Δημοσιεύτηκε στισ

Thomas Cantaloube, Ρέκβιεμ για μια δημοκρατία, Εκδόσεις Πόλις

Η πολιτική κατάσταση στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στη δεκαετία του ’60 υπήρξε ιδιαίτερα τεταμένη μεταξύ Γαλλίας και Αλγερίας, η κυριαρχία της Γαλλίας και η παρουσία της στα εδάφη της Αλγερίας και γενικότερα της Βόρειας Αφρικής έχει βαθύ ιστορικό από τον καιρό του Ναπολέοντα. Στρατιώτες των χωρών αυτών επιστρατεύθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο για να βοηθήσουν τη Γαλλία να αντιμετωπίσει τη ναζιστική απειλή και η συμμετοχή Αλγερινών στρατιωτών υπήρξε δυναμική. Η Γαλλία ωστόσο, με τις πολιτικές της ως χώρα αποικιοκρατική, δημιούργησε μια απέχθεια στους πληθυσμούς της Αλγερίας γιατί υπήρχαν ακρότητες και καταπιεστικές συμπεριφορές που πλήγωσαν τη σχέση. Ο Κανταλούμπ σε αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα ξεδιπλώνει το κουβάρι των γεγονότων, πραγματεύεται τη δολοφονία ενός δικηγόρου και της οικογένειάς του που αποτελεί απόρροια αυτής της έντασης που έχει δημιουργηθεί.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Sebastien Spitzer, Ο πυρετός, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου

Ο γαλλικός κινηματογράφος χρόνια τώρα είναι περίφημος για την κοινωνική ή δραματική κωμωδία, δηλαδή την προσέγγιση ενός κοινωνικού προβλήματος  που ενέχει στην αφήγηση και τους διαλόγους κωμικά στοιχεία, τα οποία όμως αφήνουν μία γλυκόπικρη γεύση. Ο Σπίτζερ δεν είναι κινηματογραφιστής, ούτε σκηνοθέτης, θα μπορούσε να είναι σίγουρα σεναριογράφος. Εδώ δεν αφηγείται μία ιστορία με κωμικά στοιχεία, η αφήγησή του όμως βρίσκεται στον πυρήνα της γαλλικής προσέγγισης ενός κοινωνικού θέματος, είναι ακριβώς η ίδια φιλοσοφία που συναντά κανείς και στον γαλλικό κινηματογράφο. Αυτή η κοινωνική πτυχή που μετατρέπει την πραγματικότητα σε μυθοπλασία, εδώ βρίσκει τον δημιουργό της, έναν πρώην δημοσιογράφο που αφηγείται ιστορίες δομημένες και τόσο εμπνευσμένες. Τότε η μυθοπλασία μάς προσφέρεται για ανάλυση και μέσα από αυτήν αναδύονται σκέψεις και προσεγγίσεις άξιες προς παράθεση.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Κία Βάλαντ, Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και οι γυναίκες, Εκδόσεις Νήσος

Δίχως άλλο οι γυναίκες του Λεονάρντο αποτελούν ένα πολύ σημαντικό και κομβικό μέρος του πλούσιου έργου του. Ο ακαδημαϊκός κανόνας στα χέρια του Λεονάρντο αλλάζει και εννοώ πως ο Λεονάρντο φέρνει τις γυναίκες στο προσκήνιο, εκεί δηλαδή που όφειλαν να βρίσκονται ως σύντροφοι και σύζυγοι, ως αδερφές, ως μητέρες και ως όντα ισότιμα με τον άνδρα, κάτι φυσικά που για την εποχή αποτελούσε σκανδαλώδη σκέψη. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως η μόνη ζωγράφος που τόλμησε να πάει ενάντια στο ρεύμα της εποχής υπήρξε η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι με το απαράμιλλο θάρρος και την γενναιότητα που την διέκριναν. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι λοιπόν, αυτός ο πολυμήχανος σύγχρονος Οδυσσέας της Αναγέννησης, υπηρέτησε την γυναίκα δια της τέχνης του μιας και ο ίδιος είχε μέσα του ένα μικρόβιο θηλυκής σχεδόν ευαισθησίας, αγαπούσε τις γυναίκες και είχε εντελώς άλλη αντίληψη από τους σύγχρονούς του.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Εμίλ Ζολά, Νανά, Εκδόσεις Αγγελάκη

Η Νανά του Ζολά είναι ένα πολυδιάστατο μυθιστόρημα που έχει όλα τα στοιχεία της ζωής που εκτυλίσσεται στο πολύβουο Παρίσι της εποχής, δηλαδή είναι απόλυτα ταυτισμένο με την κοινωνία του τότε μέρος της οποίας αποτελεί η Νανά. Ο Εμίλ Ζολά εκδίδει την Νανά το 1880 εν μέσω φόβων για έναν γαλλοπρωσικό πόλεμο που βρίσκεται προ των πυλών αλλά και αναταραχών για μία γαλλική κοινωνία σε έκρυθμη κατάσταση παρά την φαινομενική της ηρεμία. Μία κοινωνία η οποία άλλωστε δείχνει να ζυμώνεται και να πλάθεται μέσα από τα γεγονότα που όλο τρέχουν. Την ίδια περίοδο το γαλλικό κίνημα του ιμπρεσιονισμού έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και έχει προκαλέσει σκάνδαλο, ακριβώς όπως και η Νανά με τους ζωγράφους να βγαίνουν έξω από τα εργαστήριά τους για να απαθανατίσουν στιγμές των ανθρώπων σε καθημερινές και απλές δραστηριότητές τους, τα λεγόμενα instantané. Δεν μπορεί κανείς να λησμονήσει εξάλλου τη φιλία του συγγραφέα με μεγάλους ζωγράφους της εποχής όπως τον Μανέ ή τον Τουλούζ Λωτρέκ, από τους οποίους θα αντλήσει και πολλά στοιχεία και θα συζητήσει πρόσωπα και πράγματα.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Γκιζέλα Πέρλετ, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Με μία βόλτα στα περίφημα στενά σοκάκια της Κοπεγχάγης ο επισκέπτης ίσως έρθει σε επαφή με την μορφή του Άντερσεν που όσα χρόνια και αν περάσουν είναι εκεί παρούσα, σαν αερικό που συναντά τους επισκέπτες της πόλης και τους προσκαλεί να μοιραστούν τις ιστορίες του. Το σπίτι του εξάλλου στο κέντρο της πόλης είναι επισκέψιμο, μάλιστα μπορεί κανείς να συναντήσει και τον ίδιο σε μεγάλη κούκλα/μαριονέτα σε έναν χώρο αφιερωμένο στον ίδιο. Χάρη στις εκδόσεις Αλεξάνδρεια και σε μετάφραση της Ιωάννας Μεϊτάνη, το ελληνικό κοινό μπορεί να διαβάσει μία πολύ αξιόλογη βιογραφία και έτσι να εντρυφήσει στο έργο του και τη ζωή του. Η ζωή του ίδιου μόνο παραμύθι δεν ήταν καθώς πέρασε δύσκολα χρόνια, και όμως αυτό το αγόρι κατάφερε να μετατρέψει τις κακές σκέψεις σε ωραίες ιστορίες που θυμίζουν έναν άλλο παραμυθά, τον Αίσωπο.“Το να ζεις μόνο δεν είναι αρκετό, είπε η πεταλούδα. Πρέπει να έχεις λιακάδα, ελευθερία και ένα μικρό λουλούδι” είχε γράψει ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Nikolai Leskov, Σιδερένια θέληση, Εκδόσεις Ποταμός

Ο συγγραφέας της Λαίδης Μάκβεθ του Μτσενσκ Νικολάι Λεσκόφ ανήκει σε εκείνη την γενιά των κορυφαίων και επιφανών Ρώσων συγγραφέων και μπορεί και στέκεται επάξια ανάμεσα σε συγγραφείς που ταυτίζονται με την ιστορία της λογοτεχνίας όπως ο Τολστόι, ο Πούσκιν, ο Ντοστογιέφσκι. Και το δικό του διαμέτρημα δεν υπολείπεται σε τίποτα, είναι ένας αριστουργηματικός δεξιοτέχνης του λόγου μέσα από ιστορίες όπως αυτή που έχουμε την τύχη να διαβάζουμε εδώ μέσα από την εξαιρετική μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου που δίνει στην ελληνική μετάφραση τη ζωντάνια που χρειάζεται. Ο Λεσκόφ, με τον δικό του μοναδικό τρόπο και με έναν πολλές φορές αιχμηρό λόγο, αναδεικνύει αυτό που ο Ντοστογιέφσκι ονόμαζε ρωσική ψυχή. Επιστρατεύει μία αφηγηματική ορμή που παρασέρνει τα πάντα στο διάβα της και αφηγείται στον αναγνώστη την πάλη μεταξύ του Γερμανού και του Ρώσου σε μία μάχη που θυμίζει μαραθώνια μονομαχία σαν αυτή που περιέγραψε ο Τσέχοφ στο δικό του έργο.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Arno Schmidt, Μαύροι καθρέφτες, Εκδόσεις Κίχλη

Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα κανονικό μυθιστόρημα, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα δυστοπικό μυθιστόρημα, καθώς ενέχει στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και μιλά για ένα αλλόκοτο μέλλον, θα μπορούσαμε ακόμα να το λογίσουμε και ως ένα μυθιστόρημα κοινωνικό ή ψυχολογικό. Και όμως δεν κατηγοριοποιείται εύκολα, είναι ένα ξεχωριστό μεταφυσικό και εκκεντρικό σύγγραμμα που συμπυκνώνει όλο τον ψυχισμό και την αγωνία του συγγραφέα για μια μεταπολεμική Ευρώπη που παραμένει πολύ ρευστή, όταν αυτό γράφεται το 1951 και το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο. Ο Σμιτ δεν είναι ένας επαγγελματίας της συγγραφής με την σημερινή ορολογία, είναι ένα ανήσυχο πνεύμα που εξωτερικεύει και καταθέτει ένα ιδιότυπο αφηγηματικό ύφος μέσα από ένα λεξιλόγιο και μια γλωσσική επεξεργασία ενίοτε δυσνόητη.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ta-Nehisi Coates, Ο χορευτής του νερού, Εκδόσεις Ίκαρος

Ζούμε σε μία εποχή που η στιχομυθία και η αναφορά περί ρατσισμού έχει δυστυχώς επανέλθει πολύ έντονα στο προσκήνιο. Τα κρούσματα ξενοφοβίας και επιθετικότητας έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη, η οποία και πλήττεται σφόδρα λόγω και του μεγάλου προβλήματος του μεταναστευτικού. Παράλληλα, τα κινήματα της λαμβάνουν όλο και πιο αυξημένα ποσοστά στις ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που είχε να συμβεί από την εποχή της ανόδου του ναζισμού και του φασισμού στην γηραιά ήπειρο τη δεκαετία του 1930. Μέσα σε αυτό το σκηνικό κοινωνικού πολέμου και αστάθειας, μέσα στη δίνη των φυλετικών διακρίσεων και του εκφοβισμού, τα μυθιστορήματα του παρελθόντος, όπως και αυτό που παρουσιάζεται εδώ, έρχονται να μας θυμίσουν πόσο εύθραυστος είναι ο κοινωνικός ιστός και πως η ιστορία μπορεί και επαναλαμβάνεται με απρόβλεπτες συνέπειες. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Owen Matthews, Μαύρος ήλιος, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Ψυχρός πόλεμος και οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής επιστρατεύουν εργαλεία για να εμποδίσουν τυχόν επιθέσεις στο έδαφός τους. Έχει προηγηθεί η ατομική βόμβα στην Χιροσίμα και έχει αποδειχθεί η βαναυσότητα των Σοβιετικών του Στάλιν που δεν δείχνουν ίχνος κατανόησης ή ευσπλαχνίας στους αντιφρονούντες του καθεστώτος. Από όπου και αν το δει κανείς, από όποια πλευρά και αν κοιτάξει, η δεκαετία του 1960 δεν ξεκινάει με καθόλου καλούς οιωνούς για το μέλλον του πλανήτη. Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Μάθιους σε αυτό το ξεχωριστό βιβλίο συνομιλεί με την ιστορία και την αναδεικνύει για να αποκαλύψει όσα συνέβησαν εν έτει 1961 στην Σοβιετική Ένωση. Ο κόσμος την επαύριον του πολέμου και για αρκετά χρόνια θα βυθιστεί σε έναν υπόγειο πόλεμο, σε υπόγειες συγκρούσεις που έχουν ως αποτέλεσμα θύματα και δολοφονίες μέσα από έναν ενδελεχή πόλεμο κατασκοπείας.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

John Updike, Λαγέ τρέξε, Εκδόσεις Οξύ

Ανήκει στην ευλογημένη γενιά συγγραφέων όπως ο Σαρόγιαν, ο Τσίβερ, ο Σάλιντζερ, ο Γουίλιαμς, για να αναφέρουμε μόνο κάποια ονόματα και μέσα από την τετραλογία του για τον Χάρι Άνγκστρομ, ο Άπνταϊκ συστήνεται στο κοινό του ως ένας εκ των κορυφαίων εκπροσώπων του κοινωνικού μυθιστορήματος. Το Λαγέ τρέξε αποτελεί το πρώτο μέρος της τετραλογίας και τα υπόλοιπα τρία μέρη θα ακολουθήσουν σύντομα από τις εκδόσεις Οξύ και έτσι θα έχουμε την τύχη και τη χαρά να αναγνώσουμε όλο το φάσμα της ανάλυσης του πρωταγωνιστή μέσα σε αυτά τα δύσκολα χρόνια της αμερικανικής επανεκκίνησης. Τα βιβλία αυτά αναφέρονται στην δύσκολη δεκαετία του ’50, σε μια χρονική περίοδο όπου πολλά στερεότυπα διακατέχουν την αμερικανική κοινωνία και οι πρωταγωνιστές του βιβλίου αναδεικνύουν αυτές τις παλινωδίες περί κοινωνικής ανέλιξης που προκαλούν ερωτήματα.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Οδυσσέας Ελύτης, Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, Εκδόσεις Ύψιλον

Δύο λαμπρές μορφές της διανόησης, ποιητές και οι δύο της ζωής και του έρωτα, άνθρωποι και εργάτες του πνεύματος με όλη την σημασία της λέξης, ακούραστοι μελισσοκόμοι της σκέψης και όχι απλοί επισκέπτες μιας κάποιας πνευματικής διεργασίας απλά για το θεαθήναι, υπήρξαν Ελύτης και Εμπειρίκος. Εδώ συναντιούνται καθώς ο Οδυσσέας Ελύτης του Άξιον Εστί γράφει για τον εξέχοντα ταξιδιώτη ποιητή της Οκτάνας Ανδρέα Εμπειρίκο. Μιαν άλλη αναφορά στον Γκρέκο όπως είχε κάνει χρόνια νωρίτερα ο Καζαντζάκης, ένα μαγικό ταξίδι στον ποιητικό λόγο και μία απαστράπτουσα συνύπαρξη υπό έναν κοινό ουρανό. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι σαν τον Ελύτη και τον Εμπειρίκο είχαν ένα δικό τους προσωπικό και ξεχωριστό κώδικα επικοινωνίας, υπόγειο και αόρατο αλλά τόσο ουσιαστικό, που εμάς μας αρκεί να τους διαβάζουμε και ας μην είμαστε σε θέση παρά να κατανοήσουμε κάποια βασικά τους στοιχεία.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Robert Walser, Οι εκθέσεις του Φριτς Κόχερ, Εκδόσεις Κριτική

“Ένα αγόρι μπορεί να μιλάει πολύ σοφά και πολύ ανόητα σχεδόν ταυτόχρονα ͘  ομοίως και στις εκθέσεις. Αποχαιρέτησα τη μητέρα του αγοριού ευχαριστώντας τη με τον πιο ευγενικό τρόπο που μπόρεσα να βρω. Μου ιστόρησε διάφορες πτυχές της ζωής του μικρού παιδιού, που ταυτίζονται ευχάριστα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των σχολικών του εργασιών που παρουσιάζονται εδώ” γράφει ο Βάλζερ εν είδει προλόγου ως προς τις εκθέσεις που ακολουθούν σε μία σειρά θεμάτων. Προφανώς και το “πρόσχαρο, σοβαρό πειραχτήρι” που πέθανε νωρίς δυστυχώς και άφησε πίσω αυτές τις εκθέσεις είναι μια άλλη φωνή του ίδιου του συγγραφέα, ο καθρέφτης της νεότητάς του. Αναμφίβολα, η σοφία σαφώς και υπερέχει της ανοησίας γιατί οι εκθέσεις αυτές, πολυπρισματικές και πολυεπίπεδες αναδεικνύουν την προσωπικότητα του ίδιου του συγγραφέα, ο οποίος και δίνει φωνή σε ένα παιδί για να μπορέσει να μας αφηγηθεί όσα ο ίδιος σκέφτεται.Περισσότερα