Η πολιτική κατάσταση στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στη δεκαετία του ’60 υπήρξε ιδιαίτερα τεταμένη μεταξύ Γαλλίας και Αλγερίας, η κυριαρχία της Γαλλίας και η παρουσία της στα εδάφη της Αλγερίας και γενικότερα της Βόρειας Αφρικής έχει βαθύ ιστορικό από τον καιρό του Ναπολέοντα. Στρατιώτες των χωρών αυτών επιστρατεύθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο για να βοηθήσουν τη Γαλλία να αντιμετωπίσει τη ναζιστική απειλή και η συμμετοχή Αλγερινών στρατιωτών υπήρξε δυναμική. Η Γαλλία ωστόσο, με τις πολιτικές της ως χώρα αποικιοκρατική, δημιούργησε μια απέχθεια στους πληθυσμούς της Αλγερίας γιατί υπήρχαν ακρότητες και καταπιεστικές συμπεριφορές που πλήγωσαν τη σχέση. Ο Κανταλούμπ σε αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα ξεδιπλώνει το κουβάρι των γεγονότων, πραγματεύεται τη δολοφονία ενός δικηγόρου και της οικογένειάς του που αποτελεί απόρροια αυτής της έντασης που έχει δημιουργηθεί.
Κρίσιμα γεγονότα που αλλάζουν την ιστορία
Ο κόσμος της εποχής εκείνης αλλάζει και μαζί αλλάζουν και οι ισορροπίες που διαμορφώνονται. Είναι η εποχή της διακυβέρνησης Ντε Γκωλ στην Γαλλία, ο οποίος και καλείται να διαχειριστεί μία πολύ εκρηκτική κατάσταση καθώς η Αλγερία αποζητά την ανεξαρτησία της μετά από χρόνια. Το αίτημα αυτό εκφράζεται με ποικίλους τρόπους και όχι πολύ ειρηνικά από μέρους των Αλγερινών, ενώ από την άλλη η μητροπολιτική Γαλλία δεν θέλει να χάσει τα εδάφη της και να πάψει να ασκεί επιρροή. Η δολοφονία του δικηγόρου και της οικογένειάς του αποτελεί ένα ισχυρό χτύπημα και είναι η απαρχή μιας έρευνας για το ποιος κρύβεται πίσω από αυτό το ειδεχθές έγκλημα σε βάρος και μιας Γαλλίδας πολίτη, μιας και η σύζυγός του ήταν Γαλλίδα. Κανείς δεν γνωρίζει ποιος μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα και ποιοι είναι οι λόγοι που μπορεί να οδήγησαν σε αυτό.
Είναι γνωστό και δεδομένο πως μέσα στις τάξεις της πολιτικής υπάρχουν πολλά στοιχεία που υποστηρίζουν ακραίες πολιτικές και τακτικές, τόσο από την μία όσο και από την άλλη πλευρά. Εδώ αποκαλύπτεται όλο το φάσμα των αντιθέσεων που επικρατεί τόσο στον στρατό όσο και στην πολιτική, το εθνικό απελευθερωτικό κίνημα είναι μία προσπάθεια κινηματική της Αλγερίας να θέσει επί τάπητος την αντίδρασή της στην αντίσταση της Γαλλίας να επιτρέψει την αυτοδιάθεση της Αλγερίας. Εικάζεται πως ο δικηγόρος που δολοφονήθηκε αποτελούσε μέλος της αλλά αυτό κανείς δεν το επιβεβαιώνει. Ίσα ίσα αυτό που αυτή την στιγμή ερευνάται είναι μία πιθανή ανάμειξη ακροδεξιών στοιχείων στην δολοφονία αυτού του ανθρώπου και της οικογένειάς του, ίσως για λόγους που μας ξεπερνούν. Ο συγγραφέας λοιπόν ξετυλίγει όλο το κουβάρι των εξελίξεων και των διαλόγων, είναι ένας κυκεώνας γεγονότων που προϊδεάζει τον αναγνώστη για όσα επακολουθούν.
Δυστυχώς, το καθεστώς Βισύ και ο στρατηγός Πεταίν που συνθηκολόγησαν με τους Ναζί με την γνωστή ιστορία που έχει καταγράψει και ο Πιερ Ασουλίν στο βιβλίο του για το Ζιγκμαρίνγκεν και πάλι από τις εκδόσεις Πόλις, είναι ένα στίγμα που δύσκολα φεύγει πάνω από την γαλλική ιστορία, είναι μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της δημοκρατίας και της ελευθερίας που πάντα θα ακολουθεί τους Γάλλους πολιτικούς. Μέσα λοιπόν από αυτό το κακό παρελθόν ξεπήδησαν και οι μετέπειτα συνεργάτες του στρατηγού Ντε Γκωλ, ο οποίος τώρα εκτελεί χρέη Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας. Δεν θα ήταν εύκολο για εκείνον να αποτινάξει όλο αυτό το σκηνικό, είναι σαφές πως ανάμεσα στους ανθρώπους που έχουν επιλεγεί σε καίριες θέσεις θα βρίσκονται και άνθρωποι όπως ο γνωστός σε όλους μας Μαρί Λε Πεν, είναι άνθρωποι που ουσιαστικά εξαργυρώνουν την “προσφορά” τους στην χώρα και τώρα καταλαμβάνουν αξιώματα.
Ο Κανταλούμπ γράφει χαρακτηριστικά: “Γκωλιστές και αντιγκωλιστές ήταν όλο αγκαλιές και φιλιά. Φανατικοί αντιστασιακοί κυκλοφορούσαν αγκαζέ με δωσίλογους. Φασίστες, οπαδοί του Πουζάντ και νοσταλγοί του Βισύ είχαν επιστρέψει στη δημόσια διοίκηση ή στην Εθνοσυνέλευση, με τις ευλογίες των πρώην αντιπάλων τους. Ως την προσεχή αλλαξοπιστία τους. Η αστυνομία τη Γαλλικής Δημοκρατίας καθοδηγούσε εξ αποστάσεως αιμοσταγείς πολιτοφύλακες κατώτατης υποστάθμης. Ο στρατός και ορισμένοι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί ήταν έτοιμοι να εναντιωθούν στον συνάδελφό τους που έγινε πρόεδρος”. Υπάρχουν λοιπόν και εσωτερικές έριδες και διαμάχες μεταξύ πολιτικής και στρατού και ο Ντε Γκωλ έχει να αντιμετωπίσει μέτωπα εσωτερικά και εξωτερικά που ίσως δεν είναι εύκολο να διαχειριστεί.
Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα και η εξιχνίαση του εγκλήματος οφείλει να προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς κάτι όμως που δεν το επιθυμούν όλοι μιας και τυχόν αποκαλύψεις θα ρίξουν φως στις ρατσιστικές αντιλήψεις ορισμένων και στα νήματα που κινούν για να κρατηθεί η Αλγερία υπό την σκέπη της Γαλλίας. Ο Καντελούμπ γράφει ένα πολύ καίριο ως προς τα γεγονότα μυθιστόρημα, αναλύει πρόσωπα και πράγματα και εξυφαίνει όλο αυτό το πλαίσιο δράσης πίσω από την σκηνή που οι περισσότεροι βλέπουν. Η μετάφραση του Δημήτρη Δημακόπουλου και οι σημειώσεις βοηθούν τα μέγιστα τον αναγνώστη να πάρει και μαθήματα ιστορίας και να του φωτίσουν πτυχές της ιστορίας που ίσως αγνοούσε. Πρόκειται για ένα κεφάλαιο της ιστορίας της Γαλλίας πολύ σημαντικό και κομβικό καθώς η δεκαετία του ’60 είναι μια ταραγμένη περίοδος, με τον Μάη του ’68 να αποτελεί το κλείσιμο μιας δύσκολης δεκαετίας.
“Εδώ και δύο χρόνια, οι Αλγερινοί αυτονομιστές οργάνωναν επιθέσεις στη Γαλλία, σπέρνοντας τον φόβο στον πληθυσμό. Ο πρωθυπουργός Μισέλ Ντεμπρέ, με προτεταμένο το πιγούνι, δεν ανεχόταν φυσικά να ξυπνούν νυχτιάτικα οι καλοί πολίτες της μητροπολιτικής Γαλλίας από τις βόμβες ή τις ριπές των πολυβόλων, κι ακόμα λιγότερο να χάνουν τη ζωή τους. Χρειαζόταν, λοιπόν, να τρομοκρατήσουν τους τρομοκράτες”
“Στη ζωή, νεαρέ μου φίλε, πρέπει να διαλέγουμε ποιες μάχες θα δώσουμε, και να είμαστε δύσπιστοι με τις στρατεύσεις. Δεν γνωρίζουμε ποτέ τι μας επιφυλάσσει το αύριο”.
