Ψυχολογία, φιλοσοφία

Τώρα βέβαια, [. . .] υπάρχει μια βαθυστόχαστη χίμαιρα που εμφανίσθηκε στον κόσμο για πρώτη φορά με το πρόσωπο του Σωκράτη, η ακλόνητη εκείνη πίστη πως ο στοχασμός, με μίτο την αιτιότητα, διεισδύει μέχρι τη βαθύτερη άβυσσο του Είναι, πως ο στοχασμός είναι σε θέση όχι μόνο να γνωρίσει το Είναι, αλλά και να το διορθώσει. Περισσότερα

Ποιες είναι οι πραγματικές πρόοδοι της Μεταφυσικής στη Γερμανία από την εποχή του Leidniz και του Wolff; Αυτό ήταν το θέμα του διαγωνισμού δοκιμίου που διοργάνωσε η Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου, επιδιώκοντας ουσιαστικά μια αποτίμηση της ιστορικής σπουδαιότητας της κριτικής φιλοσοφίας.
Ο Καντ είχε ήδη ολοκληρώσει την τριλογία του με την έκδοση της τρίτης Κριτικής, και είχε εμπλακεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους θιασώτες του δογματικού ορθολογισμού, με αφορμή την πολεμική τού Eberhard. Περισσότερα

Διότι, κατά βάθος, η ιδέα είναι φίλη της ιδέας, ακόμη και της αντίθετης, οι δε σοβαρές διαφωνίες προέρχονται πάντα από το γεγονός ότι στις ιδέες, που είναι ό,τι το θεϊκό υπάρχει μέσα μας, εμπλέκουμε τα χονδροειδή και ανθρώπινα πάθη μας. Περισσότερα

Όταν ο Φρόιντ ανακοίνωσε στον φίλο του Ρομαίν Ρολλάν ότι σκοπεύει να γράψει μια σειρά κειμένων για τον Μωυσή, εκείνος του συνέστησε να διαβάσει τη Θεολογικοπολιτική Πραγματεία. Ο Φρόιντ θαύμαζε τον Σπινόζα… από μακριά, χωρίς να τον έχει ποτέ διαβάσει. Σε ηλικία ογδόντα ετών αποφασίζει πλέον να το επιχειρήσει και αντλεί από το έργο του Εβραίου αιρετικού την ορμή για να «εκκοσμικεύσει» -να καταστήσει κοσμική- τη μορφή του Μωυσή. Επιθυμώντας ωστόσο να ξέρει τι θα είχε σκεφτεί για τον Μωυσή του και ο ίδιος ο Σπινόζα, του απευθύνει, με διακόσια εξήντα χρόνια απόσταση, μια επιστολή. Ο Σπινόζα, έκπληκτος και γοητευμένος, του απαντά. Έτσι αρχίζει μια ανταλλαγή δεκαέξι επιστολών, των οποίων η ένταση, η εξομολογητική διάθεση, η ποικιλία και η καινοτομία σταδιακά κορυφώνονται.Περισσότερα

«Σε έναν κόσμο στον οποίον τα πέντε τουλάχιστον έκτα του πληθυσμού είναι καθάρματα ή τρελοί και βλάκες, πρέπει όποιος ανήκει στο τελευταίο ένα έκτο [. . .] να βασίζει το σύστημα της ζωής του στο να ζει αποτραβηγμένος – όσο δε πιο μακριά, τόσο το καλύτερο.Περισσότερα

Η Lydia H. Liu, καθηγήτρια στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, επιχειρεί μέσα από μια ιστορική έρευνα των μεταπολεμικών θεωρητικών ανταλλαγών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να καταρρίψει μια σειρά από διαδεδομένους μύθους που ακόμη κατατρύχουν τη συζήτηση περί «γαλλικής θεωρίας» και «μεταδομισμού». Οι μύθοι αυτοί διαδραματίζουν τον ρόλο του κλεμμένου γράμματος του Edgar Alan Poe, καθώς κρύβονται στο πλέον εμφανές σημείο και παραμένουν κρυμμένοι, μόνο για όσο αρνείται κανείς να αναμετρηθεί με το ιστορικό συμβάν της συνάντησης της κριτικής σκέψης που αρθρώθηκε στη Γαλλία, και πιο συγκεκριμένα της λακανικής ψυχανάλυσης, όχι μόνο με
την αμερικανική λογοτεχνία, αλλά και με τις πρωτοποριακές εξελίξεις στις ΗΠΑ στον τομέα της κυβερνητικής, της θεωρίας της πληροφορίας και της θεωρίας παιγνίων. Αν το κλεμμένο γράμμα φτάσει στον προορισμό του, θα διαβάσει κανείς ότι πίσω από την ανάπτυξη από τον Lacan μιας παραδόξως μη-γλωσσολογικής θέασης της γλώσσας, της συμβολικής τάξης και του ασυνειδήτου, κρύβεται εμφανώς η ενασχόλησή του με την αμερικανική θεωρία παιγνίων και την κυβερνητική.Περισσότερα

Ο γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida έγινε διάσημος κατά την περίοδο της ακμής του «δομισμού», όταν μέσω της μεθόδου της αποδόμησης εγκαινίασε ό,τι θα έμενε γνωστό ως «μεταδομισμός». Η αποδομητική ανάγνωση του Derrida και η κριτική του σκέψη μέσα από τη χρήση εννοιών, όπως «διαφωρά», «ίχνος», «φαλλογοκεντρισμός» κ.λπ. κατόρθωσε να προκαλέσει ρήγματα στην κυρίαρχη αναπαράσταση της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης και γλώσσας για τον ίδιο τον εαυτό της. Περισσότερα