Μιλώντας για τις δοκιμασίες του ανθρώπου και την έννοια του ασυνείδητου (John Steinbeck, Το μαργαριτάρι, Εκδόσεις Παπαδόπουλος)

Πρόκειται για μια ιστορία που εμπεριέχει τον αριθμό δύο, αναφέρεται δηλαδή σε ένα δίδυμο που θα μπορούσε να μας θυμίζει την ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Αποτελεί ένα δίδυμο σαφέστατα αρχετυπικό που οδηγεί σε πολλά συμπεράσματα για την ιστορία των πρωτόπλαστων και πόσο οι δύο πάλεψαν με το δικό τους ασυνείδητο, τις σκέψεις τους, τις μεταξύ τους αντιδικίες, την αγάπη τους και τον διωγμό τους. Αυτό το μαργαριτάρι που μνημονεύει ο συγγραφέας θα μπορούσε στα μάτια ενός απλού ανθρώπου να είναι το μήλο που αποτέλεσε την αφορμή για την εκδίωξη των πρωτόπλαστων, δηλαδή ένα αντικείμενο επικίνδυνο που μόνο δεινά φέρνει και σε καμία περίπτωση ευτυχία.Περισσότερα

Λετίσια Κολομπανί, Ο χαρταετός, Εκδόσεις Πατάκη

Η παγκόσμια καταγραφή για την βία κατά των γυναικών αλλά και για τον τρόπο αντιμετώπισής τους στον χώρο εργασίας όσο και για την εκπαίδευσή τους δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική – καθόλου τυχαίες οι αποκαλύψεις τον τελευταίο καιρό – και καταδεικνύει πως έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για την πραγματική ισότητα των φύλων, όχι στα χαρτιά αλλά στην πράξη. Το βιβλίο της Κολομπανί είναι μια γροθιά στο στομάχι για τον σύγχρονο κόσμο και τον τρόπο συμπεριφοράς απέναντι στο “ασθενές φύλο”, κάτι βέβαια που τείνει να γίνει κανονικότητα. Μετά την πλεξούδα που έκανε μεγάλη εντύπωση, η Λετισιά Κολομπανί γράφει ένα ακόμα πιο ισχυρό σε νοήματα βιβλίο θέτοντας πάντα στο επίκεντρο το θέμα γυναίκα και την ανάγκη να χειραφετηθεί, ειδικά σε χώρες όπως η Ινδία όπου η κατάσταση είναι δυστυχώς τραγική. Περισσότερα

Επιβάτης της ίδιας της ζωής ο Ντίκενς αφηγείται βιωματικά (Charles Dickens, Ο σηματωρός, Εκδόσεις Άγρα)

Η ιστορία αυτή και ο μυστηριώδης μίτος της μοιάζει να έχουν σημάδια αυτοβιογραφικά που συνδέουν την ιστορία του σηματωρού με τον προσωπικό φόβο του Ντίκενς για τα τρένα. Έναν φόβο που με έμμεσο τρόπο αφηγείται στον Σηματωρό, καταδεικνύοντας με μέθοδο που θυμίζει ψυχανάλυση πριν αυτή καν εφευρεθεί πόσο μια τραυματική εμπειρία μπορεί να επηρεάσει τόσο το υποσυνείδητό μας όσο και την πνευματική μας κατάσταση. Ο Ντίκενς σε κατάσταση ψυχολογικά κρίσιμη χτίζει μια ιστορία φαντασμάτων στοιχειωμένος ο ίδιος από αυτά που βίωσε όντας ο ίδιος επιβάτης σε ένα από τα τρένα που τον πηγαινο-έφερναν μεταξύ Λονδίνου και Γκαντ’ς Χιλλ και ζώντας από πρώτο χέρι το θλιβερό ατύχημα που κόστισε τη ζωή σε δέκα ανθρώπους. Ο Ντίκενς φαίνεται πως κατέγραψε στον “σκληρό του δίσκο” τα όσα δραματικά και οδυνηρά συνέβησαν σε αυτό το τραγικό συμβάν και είναι ένα γεγονός που εντυπώθηκε τόσο έντονα στη μνήμη που του προκάλεσε προς το τέλος της ζωής του αναταραχή, ανησυχία και πανικό μπροστά στο φόβο μιας επικείμενης επανάληψης.Περισσότερα

Μ. Αγκέεφ, Μια ιστορία με κοκαΐνη, Εκδόσεις Ροές

Είναι ευχής έργον όταν βιβλία κομβικά σαν αυτό βλέπουν ξανά το φως της ανατύπωσης και παρουσιάζονται σχεδόν ως καινούργια διότι κείμενα σαν και αυτό έχουν πολλές ζωές να διανύσουν, ζωές που παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από την ανάγνωση και την επαφή με το κοινό. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα αινιγματικό μυθιστόρημα από έναν καθόλα αινιγματικό συγγραφέα, έναν συγγραφέα το ποιόν του οποίου τίθεται εν αμφιβόλω – πολλοί είπαν πως είναι γραμμένο από τον Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ με ψευδώνυμο – καθώς χάνουμε κάπως το νήμα της ζωής του και το τι τον οδήγησε να γράψει ένα βιβλίο σαν και αυτό. Χάρη στις εκδόσεις Ροές που παραμένουν δεκαετίες τώρα πιστές στην ποιοτική και στοχαστική λογοτεχνία, ο Αγκέεφ γράφει ένα μυθιστόρημα που αναδύεται σαν την Αφροδίτη του Μποτιτσέλι από τα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής για να μας μιλήσει για αυτήν με κάθε λεπτομέρεια.Περισσότερα

Αναζητώντας τον μίτο της ζωής στην περιπέτεια και τη δράση των ηρώων (Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον, Μαρκχάιμ, Εκδόσεις Ερατώ)

“Αν καταδικαστώ για κακές πράξεις υπάρχει ακόμα ανοιχτή μια πόρτα για την ελευθερία – μπορώ να σταματήσω τη δράση. Αν η ζωή μου είναι ένα νοσηρό πράγμα, μπορώ να την θυσιάσω. Αν και βρίσκομαι, όπως αληθινά λέτε, στο χείλος κάθε μικρού πειρασμού, μπορώ ακόμη, με μιαν αποφασιστική κίνηση, να βρεθώ σε μια θέση που να μην με φτάνει με τίποτα. Η αγάπη μου για το καλό είναι καταδικασμένη σε κενότητα ͘ ας είναι, και ας μείνει έτσι!” Ο Στήβενσον τοποθετεί αυτά τα λόγια στο στόμα του πρωταγωνιστή του στο Μάρκχαϊμ, μια ιστορία φόνου που μετατρέπεται από τον πρωταγωνιστή σε μία αυθυποβολή αναστοχασμού και περισυλλογής των όσων διέπραξε. Τόσο αυτή η ιστορία όσο και οι άλλες τρεις καταδεικνύουν την φιλοσοφική διάθεση του συγγραφέα που αναμετριέται ανοιχτά με τον θάνατο.Περισσότερα

Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Σημειώσεις από το υπόγειο, Εκδόσεις Έρμα

Ο Ντοστογιέφσκι άσκησε μέσα από τα έργα του έντονη κριτική και ψυχογράφησε με γλαφυρό και ωμό τρόπο σκηνές από την καθημερινότητα των Ρώσων, πολλές φορές δεχόμενος τα πυρά των κριτικών. Χωρίς οικονομικά μέσα, με ασταθή οικογενειακή και συζυγική ζωή, με άθλιες συνθήκες ζωής και με τις αρρώστιες να τον ταλαιπωρούν συνεχώς, πάλεψε με την συνείδησή του για να καταφέρει να εξωτερικεύσει τα όσα τον απασχολούσαν. Στο Υπόγειο και στις Σημειώσεις από το υπόγειο απαθανάτισε τον σύγχρονο άνθρωπο που ρέπει μεταξύ λογικής και παραλόγου, μεταξύ ήθους και ανηθικότητας, μεταξύ δύναμης και αδυναμίας. Διαβλέπουμε καθαρά την συναισθηματική φόρτιση, την ψυχανάλυση των χαρακτήρων ανθρώπων που ρέπουν προς την παρανομία και την ανηθικότητα και έναν Ντοστογιέφσκι που μέσα από το κείμενο αυτό εκφράζει την απαραίτητη προσέγγιση στα θεία – ο πατέρας του ήταν κληρικός – ως το μόνο μέσο απελευθέρωσης και απενεχοποίησης της ένοχης ψυχής.Περισσότερα

Ένας ντοστογιεφσκικός ήρωας, ένας απεγνωσμένος αγύρτης της ζωής (Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Απόγνωση, Εκδόσεις Πατάκη)

Αυτό που ο αναγνώστης διαπιστώνει είναι ένα πρόσωπο αμφιλεγόμενο και μπλεγμένο στα δίχτυα της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του και ψυχοσύνθεσής του. Κατασκευάζει πρόσωπα, αλλάζει πρόσωπα, παγιδεύει τη ζωή των άλλων και μεταλλάσσεται με χίλιους δύο τρόπους για να αυτοεπιβεβαιωθεί, να δώσει πνοή και σάρκα στα αρρωστημένα σχέδιά του και στις αρρωστημένες του σκέψεις. Κερδισμένος από την ανάγκη του να παραπλανήσει και να κοροϊδέψει, ζει στην πραγματικότητα μία ζωή κυνηγημένη και ουσιαστικά χαμένος ζει εις βάρος των άλλων, χρησιμοποιεί τους άλλους και χτίζει τα πιο ακραία όνειρα. Διαμορφώνει εντός του ένα ισχυρό πλέγμα παραισθήσεων και ψευδαισθήσεων και σε αυτές κολυμπάει μόνο και μόνο για να επικυρώσει τη θέση του σε μία κοινωνία που μοιάζει να έχει απολέσει στο πρόσωπό του την ταυτότητά της.Περισσότερα

Χουάν Κάρλος Ονέτι, Το πηγάδι, Εκδόσεις Μάγμα

Είναι ευχής έργον να έρχεται αντιμέτωπος ο εκάστοτε αναγνώστης με κείμενα όπως αυτό που επαληθεύουν όσα είχε πει ο Κάφκα σχετικά με τα βιβλία πως δηλαδή έχουμε ανάγκη από εκείνα τα βιβλία που πέφτουν σαν τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας. Μια τέτοια λειτουργία προσφέρει αυτό το τόσο αινιγματικό μα και τόσο γοητευτικό κείμενο ενός συγγραφέα με φιλοσοφικές αναζητήσεις, έναν ιδιαίτερα προβληματισμένο από την εποχή του συγγραφέα, όπου ειδικά στην χώρα του συνέβαιναν γεγονότα κομβικά στο πολιτικό και κοινωνικό στερέωμα. Το πηγάδι είναι μια πορεία αναζήτησης εκ μέρους του συγγραφέα που παλεύει να βρει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που τον απασχολούν. Και βέβαια βάζει τον άνθρωπο στο επίκεντρο ώστε να διεισδύσει στην άστατη και δυσερμήνευτη ψυχική του κατάσταση. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Ελάδιο Λινασέρο, το άλλο πρόσωπο του Ονέτι ως φαίνεται, μια παράδοση που βρίσκουμε ιδιαίτερα στον Φερνάντο Πεσσόα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο οποίος και εκείνος εφευρίσκει χαρακτήρες που τον εκπροσωπούν. Περισσότερα

Ένα πρώιμο και έμμεσο οικολογικό μανιφέστο που μιλά στο σήμερα (Jean Giono, Ο άντρας που φύτευε δέντρα, Εκδόσεις Άγρα)

Σε μια εποχή που ο κόσμος αποσυντίθεται, που η φύση δέχεται πλήγματα ανεπανόρθωτα και πληγώνεται καθημερινά και ποικιλοτρόπως από τον κυριότερο εχθρό της τον άνθρωπο, κείμενα όπως αυτό έρχονται να μας θυμίσουν πως ο άνθρωπος είναι πάλι αυτός που μπορεί να σώσει την παρτίδα του παιχνιδιού. Δυστυχώς βέβαια, οι λίγοι προσπαθούν να σώσουν ό,τι οι πολλοί με μανία καταστρέφουν. Φωτιές, πλημμύρες, καταστροφές στο αστικό και δασικό περιβάλλον, μόλυνση και ρύπανση, εξαφάνιση ζώων και άλλες αιτίες μας κρατούν ελάχιστα αισιόδοξους για το μέλλον αυτού του πλανήτη. Όχι όμως και ο άντρας του Ζιονό που με πίστη και αφοσίωση φύτευε δέντρα θέτοντας εαυτόν στην υπηρεσία του “σπιτιού” του που λέγεται φύση.Περισσότερα

Δημήτρης Καμπουράκης, Μια σταγόνα μυθολογία, Εκδόσεις Πατάκη

Είναι τόσο πλούσια η ελληνική μυθολογία που όσα και να γράψεις δεν μπορείς να την εξαντλήσεις. Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι δεν παύουν να συγκινούν τους Έλληνες και ξένους συγγραφείς, οι οποίοι καταπιάνονται με αυτούς και τους δίνουν νέα πνοή μέσα από μία δική τους εκδοχή. Οι μύθοι αυτοί είναι μία επινόηση των ανθρώπων ώστε να ερμηνεύσουν τη ζωή και τα γεγονότα της και μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να έρθει ο άνθρωπος σε αναμέτρηση με τις ίδιες του τις αδυναμίες και τα τρωτά του σημεία. Ο Δημήτρης Καμπουράκης, γνωστός δημοσιογράφος αλλά και λάτρης της ιστορίας, μας παρουσιάζει το πρώτο εκδοτικό επεισόδιο από μια σειρά αφιερωμένη στη μυθολογία σε μία προσπάθεια μέσα από έναν εκλαϊκευμένο αλλά και ιδιαίτερα διασκεδαστικό τρόπο να μας μυήσει στους δικούς μας μύθους, τους τόσο σαγηνευτικούς αλλά και διδακτικούς. Περισσότερα

Σεργιανίζοντας στην Ιστορία και το Αιγαίο των τίμιων αγώνων (Ιούλιος Βερν, Το Αιγαίο στις φλόγες, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Ο κόσμος του Ιουλίου Βερν είναι γεμάτος από ταξίδια και περιπέτειες ανά τον κόσμο, είναι ένας κόσμος γεμάτος μυστήριο και δράση, ένας κόσμος όπου οι πρωταγωνιστές σαγηνεύουν αναμφίβολα τον αναγνώστη. “Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες”, “20000 λεύγες κάτω από την θάλασσα”, “Τα τέκνα του Πλοιάρχου Γκραντ”, “Ταξίδι στο κέντρο της Γης” είναι μόνο κάποια από τα βιβλία που συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να σαγηνεύουν μικρούς και μεγάλους με την ευρηματικότητα των αφηγήσεων που δύσκολα αφήνουν κάποιον ασυγκίνητο. Έτσι συμβαίνει και με το βιβλίο “Το Αιγαίο στις φλόγες”, το οποίο αναφέρεται στον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία την εποχή της Εθνικής Παλιγγενεσίας και καθίσταται επίκαιρο όσο ποτέ μιας και του χρόνου θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια. Ο Βερν εδώ ξεδιπλώνει το κουβάρι της περιπέτειας των Ελλήνων αγωνιστών ενάντια στον τουρκικό ζυγό μέσα από ένα πολύ έντονο επεισόδιο με πειρατές που τότε λυμαίνονταν το Αιγαίο.Περισσότερα