδος, σίγουρα ναι μα όχι ακριβώς Αρτεμιζία, γνωρίζεις πολύ καλά τον πόλεμο εναντίον σου και τα όσα πέρασες με τον βίαιο και πραγματικά κακό παραλίγο σύζυγό σου, που σε βίαζε συστηματικά. Ο πατέρας σου όφειλε να σε προστατεύσει από ένα τέτοιο σύμφωνο και έχει και αυτός τις ευθύνες του στην απόφασή του αυτή. Ο βιασμός σου υπήρξε ένα γεγονός που σε διαπέρασε, που σε τραυμάτισε, που σε πλήγωσε θανάσιμα, ξέσκισε το μέσα σου και σκότωσε τον ψυχισμό σου. Δεν ήταν εύκολο να αποδείξεις στο ανδρικό δικαστήριο το γεγονός αυτής της πράξης γιατί όλοι είχαν πάρει το μέρος του βιαστή.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Μεγαλοφυής και γεννημένος για τη μουσική μετέτρεψε την έμφυτη κλίση του σε υπέρβαση ψυχικής αντοχής και χάρισε νότες επουράνιες (Γράμμα στον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν)

Δεν ήσουν ένας απλός μουσικός ή ένας μουσουργός, διέθετες μουσική αγιοσύνη γιατί μέχρι και στους ουρανούς οι άγγελοι και στον Όλυμπο ο Απόλλωνας έμειναν άφωνοι με τα ακούσματα που τους χάρισες. Γεννημένος  μέσα στην έμπνευση, τη δημιουργία μετέτρεψες το έμφυτο ταλέντο σου σε μια συμφωνία ζωής, μια συμφωνία που έδωσες με τη μουσική πορεία που διάλεξες, της οποίας υπήρξες ένας ταπεινός και ακούραστος υπηρέτης για όλο σου το βιος. Στο σπίτι σου μόνος και αγκαλιά με το πιάνο σου, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, συνέθεσες μελωδίες και συμφωνίες που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί από έναν άνθρωπο με πρόβλημα κώφωσης. Δεν έγραφε το χέρι σου τις νότες μα η ψυχή σου, το μεγαλείο της που σε οδηγούσε από την πρώτη στιγμή προς την κατεύθυνση της χαράς. Περισσότερα