Μιλώντας για τις ανησυχίες και τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου (Ρίτσαρντ Φορντ, Καναδάς, Εκδόσεις Πατάκη)

Ο Φορντ συνεχίζει το έργο των επιφανών προκατόχων του όπως είναι ο Φώκνερ, ο Στάινμπεκ, ο Απντάικ και εισέρχεται με ορμή στο σώμα της σημερινής εσωτερικής πάλης του ανθρώπου για το που η ζωή του βαδίζει, ποια είναι τα όρια της συνείδησής του και πως την σώνει, ποιες οι εσωτερικές μάχες που το μυαλό καλείται να δώσει, ποιες οι ασφαλιστικές δικλείδες που τον αποτρέπουν από το ανήθικο, ποιο το λάθος και ποιο το σωστό και πως αυτά ορίζονται. Ο Ντελ Πάρσονς, ο αφηγητής, είναι η προσωποποίηση του ανθρώπου που προσπαθεί να ξεπεράσει μέσα στον ίδιο του τον ψυχισμό, που είναι ακόμα εύπλαστος λόγω της ηλικίας του, μία οικογενειακή τραγωδία, μία ληστεία που έμελλε να κλείσει τους γονείς του στην φυλακή και τον ίδιο να μεταναστεύσει και να μεγαλώσει σε ξένο περιβάλλον, σε άλλη χώρα γνωρίζοντας πως τίποτα πια δεν θα ήταν όπως πριν. Περισσότερα

J. M. Coetzee, Βίος και πολιτεία του Μάικλ Κ, Εκδόσεις Διόπτρα

Βραβευμένο με Booker το 1983, το μυθιστόρημα αυτό του Κούτσι είναι μια γροθιά στο στομάχι του εσωτερικού πολέμου που πνίγει την Νότια Αφρική. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη περίοδο κατά την οποία λευκοί και μαύροι βιώνουν έναν αλληλοσπαραγμό και οι συνέπειες για την συμβίωση είναι ολέθριες ενώ οι προβλέψεις για ειρήνη δυσοίωνες. Ο Μάικλ Κ είναι ένα πρόσωπο που καθρεφτίζει το δράμα μιας χώρας παρασυρμένης στο χάος που επικρατεί. Ο Κούτσι, που βίωσε όλες αυτές τις καταστάσεις εκ του σύνεγγυς, δεν μασάει τα λόγια του και ο λόγος του είναι αιχμηρός και σαρκαστικός. Με όπλο τον πρωταγωνιστή του, μας οδηγεί στα μονοπάτια της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού που μαστιγώνει την κοινωνία και οδηγεί σε απρόσμενες και απροσδόκητες εξελίξεις. Το ράπισμα στον απλό σύγχρονο άνθρωπο – τον Μάικλ Κ σε αυτήν την περίπτωση – που δεν φταίει σε κάτι αλλά βιώνει στο πετσί του τις συνέπειες ενός ολέθριου πολέμου είναι το σημείο αναφοράς σε αυτό το εξαιρετικά επίκαιρο μυθιστόρημα.Περισσότερα

Η διαχρονική ιστορία ενός ανθρώπου που αναζητά το φως, μια ελπίδα (Knout Hamsun, Η πείνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Η Πείνα του Χάμσουν (Knout Hamsun), όπως αναφέρει και ο ίδιος, δεν είναι ένα μυθιστόρημα. Και βεβαίως δεν αποτελεί ένα μυθιστόρημα γιατί πρόκειται σαφώς για μία ιδιάζουσα ψυχική διαδικασία κατά την οποία ένας άνθρωπος, πολύ πιθανότατα ο ίδιος ο συγγραφέας, περνά μέσα από μία εσωτερική δοκιμασία, μία πάλη αντιμετώπισης της ανέχειάς του, της θέλησής του για εξεύρεση τροφής αλλά τελικά της μη ικανοποίησης της. Ισχυρό πλήγμα στο εγώ του λογίζεται αυτή η ανικανότητα πλήρωσης της επιθυμίας του. Όταν πεινάς, καλείσαι εύλογα να υπερπηδήσεις τα εμπόδια του νου που δίνουν την εντολή και αδυνατώντας να ανταπεξέλθεις στην κάλυψη της ανάγκης αυτής αντλείς φυσιολογικά όλα τα αποθέματα του ψυχισμού σου που δεν γνώριζες πως είχες στον ανηλεή αγώνα ενάντια στην αίσθηση της πείνας. Μία αίσθηση που ενδεχομένως προκαλεί ντροπή και θίγει την αξιοπρέπεια ενώ βυθίζει τον άνθρωπο στο αίσθημα αυτοσυντήρησης που μπορεί και να μην έχει όρια όσο βαδίζει προς το αβέβαιο.Περισσότερα

Arthur Brand, Τα άλογα του Χίτλερ, Εκδόσεις Οξύ

Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι, η ιστορία, όπως και η τέχνη, είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του. Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ.Περισσότερα

Μετάβαση στο προπολεμικό Βερολίνο που φλέγεται από τον εσωτερικό του πυρετό (Κρίστοφερ Ίσεργουντ, Αντίο Βερολίνο, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Οι ιστορίες των ανθρώπων του Ίσεργουντ είναι ματιές μέσα στην καθημερινή τους πάλη και πραγματικότητα. Αναδεικνύει ο συγγραφέας την αδυναμία των προσωπικών τους στιγμών, τους έρωτές τους, τις όποιες αναστολές τους, τις εκφράσεις τους και τις υπερβολές τους που θα γίνουν αμαρτίες τους. Ο ίδιος εντός εκτός και επί τα αυτά και με τον φακό ενός κατασκόπου με διεισδυτική διάθεση, φωτογραφίζει τους πρωταγωνιστές του όταν νιώθουν, τρομοκρατούνται, απελπίζονται, εγκαταλείπουν, υποχωρούν, αναρωτιούνται. Κάθε κεφάλαιο περιγράφει και μία διαφορετική πάστα ανθρώπων, άλλοτε αλλόκοτοι, εκκεντρικοί και άλλοτε απλά θύματα των παθών τους, των ανατροπών που συμβαίνουν μέσα τους. Το φάντασμα της ανεργίας εν τω μεταξύ επιταχύνει με ρυθμούς τέτοιους που σκορπάει ανεξέλεγκτα φόβο και μιζέρια στους ανθρώπους σαν το ουράνιο τόξο που κάλυπτε την πόλη της γιορτής και τώρα έχει απολέσει τα φωτεινά του χρώματα και έχει δώσει την θέση του στο γκρίζο.Περισσότερα

Χρήστoς Χρηστοβασίλης, Γιαννιώτικα διηγήματα, Εκδόσεις Ροές

O Φραντς Κάφκα είχε κάποτε πει πως τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας. Και πράγματι τα καλά βιβλία υπάρχουν και εμείς αξίζει να τα βρούμε. Κάπου κρύβονται και μας περιμένουν να ανακαλύψουμε τη ζωή που αυτά κρύβουν μέσα τους. Ένα καλό βιβλίο θα είναι πάντα ένας λόγος να κρατάμε απόσταση από το κακό που συμβαίνει γύρω μας και να ξεφεύγουμε με το νου και την ψυχή μας μέσα από ιστορίες πραγματικές ή φανταστικές. Μην ξεχνάμε πως τα βιβλία είναι η αφορμή να νιώσουμε πως δεν είμαστε μόνοι, πως έχουμε καλή παρέα και μπορούμε να ευφρανθούμε. Είναι όμως και ένας εξαιρετικός τρόπος να προσκαλέσουμε τους φίλους μας και να συζητήσουμε, το βιβλίο είναι μεταξύ άλλων κοινός τόπος διαλόγου, χαράς, ανταλλαγής απόψεων και ψυχαγωγίας. Τα διηγήματα του Χρηστοβασίλη με αυτή την εντοπιότητα που τα διακρίνει και την ιστορικότητα όμως με την οποία είναι εμποτισμένα μας οδηγεί στα άγνωστα μονοπάτια ενός ανθρώπου που υπηρέτησε πολλάκις τον τόπο του, τον αγάπησε, τον πόνεσε, λαχτάρησε να τον δει ελεύθερο. Μέσα από το δικό του μετερίζι έγραψε διηγήματα για να υμνήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του και να τιμήσει τους γονείς του που δεν πρόλαβαν να δουν τα Γιάννενα ελεύθερα.Περισσότερα

Αναφορά τιμής στη μνήμη μιας πραγματικής αγωνίστριας της ελευθερίας (Διδώ Σωτηρίου, Ηλέκτρα, Εκδόσεις Κέδρος)

«Η ζωή δεν είναι για χόρταση. Κάποτε θα ‘ρθει το τέλος. Αν δεν το λασπώσεις αυτό το τέλος… αν, όπως όμορφα έζησες, πεθάνεις κι όμορφα…». Συγκλονιστικά τα λόγια της Ηλέκτρας Αποστόλου στην οποία η Διδώ Σωτηρίου, η φίλη της και συναγωνίστριά της, αφιερώνει αυτό το βιβλίο στην μνήμη της. Το βιβλίο είναι γραμμένο το 1961 με μία γλώσσα που δεν αφήνει περιθώρια ο αναγνώστης να μην γίνει μάρτυρας της κολασμένης χιτλερικής περιόδου και μίας μαύρης σελίδας στην ιστορία της Ελλάδας αλλά και του ανθρώπινου είδους με τον φασισμό να απλώνει τα δίχτυα του σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τότε που οι λέξεις ελευθερία και ανεξαρτησία ηχούσαν δυνατά παρά τον φόβο και τον τρόμο μήπως κοστίσουν ζωές γιατί η Ηλέκτρα όπως και άλλοι αγωνιστές δεν δίστασαν ποτέ να προφέρουν με την φωνή τους το πάθος τους για αποτίναξη του ζυγού που στοίχειωνε τα όνειρά τους. Η Ηλέκτρα αποτέλεσε μία εμβληματική μορφή της αντίστασης που άφησε το στίγμα της με την ηγετική της φυσιογνωμία, την οποία πολλοί άντρες θα ζήλευαν για την δύναμή της, το σθένος, το ζήλος της να ζήσει η Ελλάδα και ο κόσμος μέρες ειρήνης χωρίς φυλακές και κατακτητές.Περισσότερα

Κ.Π. Καβάφης, Ποιήματα, Εκδόσεις Κέδρος

Κάθε έκδοση ποιημάτων του Καβάφη, ακολουθούμενη από σχόλια και σημειώματα σχετικά με το έργο του, είναι μια παρακαταθήκη για όλους εμάς τους αναγνώστες που λαχταρούμε να αντλήσουμε λίγη από την γοητεία του αιώνιου ποιητή. Ο Νάσος Βαγενάς, που έχει αναλάβει την επιμέλεια της έκδοσης στο εισαγωγικό σημείωμα αυτής της εξαιρετικά φροντισμένης έκδοσης, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ο Καβάφης γνώριζε ότι ο ποιητικός του λόγος, που με τόσο κόπο και με τόση τέχνη είχε διαπλάσει μέσα από την αναχώνευση ποικίλων στοιχείων των ποιητικών τεχνοτροπιών του δέκατου ένατου αιώνα και της αρχαίας ελληνικής εποχής, θα γινόταν, παρά την ιδιοτυπία του, όχι μόνο δεκτός στον ποιητικό κανόνα, αλλά και θα διαμόρφωνε τον κανόνα περισσότερο απ’ όσο συνήθως τον διαμορφώνει ένα έργο που έρχεται να προστεθεί σ’ αυτόν». Το έργο του Καβάφη, αυτά τα ποιήματα γεμάτα ιστορικότητα και λυρικότητα που θυμίζουν την Σαπφώ και τον Αρχίλοχο, ταξιδεύουν στο διάβα του χρόνου και χαρίζουν υπερηφάνεια μέσα από την οικουμενικότητά τους.Περισσότερα

Περιγράφοντας έναν κόσμο βουτηγμένο στην ανοησία και την γραφικότητα (Μαρκ Τουέιν, Ο κλεμμένος ελέφαντας και άλλα διηγήματα, Εκδόσεις Πατάκη)

«Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν τον κόσμο κυβερνούν κάποιοι έξυπνοι που μας δουλεύουν ή κάποιοι ηλίθιοι που μιλάνε σοβαρά» είχε γράψει ο Μαρκ Τουέιν σχετικά με τον κόσμο γύρω του. Ο Μαρκ Τουέιν, ο συγγραφέας του “Τομ Σώγιερ” και του “Οι περιπέτειες του Χακλμπέρι Φιν” εδώ δεν υπολείπεται νοημάτων και διδαγμάτων. Εισβάλλει στην φύση των ανθρώπων που θεωρούν πως έχουν την εξουσία του γράφειν, αυτών των υποτιθέμενων μάγων της είδησης που έχουν ως αποστολή τους την ακέραιη και σαφή διάδοση των γεγονότων χωρίς να μεροληπτούν. Όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και είναι πέρα για πέρα γνωστό πως με την πένα τους αντί να φροντίζουν για την ενημέρωση των πολιτών, αυτοί αναλώνονται σε ψευδεπίγραφες και ανεδαφικές πληροφορίες. Ποια είναι όμως η σχέση της αλήθειας με το ψέμα, της ευθύτητας με την παραπλάνηση και της μικροπρέπειας με την ανιδιοτέλεια; Ο Μαρκ Τουέιν κατακεραυνώνει αυτούς τους σαλτιμπάγκους που μόνιμα διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα προσφέροντας μόνο κατασκευασμένα εξιστορήματα αντί να υπηρετούν την κοινή γνώμη και το δημόσιο συμφέρον με τον έναν και μοναδικό τρόπο που δεν είναι άλλος από την ακριβή και καθαρή μετάδοση της πληροφορίας χωρίς την εξυπηρέτηση συμφερόντων και μακριά από αμοιβές και δωροδοκίες.Περισσότερα

Νάνσυ Μίτφορντ, Το κυνήγι του έρωτα, Εκδόσεις Πατάκη

Η Μίτφορντ ακολουθεί πολύ το αφηγηματικό ύφος του Χένρι Τζέιμς στην προσπάθειά της να περιγράψει τη ζωή στην αγγλική ύπαιθρο. Οι ιστορίες της Μίτφορντ είναι μία καταγραφή ηθογραφική του καιρού της και ένα μωσαϊκό ανάλυσης χαρακτήρων και προσώπων. Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στις ιστορίες που υφαίνει με περίπλοκους κόμπους και περίτεχνο δέσιμο είναι άνθρωποι από τις ανώτερες τάξεις της αγγλικής κοινωνίας την οποία ενδεχομένως να κατακρίνει για τις ανώφελες και ανούσιες πολλές φορές δραστηριότητες και ενασχολήσεις. Αυτή η ιδιαίτερη κυρία με το αγγελικό πρόσωπο, είχε μέσα της το δαιμόνιο του ανθρώπου που θέτει εαυτόν ενώπιον της ανάκρισης του κοινού ίσως με μία διάθεση να εξιλεωθεί για τα δικά της σφάλματα. Ο Έζρα Πάουντ έγραψε το εξής: “Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι να κάνει την ανθρωπότητα να συνειδητοποιεί τον εαυτό της.” Βέβαια, ακολουθεί πολύ και την αφηγηματική τέχνη των συγγραφέων του 19ου αιώνα όπως η Τζέιν Όστιν, ο Τόμας Χάρντυ και οι αδελφές Μπροντέ, οι οποίοι και αυτοί ακτινογράφησαν, εμμέσως πλην σαφώς, τα τρωτά σημεία της άστατης ανθρώπινης φύσης.Περισσότερα

Προσπαθώντας να ερμηνεύσουμε έναν επαναστατικό καταραμένο της λογοτεχνίας (Breece D’J Pancake, Τριλοβίτες, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Το χρονολόγιο τροφοδοτεί δίχως αμφιβολία τον αναγνώστη με πολύτιμα στοιχεία για τους λόγους που οδήγησαν τον αυτόχειρα συγγραφέα στην αλλόκοτη συλλογή διηγημάτων, τα οποία επιμελήθηκε και τα οποία απαρτίζονται μεταξύ άλλων από ένα συνεχές και βίαιο παραλήρημα. Και αυτό γιατί παρουσιάζουν, όχι άδικα, αν διαβάσουμε προσεκτικά τα συμβάντα που καθόρισαν την ζωή του συγγραφέα, μία ωμή αποτύπωση της αμερικανικής πραγματικότητας στην Δυτική Βιρτζίνια των δεκαετιών ’60 και ’70 και έναν οικογενειακό βίο καθόλου χαρούμενο και πολύ οδυνηρό μετά την ασθένεια του πατέρα του. Ο Pancake ανήκει στους καταραμένους δημιουργούς όπως ο συμπατριώτης του David Forster Wallace και κανείς ίσως δεν θα μπορέσει να ερμηνεύσει τους λόγους που τον οδήγησαν στην αποτρόπαιη αυτή πράξη. Δείχνει να βρίσκεται παρών σε κάθε στιγμή αφήγησης των ιστοριών που μοιάζουν με κραυγή αγριότητας σε μία αμερικανική ύπαιθρο που βιώνει πρωτόγνωρες σκηνές σκληρότητας από ανθρώπους αδυσώπητους και σχεδόν βάρβαρους γιατί αυτή ήταν η μοίρα που τους εξασφαλίστηκε.Περισσότερα

Τζόρτζ Όργουελ, Ο δρόμος για την αποβάθρα του Γουίγκαν, Εκδόσεις Αίολος

«Η φωνή του Όργουελ είναι πρωτίστως μια καθημερινή αγγλική φωνή. Έρχεται ευθέως να μας συναντήσει ή μας έλκει προς το μέρος της. Κι άλλοι συγγραφείς διαθέτουν δική τους «φωνή», αλλά στην περίπτωση τους πρόκειται για ζήτημα ύφους ή στυλ, όχι ουσίας. Η φωνή του Όργουελ εκφράζει αυτά που βλέπει ένα ασυνήθιστα διεισδυτικό μάτι, ένα μάτι που παρατηρεί σημαντικές λεπτομέρειες όπως τη σφραγίδα για τις «κρατήσεις θανάτου» στα γραφεία των ορυχείων, κάνοντάς μας να αναλογιστούμε πόσο συχνοί ήταν οι θάνατοι στις στοές» γράφει στον επίλογο του βιβλίου ο, μεταξύ άλλων ιδιοτήτων, καθηγητής Ρίτσαρντ Χόγκαρντ σχετικά με το έργο του Τζορτζ Όργουελ και την ενασχόλησή του με το θέμα τόσο των ανθρακωρύχων στην μεσοπολεμική Αγγλία όσο και με το ζήτημα του σοσιαλισμού και την επέλαση του φασισμού στην Γηραιά ήπειρο · τα λόγια του είναι σκληρά και δυστυχώς προφητικά.Περισσότερα