Υπηρέτης του αγώνα για την ελευθερία που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται για τα ιδανικά του (Γράμμα στον Νέλσον Μαντέλα)

Μαντίμπα σε φώναζαν οι φίλοι σου και οι αγαπημένοι σου, ήσουν ο ηγέτης τους, ο άνθρωπός τους, ο εμπνευστής τους, αυτός που ποτέ δεν έπαψε να μάχεται και να αγωνίζεται για τις αρχές και τις αξίες ενός τίμιου αγώνα. Μαντίμπα έμεινες 27 χρόνια στη φυλακή και εκεί έδωσες το δικό σου αγώνα απέναντι στη βιαιότητα και την αναξιοπρέπεια στην οποία σε είχαν υποβάλει οι φύλακες τέρατα, αυτοί που σας χτυπούσαν εσένα και τους συντρόφους σου προσπαθώντας να σας κάμψουν το ηθικό. Περισσότερα

Στέφαν Τσβάιχ, Σκακιστική Νουβέλα, Εκδόσεις Άγρα

Η Σκακιστική Νουβέλα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Στοκχόλμη το 1943, ένα χρόνο αφότου ο Στέφαν Τσβάιχ αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του στη Βραζιλία, όπου είχε βρεθεί αυτοεξόριστος.
Για το κορυφαίο αυτό έπος όσα και να γραφτούν, δε θα είναι ποτέ αρκετά. Και αυτό οφείλεται στο ότι μέσα από μια πρόζα που παραπέμπει στην αισθητική του βιεννέζικου ιμπρεσιονισμού, και μέσα από το κοινωνιολογικό αποτύπωμα μιας ολόκληρης εποχής που σημάδεψε τις αρχές του 20ού αιώνα, ο Τσβάιχ μετατράπηκε στο γνησιότερο αφηγητή του τέλους της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας. Χρησιμοποιώντας περιγραφές του ψυχολογικού προφίλ των ηρώων του, οι οποίες παραπέμπουν στα επιστημονικά ευρήματα του Φρόιντ, γίνεται σαφές πόσο πολύ ενδιαφέρεται σε βάθος για την ερμηνεία ψυχολογικών παραμέτρων.Περισσότερα

Μαρίνα Πετράκη, Ρίμινι, η λησμονημένη νίκη, Εκδόσεις Πατάκη

Το Ρίμινι είναι συνυφασμένο με μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ιστορία, μια ιστορία που μας πάει αιώνες πίσω και για την ακρίβεια στα μέσα του 15ου αιώνα. Σύμφωνα με την ιστορία λοιπόν το 1465 Ιταλοί θαυμαστές του Γεώργιου Γεμιστού Πλήθωνα με επικεφαλής τον Σιγισμούνδο Μαλατέστα, ο οποίος ήταν συγγενής της δέσποινας Κλεώπας Μαλατέστα που γνώριζε καλά ο Πλήθων, ήρθαν με πλοία στην Λακεδαίμονα. Αυτή ήταν μια πράξη βέβηλη καθώς εισέβαλαν στον τουρκοκρατούμενο Μυστρά, έσκαψαν και έκλεψαν τα οστά του και τα μετέφεραν στο Ναό των Μαλατέστα (Tempio Malatestiano) στο Ρίμινι όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα, «για να βρίσκεται ο μεγάλος διδάσκαλος μεταξύ ελευθέρων ανθρώπων».Περισσότερα

Σάσα Νασπίνι: Τα σπίτια της ανησυχίας, Εκδόσεις Πατάκη

O Σάσα Νασπίνι, γεννημένος στο Γκροσέτο της Νότιας Τοσκάνης, το 1976, ταράζει τα λογοτεχνικά ύδατα της χώρας του, και προκαλεί το ενδιαφέρον διεθνώς, μέσα από τις αναρίθμητες νουβέλες του που ήδη κυκλοφορούν μεταφρασμένες σε πάρα πολλές γλώσσες. Διαθέτει την αμεσότητα λόγου και μία απαράμιλλη ιδιοσυγκρασία ευθύτητας, που είναι γνώριμη στους μεσογειακούς λαούς. Την αμεσότητα που χαρακτηρίζει τη γραφή του, τη μεταγγίζει αυτούσια και στους ήρωές του, δίνοντάς τους συχνά τη ‘σαρκοβόρα’ αισθητική που επικρατούσε στις ρωμαϊκές αρένες.Περισσότερα

Μια ταλαιπωρημένη από την εποχή του ψυχή μα και ένας δεινός αφηγητής που αναζήτησε απαντήσεις (Γράμμα στον Φραντς Κάφκα)

Βρίσκεσαι τυλιγμένος μέσα στο πέπλο της πατρικής φιγούρας που δεν σε αφήνει να ανασάνεις, είσαι καταδικασμένος να ζεις υπό την σκέπη ενός πατέρα που σε εξαθλίωσε ψυχολογικά, είσαι ένας φυλακισμένος αν και είσαι ελεύθερος. Πληρώνεις το τίμημα μιας αυστηρής πατριαρχίας και δεν έχεις τον ρόλο που σου αξίζει. Κλεισμένος σε ένα δωμάτιο όπου νιώθεις ασφαλής αρνείσαι να βγεις έξω από αυτό γιατί πολύ απλά δεν γνωρίζεις τι σε περιμένει έξω από την πόρτα σου.Περισσότερα

Thomas Bernhard, Βαδίζοντας, Εκδόσεις Κριτική

Κάθε άνθρωπος κρύβει πίσω του τη δική του ιστορία, μια μοναδική ιστορία που αποκαλύπτει τα σκοτάδια του, σκοτάδια από τα οποία πολύ συχνά δυσκολεύεται να απαλλαγεί. Ο Μπέρνχαρντ εισέρχεται σε αυτά τα σκοτάδια των ανθρώπων με ήρωες αυτούς που ζουν στο περιθώριο της ιστορίας διότι οι περιπτώσεις τους μάλλον δεν ενδιαφέρουν την κοινωνία. Πρόκειται για ανθρώπους σχεδόν αόρατους όχι γιατί δεν υπάρχουν αλλά γιατί δεν θέλουν να τους δουν, περνούν δίπλα μας μα κανείς δεν ασχολείται μαζί τους και εκείνοι κλείνονται όλο και περισσότερο στο δικό τους σύμπαν. Ο ανώνυμος αφηγητής είναι ξεκάθαρος, είναι καθαρός και σαφής και ό,τι μοιράζεται μαζί μας είναι η απόδειξη πως άνθρωποι σαν και αυτούς, είναι άνθρωποι φαντάσματα για τους οποίους κανείς δεν πολυσκοτίζεται ενώ εκείνοι έχουν ήδη πάρει την απόφαση της απομάκρυνσης.Περισσότερα

Don DeLillo, Η Σιωπή, Εκδόσεις Gutenberg

O Don Delillo, στο τελευταίο του αυτό έργο, τη Σιωπή, εμφανίζεται στους αναγνώστες του για ακόμη μία φορά, με το λάιτμοτιφ της κριτικής ενάντια στην οικονομική και την τεχνολογική κουλτούρα, που μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε την ασύγκριτη λογοτεχνική του πένα. Όπως και σε άλλα πασίγνωστα βιβλία του (Americana, Υπόγειος Κόσμος), η αναφορά στον αναπόδραστο ατομισμό στον οποίο έχει περιέλθει ο άνθρωπος του 21ου αιώνα και στις ψηφιακές αυταπάτες που κυριεύουν το ανθρώπινο υποσυνείδητο, κυριαρχεί και στη Σιωπή. Πρόκειται για το πιο πρόσφατο βιβλίο του, το οποίο παρά το ότι ξεκίνησε να γράφεται το 2018, αντανακλά με τρόπο προφητικό, την απομόνωση και την ερήμωση που επικράτησε σε παγκόσμιο επίπεδο, κατά τη διάρκεια των μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η οποία προκλήθηκε από τον ιό Covid-19.

Με λόγο κοφτό, πυκνό και άκρως σιβυλλικό, ο Don DeLillo, πραγματοποιεί ένα επιτυχές κοινωνικό σχόλιο για την αδυναμία του ατόμου, μπροστά στο χάος του κυβερνοχώρου.

«Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να συλλογιστούμε την κατάστασή μας», λέει «ό,τι κι αν είναι εκεί έξω, είμαστε ακόμη άνθρωποι, τα ανθρώπινα απομεινάρια του πολιτισμού». Μέσα από ένα σημειωματάριο σκέψεων, που αφορούν το πλαίσιο ενός συστήματος που κινείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ενόσω οι ήρωες βρίσκονται επιβιβασμένοι σε μια κούρσα τρόμου, της οποίας την ταχύτητα δε γίνεται να ελέγξουν, παρακολουθούμε τις αντιδράσεις του Τζιμ, της Τέσα, του Μαξ, της Νταϊάν και του Μάρτιν, μπροστά σε ένα τεχνολογικό μπλάκ-άουτ.

Οι χαρακτήρες του DeLillo, μοιάζουν κατά μία έννοια με αυτούς του Φρεντερίκ Φαζαρντί, που προσπαθούν να εξηγήσουν αλυσιτελώς, τον παραλογισμό των συστημάτων που ορίζουν την ύπαρξή τους. Οι πέντε ήρωες, επιδιώκουν μέσα από έναν ασθματικό ρυθμό σκέψης, να καταφέρουν τη συναρμογή των προσωπικών τους εμπειριών σε μια πιο στέρεα, πιο χειροπιαστή βάση. Κάθε τέτοια όμως προσπάθεια, φαίνεται να πέφτει στο κενό, εφόσον όλη τους η υποσυνείδητη εμπειρία, αποτελεί προϊόν της συνύπαρξής τους με τεχνολογικά επιτεύγματα. Η γλωσσική φόρμα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, είναι ανυπάκουη σε συμβάσεις, υπενθυμίζοντας έτσι τον υπερρεαλιστικό χαρακτήρα των βιβλίων του.

Θα έλεγε κανείς ότι η υλιστική προσέγγιση της συγγραφικής ματιάς του De Lillo, καθώς και οι ανησυχίες του, συμπίπτουν με αυτές του κορυφαίου Γάλλου χρονικογράφου Michel Houellebecq. Άνθρωποι εγκλωβισμένοι στις κλειστοφοβικές ζωές που τους επιβάλλει η τεχνολογική επανάσταση της εποχής τους (αρκεί μόνο να θυμηθούμε την κατάληξη του ήρωα του Houellebecq στο ‘Ο Χάρτης και η Επικράτεια’), φέρνουν στο νου πρωταγωνιστές του βωβού κινηματογράφου, ή πίνακες του Edward Hopper.

Ο DeLillo, γεννημένος στο Μπρόνξ της Νέας Υόρκης από γονείς Ιταλούς μετανάστες, αξίζει να αναγνωριστεί και για το τελευταίο του αυτό βιβλίο που μεταφράστηκε από τη Ζωή Μπέλλα-Αρμάου για τις εκδόσεις Gutenberg και αποτελεί την περιγραφή ενός δυστοπικού σκηνικού, μέσα στην επικράτεια της θνητής ύπαρξης.

Όλη η επικοινωνιακή πρόοδος που έχει επιτευχθεί με τη βοήθεια της επιστήμης και της τεχνολογίας, όλη η δυνατότητα διάχυσης της πληροφορίας σε μεγάλες μάζες, αποσυνδέθηκε από την ανθρώπινη ύπαρξη, η οποία μοιάζει να εγκλωβίστηκε στο χώρο που βρίσκεται έξω από την ανατρεπτική καινοτομία.

΄Κατάρρευση ηλεκτρικών δικτύων. Οι προσωπικές μας αντιλήψεις βουλιάζουν στην κβαντική κυριαρχία΄

 

Σκοτεινός ιππότης και ηθικός αυτουργός της ζωγραφικής τέχνης προσπάθησες να σβήσεις τα χνάρια των φαντασμάτων σου (Γράμμα στον Φρανθίσκο Γκόγια)

Βυθίζεσαι στη σκληρότητα ή πετάς στην κωμική λαμπρότητα, λέει ο Μπωντλαίρ για σένα, είσαι ένας καλλιτέχνης μεγαλοφυής που πολλές φορές μας τρομάζεις με εκείνα τα περίεργα και μακάβρια πρόσωπα, εκείνες τις εκκεντρικές μορφές που προκύπτουν από τους εφιάλτες σου τα βράδια. Αδυνατείς να τις διώξεις μακριά σου και για αυτό τις ζωγραφίζεις για να λυτρωθείς από αυτές, αυτός είναι ο τρόπος να τις ξεπεράσεις για να μην επανεμφανιστούν. Περισσότερα

Εύα Γκαρθία Σαενθ Ντε Ουρτούρι, Ελεονώρα της Ακουιτανίας, Εκδόσεις Ψυχογιός

Μια γυναίκα στην εξουσία μπορεί σήμερα να ακούγεται, τουλάχιστον για το Δυτικό κόσμο, ως μια συνθήκη απόλυτα φυσιολογική και εξαιρετικά καλοδεχούμενη, ένα δεδομένο που αναδεικνύει τη ρήξη με τα στερεότυπα του παρελθόντος, του κακού παρελθόντος όπου ο άνδρας είχε όλη την εξουσία και αντιμετώπιζε τη γυναίκα ως αντικείμενο και ως κάτι κεκτημένο. Δυστυχώς, οι γυναικοκτονίες στη χώρα μας όπως και σε όλον τον κόσμο συνεχίζονται με αδιάλειπτο ρυθμό. Έχει ακουστεί ουκ ολίγες φορές η λέξη μεσαίωνας, η οποία σε αντίθεση με τη λέξη Αναγέννηση, πολλές φορές μας παραπέμπει σε σκοτεινά χρόνια, σε χρόνια όπου υπερίσχυε η βαρβαρότητα, το παράλογο, ο σκοταδισμός και η οπισθοδρόμηση. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία βέβαια, τόσο κατά το Μεσαίωνα όσο και κατά την Αναγέννηση, υπήρξε υποτιμημένη, σε καταβαράθρωση και σε πλήρη απαξίωση, με λίγα λόγια μέσα σε τόσους αιώνες, σχεδόν χιλιετία, τίποτε δεν άλλαξε παρά μικρές εκλάμψεις και εξαιρέσεις, σαν εκείνης της Αρτεμισίας Τζεντιλέσκι, που απλά επιβεβαίωναν τον κανόνα. Περισσότερα

Edgar Morin, Μαθήματα ενός αιώνα ζωής, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου

Η κεκτημένη σοφία και ταυτόχρονα η ακόρεστη διάθεση για γνώση μπορούν να κινούνται παράλληλα σε έναν άξονα που η μία να τροφοδοτεί την άλλη. Ο κόσμος της γνώσης είναι αστείρευτος και η απόκτηση της γνώσης είναι αδιαμφισβήτητα ένας αέναος αγώνας που δεν έχει τέλος. Ο Εντγκάρ Μορέν ήδη από την αρχή του βιβλίου του είναι ξεκάθαρος καθώς σκοπός του δεν είναι σε καμία περίπτωση να κουνήσει το δάκτυλο σε κανέναν, μόνη του επιθυμία είναι μέσα από το βιβλίο αυτό να μοιραστεί μαζί μας την πολύχρονη εμπειρία του και να αντλήσουμε εμείς κάποια διδάγματα από αυτήν για καλό δικό μας. Η έπαρση και η αλαζονεία δεν ταιριάζουν στον σπουδαίο Γάλλο στοχαστή και αυτό όπως κάθε του βιβλίο είναι ένας θησαυρός που αξίζει να ανακαλύψουμε.Περισσότερα

Μέσα από το σκοτάδι της ζωής του αναδύθηκαν αστείρευτης ομορφιάς παραμύθια που συντροφεύουν τις παιδικές ψυχές (Γράμμα στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν)

Περίπατος στα σοκάκια της Κοπεγχάγης και νιώθω πως είσαι εκεί ανάμεσα μας, είσαι δίπλα μας και δίπλα μου και εμφανίζεσαι σε εκείνους που θέλεις εσύ για να δώσεις λίγη από την αύρα σου, την αγάπη σου για τα παιδιά, να σπείρεις το χαμόγελο και την ελπίδα μιας και εσύ πέρασες δύσκολη παιδική ηλικία και δεν το κρύβεις. Ο κόσμος σου είναι ένας κήπος με λουλούδια, ανθισμένος και γεμάτος εικόνες καθώς και όμορφα πρόσωπα δικής σου επινόησης, ντύνεις τις ιστορίες σου με μια παιδικότητα και μια μουσικότητα μοναδική, μας συναρπάζεις, μας εκστασιάζεις ενώ εσύ μέσα σου πάλευες να πλάσεις έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που έζησες και καθημερινά σε πλήγωνε. Περισσότερα

Gianni Rodari, Το φεγγάρι του Κιέβου, Εκδόσεις Παπαδόπουλος

Πρόκειται για έναν από τους πιο πεφωτισμένους συγγραφείς, έναν πραγματικό παραμυθά που μας γεμίζει με συναισθήματα και χαρά, έναν συγγραφέα που η γραφή του μαγεύει τόσο μεγάλους όσο και μικρούς. Ο Τζιάνι Ροντάρι, που δυστυχώς έφυγε νωρίς, γιατί είχε τόσα να προσφέρει, είχε αφιερώσει τη ζωή του στο ρόλο του ως παιδαγωγός. Όντας παιδαγωγός και έχοντας γράψει τόσα και τόσα βιβλία για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών με έναν πολύ μοναδικό και δικό τρόπο, έχει την ικανότητα να αγγίζει τα παιδιά στο κέντρο της καρδιάς του. Μιλάει στα παιδιά με τρυφερότητα και ευγένεια, τα ελκύει και τα συναρπάζει με την αφηγηματική του δεξιοτεχνία και τα εμπνέει μιλώντας τους για την ανάγκη της δικαιοσύνης ενώ τους εμφυσά την αγάπη για τη φιλία, τη διαφορετικότητα, την ελευθερία, την αλληλεγγύη. Ο Ροντάρι χρόνια τώρα είναι ένας δάσκαλος, τα βιβλία του οποίου δεν παύουν να είναι ζωντανά, επίκαιρα και μόνιμα παιδευτικά.Περισσότερα