Mely Kiyak, Το να είσαι γυναίκα, Εκδόσεις Κριτική

“Ένα πρωί ξύπνησα και είδα τον κόσμο να εξαφανίζεται. Όπως πάντα μετά τα πρώτα τιτιβίσματα των πουλιών, ήμουν ξαπλωμένη στο κρεβάτι μ’ έναν καφέ κι ένα βιβλίο. Διάβαζα για την ελευθερία και την παραίτηση. Και καθώς διάβαζα, τα μάτια μου άρχισαν να με εγκαταλείπουν. Αυτό κράτησε μέχρι αργά το απόγευμα – έβλεπα τον κόσμο να λιγοστεύει – μέχρι που το φως μετατράπηκε σιγά σιγά σε λυκόφως. Και μετά σε σκοτάδι” γράφει με πολύ γλαφυρό τρόπο η συγγραφέας Μέλι Κίγιακ ξεδιπλώνοντας το κουβάρι των όσων θα αφηγηθεί αργότερα για τη ζωή της και για την κατάσταση των στερεοτύπων που δρουν ενάντια στην αξιοπρέπεια μιας γυναίκας. Ο ρόλος της γυναίκας υπήρξε ανέκαθεν ένας γρίφος για δύσκολους λύτες, μια συνάρτηση χωρίς λύση. Η γυναίκα μέσα στην ιστορία υπήρξε ανέκαθεν το “αδύναμο” ον, το οποίο δεν σταμάτησε να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κάθε λογής αυταρχισμούς, αναξιοπρεπείς συμπεριφορές και άνανδρες εξάρσεις.Περισσότερα

Jeanne Roques-Tesson, Μικρά αθηναϊκά χρονικά, Εκδόσεις Αιώρα

Άραγε η δική μας καθημερινότητα είναι αρκετά ενδιαφέρουσα ώστε να απασχολήσει ίσως κάποτε τις μελλοντικές γενιές; Θα μπορούσε δηλαδή να εκδοθεί ένα βιβλίο σαν και αυτό, αν ακόμα υπάρχουν βιβλία έως τότε, που θα έχει πικάντικες, αστείες και ενδιαφέρουσες ιστορίες σαν και αυτές εδώ; Θα μας διαβάζουν άραγε οι επόμενες γενιές σχετικά με τα όσα πράξαμε και ζήσαμε, για τις συνήθειές μας, τα γλωσσικά μας ιδιώματα, τις ιστορίες μας και όλα τα παραλειπόμενα; Μάλλον δύσκολο μου φαίνεται να γραφτεί ένα βιβλίο παρόμοιο με αυτό και δεν είναι στη φύση μου η απαισιοδοξία. Ωστόσο, τα αθηναϊκά χρονικά είναι τόσο πλούσια, τόσο σημαντικά γιατί εκτός από το γεγονός πως η συγγραφέας και ερευνήτρια αναζήτησε και βρήκε πολύ ιδιαίτερες και αντιπροσωπευτικές ιστορίες. Είναι αυτές οι ιστορίες κάθε τύπου και ύφους όσον αφορά σε εκείνη την εποχή αλλά είναι και η παρουσία προσωπικοτήτων όπως ο Περικλής, ο Ευριπίδης, ο Πλάτων όπως και τόσοι άλλοι σημαντικοί άνθρωποι για την προσωπική ζωή των οποίων δεν γνωρίζουμε πολλά.Περισσότερα

Αμπντουλραζάκ Γκούρνα, Άλλες ζωές, Εκδόσεις Ψυχογιός

Μόλις ανακοινώθηκε το βραβείο Νόμπελ για το έτος 2021 κανείς δεν γνώριζε τον συγγραφέα, τουλάχιστον όχι όλοι για να είμαι ακριβής. Στην Ελλάδα δεν ήταν τόσο γνωστός μιας και κανένα του μυθιστόρημα δεν είχε μεταφραστεί ως τότε στα ελληνικά. Ο Γκούρνα τιμάται με το συγκεκριμένο βραβείο για το σύνολο του έργου του και όχι για κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο όπως πολλοί θεωρούν. Το εν λόγω μυθιστόρημα ανήκει στο λεγόμενο μεταποικιοκρατικό είδος λογοτεχνίας, δηλαδή μια σύγχρονη και σημερινή ματιά στη μεγάλη χρονική περίοδο κατά την οποία δυνάμεις ευρωπαϊκές επεκτάθηκαν και κατέλαβαν η καθεμία για τα δικά της συμφέροντα χώρες της Αφρικής, τόσο της Βόρειας όσο και της Νότιας. Η αδηφάγος αποικιοκρατική πολιτική των παραδοσιακών μεγάλων δυνάμεων όπως για παράδειγμα, της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας και λιγότερο της Πορτογαλίας και της Ιταλίας ενδυνάμωσε την παρουσία των χωρών αυτών στο παγκόσμιο στερέωμα και εδραίωσε δίχως αμφιβολία την ηγεμονία τους παρά την θέληση των γηγενών πληθυσμών προφανώς.Περισσότερα

Hans Fallada, Ξένος στη χώρα μου, Εκδόσεις Gutenberg

Ο Βίλχελμ Ράιχ στο διαχρονικό και απαράμιλλο βιβλίο “Άκου ανθρωπάκο” έγραφε πως για να κερδίσεις την ευτυχία, πρέπει να παλέψεις για αυτήν. Ο Φάλαντα επιλέγει, όπως και μυθιστορήματά του, να γράψει ένα βιβλίο στο οποίο ψυχαναλύει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από όλα αυτά που πέρασε στη φυλακή αλλά και εκτός αυτής. Στην πραγματικότητα η φυλακή δεν ήταν το κελί στο οποίο έγραψε αυτό το ημερολόγιο, αλλά η ίδια του η χώρα μέσα στην οποία αισθανόταν φυλακισμένος και αιχμάλωτος ενός καθεστώτος δίχως καμία συμπόνια, δίχως κανένα έλεος. Ήταν ένας επώνυμος δημιουργός που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια κατάσταση πολιορκίας μόνο και μόνο επειδή τα όσα έγραφε δεν ήταν αποδεκτά από ένα απολυταρχικό σύστημα που όλα τα ήλεγχε. Παραδομένος και προδομένος από την ίδια του την πατρίδα ζει στο απόλυτο χάος μιας όλα όσα καταθέτει αγγίζουν τη δική του προσωπική ζωή και τους δικούς του προβληματισμούς από τους οποίους δεν κρύβεται.Περισσότερα

Gayl Jones, Κορετζιντόρα, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Η λογοτεχνία, μέσω γνωστών ή λιγότερο γνωστών εκπροσώπων της, ανέκαθεν υπήρξε ένας μοχλός και ένας ουσιώδης τρόπος ανάδειξης των κοινωνικών ζητημάτων και οι συγγραφείς μέσα από τα γραπτά τους και την αφήγησή τους καθρεφτίζουν με γλαφυρό και έμμεσο τρόπο όλα αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία, ανταποκριτές της οι ίδιοι μας καλούν σε συστράτευση και σε συλλογισμό. Ο Αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος, ο πιο αιματηρός και καταστροφικός πόλεμος για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων προβλημάτων μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, του Βορρά και του Νότου. Η χώρα είχε από καιρό διασπαστεί στα δύο με τις ανισότητες να προκαλούν από νωρίς, ήδη από την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα, διαμάχες και συγκρούσεις σε οικονομικό κυρίως επίπεδο. Από την μία πλευρά υπήρχε ο νότος με τις απέραντες εκτάσεις φυτειών βαμβακιού και από την άλλη ο Βορράς, ο οποίος διατηρούσε ένα άλλο παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο βασισμένο στη βιοτεχνία και τη βιομηχανία.Περισσότερα

Ρομπέρτο Άρλτ, “Οι 7 τρελοί”, Εκδόσεις Ροές

Ο Ρομπέρτο Άρλτ, αν και όχι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό, επηρέασε βαθύτατα την αργεντίνικη λογοτεχνία, καθώς και διάσημους ομότεχνούς του από τη Λατινική Αμερική, όπως το Ρομπέρτο Μπολάνιο και το Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκεζ. Έκπληξη αποτελεί ωστόσο το γεγονός, ότι ο επίσης Αργεντίνος συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες, δεν εκτίμησε ποτέ τη γραφή του Άρλτ και δεν αναγνώρισε ποτέ το ταλέντο του, κάνοντας μάλιστα λόγο για έναν κακό συγγραφέα, με ακατέργαστο ύφος. Ωστόσο αυτός ο ‘παρίας’ της λογοτεχνίας, δε φαινόταν ποτέ να απασχολείται με τη γνώμη των άλλων για τον ίδιο και το έργο του.Περισσότερα

Teju Cole, Ανοχύρωτη πόλη, Εκδόσεις Πλήθος

Ο τρόπος γραφής του και το ύφος του είναι πράγματι μια νέα συγγραφική ανάσα που χαροποιεί αλλά παράλληλα προβληματίζει τον ενεργό και πάντα ανήσυχο αναγνώστη που έχει ανάγκη από μια διαφορετική ανάγνωση των όσων συμβαίνουν γύρω μας. Ο Κόουλ είναι εκεί να αφουγκραστεί τον παλμό της ίδιας του της καρδιάς όσα ζει ως μέλος και πολίτης μιας πόλης που διαρκώς μεταλλάσσεται μέσα από ραγδαίες εξελίξεις, τόσο σε ιστορικό και πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, εξελίξεις για τις οποίες κανείς δεν γνωρίζει προς τα πού θα οδηγήσουν. Περιπλανιέται λοιπόν, ως άλλος περιπατητής όχθεων για να θυμηθούμε τον Απολιναίρ, σε μια πόλη που πριν λίγο καιρό δέχτηκε το πιο ισχυρό και ολέθριο χτύπημα στην ιστορία της και αναφερόμαστε στην αήθη και βίαια επίθεση στους Δίδυμους πύργους που άλλαξε άρδην τον τρόπο μετακίνησης και τους όρους της.Περισσότερα

Αφίνιτυ Κόναρ, Ο κήπος του Μένγκελε, Εκδόσεις Πατάκη

Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου και οι ιστορίες που κατόπιν εορτής αποκαλύφθηκαν μετά το πέρας αυτού του ολέθριου πολέμου είναι πραγματικά ατελείωτες και δίνουν τροφή για λογοτεχνική καταγραφή εκτός από την ιστορική τους αποτύπωση. Ο Αφίνιτυ Κόναρ ξεδιπλώνει το κουβάρι μιας ακόμα ανατριχιαστικής ιστορίας από τις πολλές που έχουμε διαβάσει και ακούσει, από εκείνες που σε κάνουν να ντρέπεσαι που είσαι άνθρωπος. Σκληρή περιγραφή γεγονότων μα πραγματική, η ιστορία αυτή πιάνει το νήμα ενός αρρωστημένου ατόμου που έσπειρε τον θάνατο και την φρίκη μόνο και μόνο από τον σκοταδισμό και την μοχθηρία της ψυχής του. Ήταν ένα από τα εξέχοντα μέλη αυτού που γνωρίζουμε ως ιθύνοντες νόες του Τρίτου Ράιχ, αυτής της εγκληματικής ομάδας που εξολόθρευε ανθρώπους άλλων φυλών.Περισσότερα

Χάινριχ Μπελ, Απόψεις ενός κλόουν, Εκδόσεις Πόλις

Ο Χάινριχ Μπελ, γεννήθηκε το 1917 στην Κολωνία της Γερμανίας προερχόμενος από μια οικογένεια με βαθιά πίστη στα ανθρωπιστικά ιδεώδη και τον καθολικισμό, αλλά και έντονη αποστροφή προς το ναζισμό. Το 1972 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ, γεγονός που δεν αποτελεί έκπληξη, λαμβάνοντας κανείς υπόψη την αμεσότητα του λογοτεχνικού του αφηγήματος και την απλότητα έκφρασης των πολιτικών και κοινωνικών του θέσεων. “Οι απόψεις ενός κλόουν”, είναι αυτό ακριβώς. Το παλίμψηστο του πολιτικού στίγματος ολόκληρης της μεταπολεμικής Γερμανίας. Μια εύστοχη πολιτική ανάλυση ενός διαιρεμένου σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα έθνους. Το πρώτο ‘στρατόπεδο” εκφράζεται από τα ιδανικά και το σύστημα αξιών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με έδρα την τότε πρωτεύουσά του τη Βόννη και το δεύτερο “στρατόπεδο” από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και την προσήλωση στον πολιτικό άξονα του κομμουνισμού. Περισσότερα

Φραντς Κάφκα, Ένας καλλιτέχνης της πείνας και άλλες δύο αποδιδαχές, Εκδόσεις Gutenberg

Η σημαντικότητα της προσωπικότητας και της γραφής του Κάφκα είναι ένα θέσφατο, είναι ένα δεδομένο αδιαμφισβήτητο. Αυτό που επίσης ξεχωρίζει από την καφκική σκέψη είναι οι ίδιες του οι αγωνίες και τα βιώματα που βίωσε σε μια κρίσιμη ιστορικά εποχή αλλά και σε μια συγκυρία οικογενειακή που για τον ίδιο είναι επιταγή βασανιστική ως προς την ψυχή του αλλά επιτυχής ως προς την γραφή του με την έννοια πως η λύτρωσή του γίνεται και η σφραγίδα, το σημάδι του ξεχωριστού λογοτεχνικού του ύφους, του αφηγηματικού του σύμπαντος. Στον τόμο αυτό, σε αυτή την υπέροχη και ιδιαίτερη έκδοση υπάρχει η υπογραφή του μεταφραστή Θοδωρή Τσομίδη και το επίμετρο που επιμελήθηκε ο Θανάσης Τριαρίδης του οποίου έτυχε να παρακολουθήσω ομιλία για την Σαλώμη του Όσκαρ Ουάιλντ, ήμουν τυχερός. “Ας ονομάσουμε αυτήν τη διδαχή πού δεν διδάσκει ~ αποδιδαχή ~. Αυτό είναι το είδος του Κάφκα” αναφέρει πολύ εύστοχα ο Τριαρίδης στο επίμετρό του.Περισσότερα

Annie Ernaux, Το γεγονός, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Λίγες εβδομάδες πριν αποφασίστηκε από το Ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ η επιβολή απαγόρευσης των εκτρώσεων, μια απόφαση κόλαφος για τα δικαιώματα των γυναικών, μια αναχρονιστική και ντροπιαστική απόφαση. Κανείς δεν κατανόησε πλήρως το σκεπτικό πίσω από αυτή την αδικαιολόγητη απόφαση που είναι εντελώς οπισθοδρομική ως προς την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των γυναικών να έχουν έλεγχο του σώματός τους και της ανεξαρτησίας τους στις αποφάσεις που είναι αποφάσεις ζωής. Πλέον οι γυναίκες είναι όμηροι αυτής της απόφασης και αυτό που τους έχει επιβληθεί είναι μια εντελώς αντιδημοκρατική νομοθεσία που τις φέρνει πίσω στην επικινδυνότητα και την αβεβαιότητα καθώς κινδυνεύει η ίδια τους η ζωή. Πλέον οι γυναίκες στις ΗΠΑ θα πρέπει να βρίσκουν γιατρούς στα κρυφά ή να μετακινούνται σε πολιτείες που επιτρέπουν αυτή την πράξη, ένα κυνήγι μαγισσών μόλις ξεκίνησε και κανείς δεν γνωρίζει πού και πώς μπορεί να καταλήξει.Περισσότερα

Μάρκος Δενδρινός, Υπατία, Εκδόσεις Αρμός

Μία σπουδαία γυναίκα, μια γυναίκα επιστήμων και φιλόσοφος, μια γυναίκα ενάντια στα στερεότυπα της εποχής που ήθελαν τις γυναίκες να ασχολούνται μόνο με τα οικιακά και αυτό με πάσα αυστηρότητα. Η Υπατία είναι μια γυναίκα δυναμική, με σθένος και γενναιότητα, μία από τις πρώτες γυναίκες που ασχολήθηκε με τα μαθηματικά, την αστρονομία και την φυσική, μια γυναίκα που δυστυχώς βρέθηκε στο μεταίχμιο της μετάβασης από τον παγανισμό στον χριστιανισμό και είχε την κακή τύχη να καταστεί το θύμα, το εξιλαστήριο θύμα πάνω στο οποίο εξαντλήθηκε όλη η ανθρώπινη βαρβαρότητα, μια βαρβαρότητα που συνεχίστηκε για πολλούς αιώνες αργότερα. Ο Μάρκος Δενδρινός μάς παρουσιάζει την Υπατία μέσα από έγγραφα και γράμματα ενός εκ των κορυφαίων μαθητών της μιας και τα δικά της γραπτά δυστυχώς δεν σώθηκαν.Περισσότερα