Ιστορία, το απαραίτητο όχημα για την κατανόηση του κόσμου

“Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι η ιστορία όπως και η τέχνη είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του. Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μας διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ. Η επιστήμη της Ιστορίας είναι εδώ για να ανατρέχουμε κάθε στιγμή σε αυτήν και να την συμβουλευόμαστε, να μαθαίνουμε τι συνέβη στο παρελθόν και τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο και απώτερο μέλλον, είναι η σοφή μητέρα όλων μας. Διότι οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, οι άνθρωποι όμως όχι. Εδώ παρουσιάζονται βιβλία που αφορούν σε πολύ μακρινές αλλά και σε πιο πρόσφατες περιόδους της Ιστορίας μέσα από τις οποίες γινόμαστε σοφότεροι και αντιλαμβανόμαστε τι μπορούμε να πετύχουμε δίχως πολέμους και με περισσότερη ειρήνη και ομόνοια. Ο άνθρωπος πάντα θα παραμένει ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο και η Ιστορία είναι η τρανή απόδειξη αυτού!

Τόμας Σάντελ, Φίλιππος ο Μακεδόνας, Εκδόσεις Μίνωας

Γιος του βασιλιά Αμύντα, ο Φίλιππος αναλαμβάνει την βασιλεία της Μακεδονίας σε ένα κομβικό σημείο όχι μόνο για τη Μακεδονία αλλά και για την ελλαδική επικράτεια γενικότερα. Με την ευφυΐα του ως ηγέτη και στρατηγού καταφέρνει την αναδιοργάνωση του στρατού με πολιτικές που αναδεικνύουν την ηγεμονία του και την στρατηγική του ικανότητα. Η ανακάλυψη του τάφου του στη Βεργίνα μας χαρίζει ένα κομμάτι από την ιστορία του και τη μαχητικότητά του. Με την έλευση του γιου του Αλέξανδρου, γνωστού παγκοσμίως με το προσωνύμιο Μέγας, ο Φίλιππος επιβεβαιώνει, παρά την ιδιοτροπία του, τη διορατικότητά του και το μεγαλείο ενός πολιτικού, διπλωμάτη και στρατηγού που αδιαμφισβήτητα έχει σφραγίσει την ιστορία του τέλους των κλασσικών χρόνων με την προσωπικότητά του καθώς όμως και τον ηγετικό του ρόλο κατά τις εκστρατείες του εναντίον των Περσών.

Λύντια Τρίχα, Σπυρίδων. Ο άλλος Τρικούπης 1788-1873, Εκδόσεις Πόλις

Πρόκειται για τον πατέρα του μεγάλου Έλληνα πολιτικού Χαρίλαου Τρικούπη. Η Λύντια Τρίχα επικεντρώνεται στον Σπυρίδωνα Τρικούπη, για τον οποίο το ελληνικό κοινό ίσως λίγα γνωρίζει και πολλά όμως πρέπει να μάθει. Το παρόν βιβλίο αποτελεί ένα συγγραφικό διαμάντι και ένα πρόσθετο εργαλείο στην πορεία για ανάγνωση και γνώση της ιστορίας που τόσο έχουμε ανάγκη. Ο Σπυρίδων Τρικούπης ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Ελλάδας, ήταν αυτός που διαμόρφωσε με τις αρχές, τις ιδέες του και την κοινοβουλευτική του δράση τον πολιτικό λόγο και την πολιτική υπόσταση του μετέπειτα πρωθυπουργού, του γιου του Χαρίλαου Τρικούπη. Υπήρξε ένας πεφωτισμένος  και μορφωμένος πολιτικός, λόγιος και διπλωμάτης που έζησε την Ελληνική Επανάσταση εκ των έσω ενώ υπήρξε θερμός υποστηρικτής των κοινοβουλευτικών διαδικασιών και της τήρησης καθώς και σεβασμού του Συντάγματος.

Νέλσον Μαντέλα, Γράμματα από τη φυλακή, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

mandelaΈζησε στο πετσί του την απάνθρωπη και βίαιη πολιτική του απαρτχάιντ, την οποία τόσο πολύ πολέμησε με την ίδια του τη ζωή και τη σύλληψή του. Ο Νέλσον Μαντέλα υπήρξε η τρανή απόδειξη της αντίστασης σε πολιτικές που υπονομεύουν την αξιοπρέπεια και τον σεβασμό στον άνθρωπο. Τα γράμματα που παρουσιάζονται στην παρούσα έκδοση και πολλά από αυτά βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της πολύχρονης φυλάκισης του Μαντέλα και αποκαλύπτουν τη δύναμη ενός ηγέτη και φιλόσοφου πολιτικού που θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε με τον Μάρκο Αυρήλιο και τα δικά του γράμματα εις εαυτόν. Επέδειξε ηρωισμό, γενναιότητα, καρτερικότητα όμοια με αυτή ενός άλλου ήρωα του Οδυσσέα και αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση ενός αγωνιστή που διεκπεραίωσε τη μάχη ενάντια στο κακό δίχως να παρεκκλίνει των αξιών και των αρχών του.

Θάνος Μ. Βερέμης, Γιάννης Σ. Κολιόπουλος, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, 1821. Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους, Εκδόσεις Μεταίχμιο

veremisΣε δύο χρόνια από τώρα θα συμπληρωθούν 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, 200 χρόνια από την Εθνική Παλιγγενεσία. Οι ιστορικοί παρουσιάζουν εδώ τους αγώνες που δόθηκαν μετά κατά την πορεία προς την σύσταση ενός νέου έθνους-κράτους καθώς και τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του. Αυτό που σήμερα εμείς θεωρούμε δεδομένο αποτέλεσε προϊόν περίπλοκων διαβουλεύσεων και όχι πάντα εύκολων διαδικασιών. Κατατίθεται η διαδρομή μιας ολόκληρης δεκαετίας (1821-1830) και περιγράφεται εδώ η μετεπαναστατική δράση, τα διαφορετικά συμφέροντα που έλαβαν χώρα και διαμόρφωσαν τις συνθήκες της γέννησης του ελεύθερου κράτους. Η πλούσια αυτή μελέτη φέρνει τον αναγνώστη σε επαφή με τα τεκταινόμενα και τα γεγονότα της εποχής που τελικά διαμόρφωσαν αυτό που εμείς σήμερα γνωρίζουμε λίγο ως πολύ ως τελικό αποτέλεσμα ενός λειτουργικού κράτους.

C. Orrieux, P. Schmitt Pantel, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Εκδόσεις Gutenberg

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό πόνημα που απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό και όχι αποκλειστικά σε ειδικούς. Διαθέτει όλες εκείνες τις πληροφορίες για την ένδοξη και πλούσια σε γεγονότα Αρχαία Ελληνική Ιστορία από την οποία αντλούμε διδαχές μέχρι και σήμερα και την οποία οφείλουμε να γνωρίζουμε και να μεταλαμπαδεύουμε. Φωτίζονται όλες οι εκφάνσεις της, δηλαδή ο πολιτισμός, οι θεσμοί, η πολιτική, τα πρόσωπα που την διαμόρφωσαν, η θρησκεία, οι πόλεμοι που τόσο πολύ καθόρισαν τη μοίρα των Ελλήνων. Το βιβλίο καλύπτει και διατρέχει το σύνολο των γεγονότων από την θεμελίωση των ελληνικών κοινωνιών μέχρι και την κατάκτηση από τους Ρωμαίους και με μορφή εύληπτη και εξαιρετικά διαφωτιστική μας μεταφέρει στο χρόνο μέσα από έγκριτες αναφορές και έγκυρες βιβλιογραφικές πηγές. Ένα βιβλίο που φωτίζει το παρελθόν μας και αξίζει να μελετηθεί όχι μία αλλά πολλές φορές!

Έμιλ Λούντβιχ, Ναπολέων, Εκδόσεις Γκοβόστη

ΝΑΠΟΛΕΩΝ“Η ιστορία γράφεται από τους νικητές” είχε πει κάποτε ο Μέγας Ναπολέων όπως τον αποκάλεσαν εκ των υστέρων με βάση τα όσα επέτυχε ως αυτοκράτορας της Γαλλίας. Δυναμικός, μεγαλοφυής, ευφυής και γενναίος μπόρεσε να εδραιώσει την γαλλική κυριαρχία με την στρατιωτική και διπλωματική του στρατηγική. Αντάξιος μεγάλων στρατηλατών όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Καίσαρας, ο Ναπολέων αποτέλεσε μια ιδιάζουσα προσωπικότητα και φυσιογνωμία για την οποία ο συγγραφέας Έμιλ Λούντβιχ αφιέρωσε το παρόν βιβλίο ως ελάχιστο φόρο τιμής. “Ο Ναπολέων Βοναπάρτης μας έδειξε τι μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος με την επίγνωση της δύναμής του, με το θάρρος, το πάθος και τη φαντασία, τη δουλειά και τη θέληση”. Η εξορία του και η ήτα που υπέστη στο Βατερλώ αποτέλεσαν ένα άδικο τέλος ενός ανθρώπου που ενδεχομένως πλήρωσε την υπέρμετρη φιλοδοξία του, τα λάθη του και την λάθος εκτίμηση της αντοχής των δυνάμεών του.

Συλλογικό, Τα Βαλκάνια στον Ψυχρό πόλεμο, Εκδόσεις Παπαδόπουλος

Η περιοχή των Βαλκανίων δεν έχει ονομαστεί τυχαία η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Το παρόν βιβλίο έρχεται να επιβεβαιώσει τις λεπτές ισορροπίες και γραμμές μιας περιοχής που ανέκαθεν βίωνε ιδιάζουσες κοινωνικές, ιστορικές και πολιτικές συνθήκες. Η περίοδος του Ψυχρού πολέμου είναι άλλη μία τέτοια περίοδος όπου τα Βαλκάνια αναμετρώνται κατά μία έννοια με την ίδια τους τη συνέχεια και υπόσταση στον ευρύτερο ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο χάρτη βρισκόμενα ανάμεσα σε έναν επικίνδυνο πόλεμο που μαίνεται μεταξύ Αμερικής και Σοβιετικής Ένωσης. Τα περισσότερα βαλκανικά κράτη με ηγεσίες αμφιλεγόμενες και όχι πάντα δημοκρατικές ζουν στο σταυροδρόμι των εξελίξεων και ορίζουν με βάση το καθένα τα συμφέροντά του τις δικές τους τύχες σε έναν κόσμο που ολοένα μεταβάλλεται. Πρόκειται για μια διαφωτιστική μελέτη που αποκαλύπτει πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές μιας ιστορικής συγκυρίας, η οποία αναδεικνύεται χάρη σε έγκυρους ιστορικούς και πολιτικούς επιστήμονες.

Anthony Pagden, Κόσμοι σε πόλεμο, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Ένας κόσμος και όμως χωρισμένος στα δύο εδώ και 2500 χρόνια. Ανατολή και Δύση αντιμάχονται για το ποιος θα επικρατήσει με σημαία κυρίως τη θρησκεία, αυτό που ο Μαρξ αποκαλούσε όπιο του λαού. Το βιβλίο που παρουσιάζεται εδώ δεν απευθύνεται μόνο σε ιστορικούς, αφορά στο ευρύ κοινό μέσα από παράθεση παραδειγμάτων γιατί αυτός ο πόλεμος μεταξύ Ανατολής και Δύσης συνεχίζει να κυριαρχεί μέχρι σήμερα. Αποτελεί μια εξαιρετική καταγραφή των αιματηρών συγκρούσεων, των διαφορετικών απόψεων και πεποιθήσεων ανάμεσα σε ανθρώπους που ο καθένας υπερασπίζεται τις δικές του αξίες και αρχές με βάση όμως το μίσος και όχι έναν ουσιαστικό διάλογο. Ο συγγραφέας μέσα από παραδείγματα και ιστορικές μαρτυρίες και τεκμήρια καταδεικνύει γιατί η πολλές φορές προσπάθεια συγκλίσεων κατά το παρελθόν δεν βρήκε ευήκοα ώτα οδηγώντας στο χάος μιας διαμάχης που ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχει τέλος.