Pei-Yu Tsang, Η βαλίτσα με τα μυστικά του κυρίου Μπένγιαμιν, Εκδόσεις Φουρφούρι

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν υπήρξε αδιαμφισβήτητα μια μορφή της ευρωπαϊκής διανόησης, ένας σκεπτόμενος σαν εκείνον που φιλοτέχνησε ο Ροντέν, ένας εμβληματικός και εμπνευσμένος στοχαστής, ένας πνευματικός άνθρωπος που με τις απόψεις του και τις ιδέες του συνέβαλλε στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού ιδεώδους και του ορθολογικού συλλογισμού. Δυστυχώς έζησε σε μια περίοδο όπου συνέπεσε με την άνοδο των Ναζί και την απαγόρευση της κυκλοφορίας βιβλίων του, ο ίδιος βίωσε για τα καλά και με κάθε τρόπο τη λογοκρισία των κειμένων του ενώ κυνηγήθηκε από το καθεστώς λόγω της εβραϊκής του καταγωγής αλλά κυρίως λόγω των ιδεών του. Οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι για αυτά τα καθεστώτα, τα απολυταρχικά, είναι εκείνοι που με την γραφή τους πολεμούν σιωπηλά αλλά συστηματικά καθώς γράφουν αλήθειες που καίνε. Για αυτό και ο Μπένγιαμιν υπήρξε ένας επικίνδυνος άνθρωπος διότι μπορούσε με τις απόψεις του να επηρεάσει πολύ κόσμο.

Ένας πνευματικός άνθρωπος, ένας αυθεντικός φιλόσοφος της ζωής γοήτευσε με την αλήθεια των γραπτών του

Η συγγραφέας αυτού του υπέροχου βιβλίου αναφέρεται στην ιστορία της ύπαρξης μιας βαλίτσας, της οποίας το περιεχόμενο κανείς δεν γνώριζε μα όλοι ήθελαν να μάθουν τι περιείχε. Οπότε ουσιαστικά χτίστηκε ένας μύθος γύρω από αυτή τη βαλίτσα, ένας μύθος που έμεινε μύθος γιατί κανείς δεν έμαθε ποτέ την πραγματική αλήθεια. Ο ίδιος ο Μπένγιαμιν είχε επηρεαστεί πολύ από τα διαβάσματά του και είχε ασχοληθεί με ζέση και επιμονή με τα λογοτεχνικά κείμενα, τα οποία και ανέλυε στα γραπτά του. Ακούραστος μελετητής, δεν σταματούσε να δημοσιεύει κείμενα και να ασκεί την επιρροή του στους σύγχρονους του. Είχε ασχοληθεί με πλήθος θεμάτων αγγίζοντας δύσκολες έννοιες και πραγματευόμενος έργα όπως οι Εκλεκτικές συγγένειες του Γκαίτε ή τα κείμενα του για τον Μπωντλαίρ. Είχε γνωριστεί με τον Ράινερ Μαρία Ρίλκε και τον Χαίλντερλιν ενώ ήταν από τους πρώτους που μετέφρασαν το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Μαρσέλ Προυστ.

Η ιστορία του και η πνευματική του εργασία τον ανέδειξαν ως έναν εκ των σπουδαιότερων φιλοσόφων, έναν σκαπανέα της γνώσης και αυτήν θέλησε να μεταδώσει στα κείμενά του, τα πάσης φύσεως πολυεπίπεδα κείμενά του. Όταν ο ίδιος είδε τα σύννεφα του αντισημιτισμού και του μίσους να σκεπάζουν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης – που αποδείχθηκε δυστυχώς ανάπηρη – και την επέλαση των Ναζί να κυριαρχεί, αποφάσισε να φύγει από την Γερμανία όπου ζούσε και να μετοικήσει στη Γαλλία όπου το κύμα αυτό δεν είχε φτάσει ακόμα. Ήδη στη Γερμανία είχε ξεκινήσει το κυνηγητό των Εβραίων από το 1932 κάτι που κορυφώθηκε με την Νύχτα των κρυστάλλων το 1938 και άρα για εκείνον και την επιβίωση του έργου του ήταν επείγον να φύγει για να γλιτώσει από τα νύχια των Ες Ες. Έφυγε λοιπόν αρχικά για να περάσει μερικούς μήνες στο Ισπανικό νησί Ίμπιζα. Μετά έφυγε για τη Νίκαια, όπου σκέφτηκε ν’ αυτοκτονήσει. Με την πυρκαγιά του Ράιχσταγκ το 1933, καθώς ο Χίτλερ κατέλαβε την εξουσία και ξεκίνησε τη φυλετική πολιτική του εναντίον των Εβραίων, ο Μπένγιαμιν αναζήτησε καταφύγιο στο σπίτι του Μπέρτολτ Μπρεχτ στο Svendborg της Δανίας και στο Σαν Ρέμο, όπου ζούσε η πρώην γυναίκα του, πριν μετακομίσει στο Παρίσι.

Έπειτα από τη Γαλλία αποφάσισε να μεταφερθεί προς τα Γαλλοισπανικά σύνορα και προς τα Πυρηναία για να βρει ασφαλές μέσο και να οδεύσει ασφαλής στην Αμερική ή την Λατινική Αμερική με τη βοήθεια της κ. Φίτκο, η οποία και φυγάδευε ανθρώπους που είχαν ανάγκη να διαφύγουν στο εξωτερικό. Ήταν άνθρωπος περήφανος και μειλίχιος, ένας άνθρωπος που εστίαζε στην γνώση και απεχθανόταν τη βία, το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να μελετάει όσο περισσότερο μπορούσε και κάποια από τα έργα που είχε ξεκινήσει να γράφει δυστυχώς λόγω των συνθηκών δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Μάλιστα, στη βαλίτσα εικάζεται πως είχε κάποια σημαντικά του κείμενα αφού πριν είχε καταφέρει να σώσει πολλά από αυτά χαρίζοντας τα σε βιβλιοθήκες και σε φίλους του καθώς πολλά γραπτά συγγραφέων όπως του Τσβάιχ, του Ροτ βρέθηκαν να καίγονται στην πυρά που είχαν στήσει οι Ναζί. Ο ίδιος αν και καταπονημένος αναγκάστηκε να περπατήσει για πολλές ώρες για να βρεθεί στην Ισπανία, ωστόσο εκεί και μετά από έλεγχο δεν του επετράπη η είσοδος στη χώρα. Η απογοήτευσή του ήταν τεράστια και δεν του έμενε κάτι άλλο από την αυτοκτονία για να μην πέσει στα χέρια των Ναζί.

Το βιβλίο αυτό με την πλούσια εικονογράφηση και το άρτιο κείμενο απευθύνεται κυρίως σε παιδιά με την ελπίδα να το διαβάσουν και να γνωρίσουν τον Μπένγιαμιν και την ιστορία του. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία τόσο για τους γονείς όσο και για εκείνα να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με την προσωπικότητά του ώστε στο μέλλον να εντρυφήσουν στα σπουδαία του κείμενα και τη φιλοσοφία του. Εξάλλου, η σαγήνη που εξέπεμπε ο Μπένγιαμιν ήταν μαγευτική, ήταν ο κύριος που είχε για χαρακτηριστικά του το μουστάκι και τα στρογγυλά γυαλιά καθώς και το μπαστούνι του. Η αριστοκρατική του εμφάνιση σε συνάρτηση με την κριτική του σκέψη παρέπεμπαν σε έναν άνθρωπο που είχε για όπλα του το πνεύμα του και τις άπειρες γνώσεις του. Σήμερα και δεκαετίες μετά τον θάνατό του, η ανθρωπότητα του οφείλει πολλά, το ευρωπαϊκό πνεύμα του οφείλει πολλά και έχοντας για κληρονομιά και παρακαταθήκη το έργο του στεκόμαστε ευλογημένοι.

“Και γι’ αυτό όποιος είχε πρωτότυπες ιδέες έπρεπε να συλληφθεί”

“Ήταν σπουδαίος φιλόσοφος και είχε πάρα πολλές πρωτότυπες ιδέες. Αλλά στη χώρα που έμενε αποφάσισαν μια μέρα πως οι πρωτότυπες ιδέες ήταν πολύ επικίνδυνες”