Οι άστεγοι, η φτώχεια και η πείνα του Χάμσουν

άστεγοι

Με αφορμή το βιβλίο “Η πείνα” του Κνουτ Χάμσουν, επιθυμία μου είναι να αναπτύξω τον προβληματισμό μου και να κρούσω τον κώδωνα του κινδύνου που αυτή τη στιγμή είναι σιωπηλός ενώ θα έπρεπε να είναι ηχηρός ͘ ο λόγος της παρέμβασής μου είναι το σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο της φτώχειας, της πείνας και των αστέγων. Οι περισσότεροι από εσάς θα γνωρίζετε πως πριν από λίγες μέρες πέθανε στο Λονδίνο ένας ακόμα άστεγος, ένας φτωχός άνθρωπος θύμα της διαρκούς κρίσης, ο οποίος έτυχε να είναι Έλληνας, θα μπορούσε να είναι Κινέζος, Ινδός, Αυστριακός ή Αρμένιος. Σημασία έχει το συμβάν και εκεί στέκομαι. Περισσότερα

Fergus Hume, Φόνος στην άμαξα, Εκδόσεις Gutenberg

fonosamaxa

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως το βιβλίο αυτό του Fergus Hume αποτελεί το πρώτο ευπώλητο στην ιστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας, σε βαθμό που να καταστεί πιο δημοφιλές και από τα βιβλία του Κόναν Ντόυλ. Και βέβαια, δεν είναι μόνο ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά ένα κατεξοχήν λογοτεχνικό κόσμημα που συναρπάζει με την αφηγηματική του ποιότητα. Εύσημα στις εκδόσεις Gutenberg και στον μεταφραστή του βιβλίου Κωνσταντίνο Ματσούκα για τη δυνατότητα που προσέφεραν στο ελληνικό κοινό να γνωρίσει έναν άγνωστο σε πολλούς αξιόλογο συγγραφέα. Και η σημαντικότητα του βιβλίου και η διαχρονικότητά του έγκειται και στο γεγονός πως μπορεί να αφηγείται ένα φόνο, αλλά φόνοι εξιχνιάζονται σε πολλά αστυνομικά μυθιστορήματα, τα οποία εξαντλούνται απλά στην εξιχνίαση του φόνου. Περισσότερα

Νικολάι Γκόγκολ: Ο λογοτέχνης με την ταραγμένη ψυχή

Γκόγκολ

Πριν από μερικά χρόνια είχα την τύχη να παρακολουθήσω την παράσταση “Ο επιθεωρητής”, ένα έργο καυστικό για την πραγματικότητα στη Ρωσία της εποχής του Γκόγκολ. Είναι συγκλονιστικό, ένα έργο που γράφτηκε τόσα χρόνια πριν να είναι τόσο επίκαιρο και σύγχρονο στη σημερινή εποχή, αυτό σημαίνει πως οι εποχές άλλαξαν, όχι όμως και οι άνθρωποι. Το έργο αυτό σατιρίζει ανοιχτά τη γραφειοκρατική δομή της αυτοκρατορίας με τις εξυπηρετήσεις, την υποταγή σε ψευδεπίγραφες ελπίδες, την πίστη σε εύκολες λύσεις, σε ανύπαρκτες δομές και αρχές, ενώ καταδεικνύει όλο το φάσμα της αυταπάτης και της διαφθοράς που διαπερνά την κοινωνία. Ο Γκόγκολ, για αυτό το έργο αλλά και για το σύνολο της προσφοράς του, παραμένει, τόσο για την παγκόσμια όσο και για τη ρωσική λογοτεχνία, ένα αέναο σημείο αναφοράς, παρά το γεγονός πως έφυγε μόλις σε ηλικία 45 ετών χτυπημένος από την προσωπική του θλίψη και μελαγχολία, για τις τύψεις του περί προδοσίας της ρώσικης υπερηφάνειας.Περισσότερα

Κώστας Κουτρουμπάκης, Ο Μαραγκός, Εκδόσεις Ενύπνιο

Κουτρουμπάκης

Η συλλογή μικρών ιστοριών του δεύτερου επεισοδίου των εκδόσεων Ενύπνιο – το πρώτο εναρκτήριο λάκτισμα ήταν το βιβλίο του Λάζα Λαζάρεβιτς, “Στις όχθες του Σάβου” – μαρτυρά τη διάθεση για διείσδυση σε λογοτεχνία υψηλών προδιαγραφών όπου δεν μετρά η ποσότητα αλλά η ποιότητα. Ξεχωριστές αφηγήσεις εδώ από τον Κουτρουμπάκη, που μεταφέρει τον αναγνώστη σε πολιτείες άλλοτε οικείες και άλλοτε άγνωστες, σε ένα ευρύ φάσμα επένδυσης στο ανθρώπινο στοιχείο. Διαβάζοντας τις ιστορίες εισβάλλουμε στα σπίτια ανθρώπων, κατανοούμε τις αγωνίες τους, μυρίζουμε το άρωμα της παραγωγής τους, ζούμε τις ζωές τους, είμαστε μικροί παρατηρητές και αναζητητές των και με το χέρι μας κάπως παράνομα ξεθολώνουμε το τζάμι του παραθύρου για να γίνουμε μάρτυρες των γεγονότων της ζωής τους. Περισσότερα

Η λογοτεχνία στο μεσοπόλεμο: 6 + 1 βιβλία που πρέπει να διαβάσουμε

interwar

Ο Μεγάλος πόλεμος, ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος έληξε πριν από 100 χρόνια με την ελπίδα πως ο κόσμος θα άφηνε πίσω του τις αιματηρές συγκρούσεις και τον αλληλοσπαραγμό στα διάφορα μέτωπα, πως η ειρήνη θα επανερχόταν και θα βασίλευε από εκείνη τη στιγμή και μετά, μετατρέποντας τον πόλεμο σε μία δυσάρεστη παρένθεση. Δυστυχώς, οι ελπίδες αποδείχθηκαν φρούδες και στην περίοδο του μεσοπολέμου, μέχρι δηλαδή και το ξέσπασμα του ακόμα πιο καταστροφικού Β’ Παγκοσμίου πολέμου, πέθαναν περισσότεροι άνθρωποι από αυτούς που έχασαν τη ζωή τους κατά τον Μεγάλο πόλεμο. Εκδιώξεις, μίση, πολιτικές εξοντώσεις, πείνα, φτώχεια και αβεβαιότητα οικονομική, πολιτική και κοινωνική επικράτησαν σε όλη τη Γηραιά ήπειρο και όχι μόνο, με εκατομμύρια θύματα. Περισσότερα

Αντόνιο ντι Μπενεντέτο, Σάμα, Εκδόσεις Καστανιώτη

sama

Ο συγγραφέας Αντόνιο ντι Μπενεντέτο θα προτιμούσε να ταξιδεύουν τα βιβλία του περισσότερο από εκείνον, όπως θα διαβάσουμε στο εξαιρετικά διαφωτιστικό επίμετρο της μεταφράστριας Άννας Βερροιοπούλου. Επίσης, στο ίδιο επίμετρο μαθαίνουμε πως παίρνει δεκαοκτώ μέρες άδεια από τη δουλειά του και κλεισμένος σε ένα έρημο σπίτι καταφέρνει να γράψει το μυθιστόρημά του στο λιγοστό χρονικό διάστημα. Τα προσωπικά βιώματα και τα γεγονότα, κυρίως θλιβερά, είναι τελικά αυτά που σημαδεύουν τον κόσμο του συγγραφέα, που αν δεν μιλήσει για αυτά είναι σαν να αυτοκτονεί συνειδησιακά. Περισσότερα

Max Porter, Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά, Εκδόσεις Πόλις

porter

Ο Σαρλ Μποντλέρ ήταν αυτός που ανακάλυψε στην Ευρώπη τη λογοτεχνική ευφυΐα του Πόε και ανέλαβε τη μετάφραση και διάδοση του έργου του. Ο ίδιος είχε πει σχετικά: “Η ποίηση του Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι βαθιά και στιλπνή σαν όνειρο, μυστηριακή και τέλεια σαν κρύσταλλο”. Ο Πόε εξαντλημένος αλλά και εμπνεόμενος από τις εξουθενωτικές, μαύρες και κακόβουλες σκέψεις του μας άφησε κληρονομιά ένα έργο πλούσιο, διαχρονικό και πάντα επίκαιρο. Η παρακαταθήκη που άφησε ο Έντγκαρ Άλαν Πόε στις επερχόμενες γενιές είναι πλέον αναγνωρισμένη και από τον θάνατο του έως σήμερα δεν έχει πάψει να εδραιώνεται όλο και περισσότερο ως ένας στοχαστής συγγραφέας. Περισσότερα

Τζόζεφ Κόνραντ: Ένας συγγραφέας ταξιδιώτης του κόσμου

κόνραντ

“Η καρδιά του σκότους”, “Ο νέγρος του νάρκισσου”, “Ο Τυφώνας”, “Η γραμμή της σκιάς”. Να ορισμένα από τα αριστουργήματα που ο Τζόζεφ Κόνραντ άφησε παρακαταθήκη με την μόνη του έγνοια που είχε, να αιχμαλωτίζει την προσοχή του αναγνώστη του. Αυτός ο συντηρητικός κύριος που έχασε τους γονείς του σε πολύ μικρή ηλικία και βρέθηκε να ταξιδεύει στους ωκεανούς ήδη από την ηλικία των 13 χρόνων, υπήρξε μία από τις επιφανέστερες προσωπικότητες που γέννησε η λογοτεχνία. Περισσότερα

4 + 1 μυθιστορήματα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας που αξίζει να προσέξετε

travel

Ο Άγιος Αυγουστίνος έλεγε πως ο κόσμος είναι ένα βιβλίο και όποιος δεν ταξιδεύει διαβάζει μόνο μια σελίδα του. Φαίνεται πως αυτή η ρήση ευδοκιμεί στις σκέψεις συγγραφέων που αποφάσισαν να καταγράψουν τα ταξίδια τους στο χαρτί και να αφηγηθούν ιστορίες από την παραμονή τους σε διαφορετικές χώρες ή να καταθέσουν ιστορίες από τον τόπο τους. Το ταξίδι είναι από μόνο του μία ισχυρή κινητήριος δύναμη, μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάποιον συγγραφέα να αλλάξει παραστάσεις, να γνωρίσει άλλους πολιτισμούς και κυρίως να εμπνευστεί από άλλους τόπους. Η σαγήνη που προκαλεί ένα τοπίο, η ιστορία που κρύβει στα σπλάχνα του, η μαγεία της περιπλάνησης, αυτό που τα μάτια και η ψυχή καταλαβαίνουν είναι ανεκτίμητης αξίας συναισθήματα και τα λόγια πολλές φορές είναι πολύ λίγα μπροστά στις εικόνες. Περισσότερα

Φιοντόρ Ντοστογιέβσκη, Το Χωριό Στεπαντσίκοβο, Εκδόσεις Γκοβόστη

stepantsikovo

Μπορεί το βιβλίο αυτό του Ντοστογιέφσκι να μην ανήκει στα δημοφιλή μυθιστορήματά του, μπορεί να μην έχει ακουστεί όσο τα υπόλοιπα αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι λιγότερο σημαντικό. Πρόκειται για ένα σύγγραμμα που συμπυκνώνει την πραγματικότητα των ανθρώπινων αξιών και την αδυναμία εύρεσής τους, είναι ο καθρέφτης του τέλματος από το οποίο η ανθρωπότητα δύσκολα θα απεμπλακεί. Ο Ντοστογιέβσκη δεν έπαψε να εισχωρεί εις βάθος στην ανθρώπινη ψυχή και φύση και να αναδύει μέσω του λόγου του εκείνα τα στοιχεία που αποδεικνύουν πόσο τρωτός είναι ο άνθρωπος του τότε και του σήμερα, διότι μην λησμονούμε πως οι εποχές μπορεί να άλλαξαν, όμως οι άνθρωποι όχι. Περισσότερα

5 εξαιρετικά βιβλία που μπορείτε να διαβάσετε το φθινόπωρο

Μετά από ένα αναγνωστικά απολαυστικό καλοκαίρι – ελπίζω για όλους μας – το φθινόπωρο, ημερολογιακά τουλάχιστον, έφτασε ενώπιόν μας και δεν έχουμε παρά να το καλωσορίσουμε με προτάσεις βιβλίων που θα μας κρατήσουν καλή συντροφιά. Ο καιρός μάς επιτρέπει ακόμα να απολαμβάνουμε το διάβασμα σε κάποια παραλία αλλά και όπου και αν βρισκόμαστε. Περισσότερα

Μαρία Γαβαλά, Κόκκινος σταυρός, Εκδόσεις Πόλις

GAVALA
“Δεν είμαι συνηθισμένη γυναίκα. Δουλεύω, επινοώ, δημιουργώ, χύνω αίμα και ιδρώτα, τους χυμούς του σώματός μου, το περιεχόμενο του εγκεφάλου μου, και οι άλλοι περιφρονούν την προσφορά μου. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Κάθε φορά που έχω να προσφέρω κάτι, με αναγκάζουν να περνώ από αυστηρό έλεγχο, από κρησάρα. Δύο κριτές ικανοτήτων εξέτασαν μετά προσοχής το αίτημά μου, την προσφορά μου, και την απέρριψαν. Απέρριψαν τη ζωγραφιά μου. Απέρριψαν τα λουλούδια μου. Τα βρήκαν κακόγουστα, άτεχνα, ασήμαντα. Εμένα απέρριψαν δηλαδή. Εμένα βρήκαν κακόγουστη, άτεχνη, ασήμαντη. Ο άνεμος θα σκορπίσει τις στάχτες μου και ουδείς θα γνωρίζει ποια υπήρξα στ’ αλήθεια. Ποιες ήταν οι ζωγραφιές μου. Τα άνθη του ταλέντου μου”. Αυτά είναι τα λόγια της ζωγράφου Γκέρτρουντ Φλεκ, της γυναίκας που ήταν έγκλειστη για πολλά χρόνια σε ψυχιατρική κλινική και τελικά θανατώθηκε όπως πολλοί άλλοι ασθενείς καθώς το ναζιστικό καθεστώς αντιμετώπιζε τις ψυχικές ασθένειες ως στίγμα, ως κάτι μιαρό και ανάξιο ζωής. Είναι τόσα πολλά και δυστυχώς ανεξάντλητα τα επεισόδια, τα γεγονότα και οι ιστορίες που ξεπηδούν από τον ολέθριο σε απώλειες Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και η Μαρία Γαβαλά σε αυτό το μυθιστόρημα καταφέρνει να δοκιμάσει τις αντοχές του αναγνώστη με ένα βιβλίο κόλαφο για τα τεκταινόμενα εκείνης της περιόδου, οι αποκαλύψεις της δε, οι οποίες είναι βασισμένες σε πραγματικά στοιχεία, ξεδιπλώνουν το κουβάρι της βαναυσότητας και του ανθρώπινου πόνου.Περισσότερα