Η ποίηση είναι εκείνο το μονοπάτι μέσω του οποίου ο άνθρωπος μπορεί και διεισδύει βαθιά στη σημασία των λέξεων έτσι όπως αυτές διαμορφώνονται μέσα από τη συντροφιά τους με τις άλλες λέξεις. Η ποίηση είναι ένα επίτευγμα που μας έρχεται ήδη από πολύ παλιά, ήδη από τον Ησίοδο και από τα ομηρικά έπη και ταξιδεύει μέχρι το σήμερα μέσα από μια διαδικασία εξέλιξης, αναπροσαρμογής και αναδόμησης ως προς τις ανάγκες των ίδιων των δημιουργών να εκφραστούν και να εξωτερικεύσουν τον εσωτερικό τους κόσμο μα και τους προβληματισμούς τους. Η ποίηση, αυτό το θεάρεστο δείγμα γραφής, είναι μια μουσική πνοή, μια γένεση νοημάτων που μας παίρνουν από το χέρι για να μας οδηγήσουν σε άλλους κόσμους, διαφορετικούς, μακρινούς και ονειρικούς. Είναι όμως και εκείνη η διέξοδος από τα καθημερινά και τετριμμένα, είναι η οδός προς την φαντασία και την επαφή με το σχεδόν θεϊκό έτσι όπως οι δημιουργοί το καταθέτουν με όλη τους την ψυχή.
Ο ποιητής εμίλησε, ο ποιητής ελάλησε και μας παρασέρνει στα χνάρια του εμπνευσμένου λόγου του
Η ποίηση αυτή ως είδος γίνεται στα χέρια του Έλιοτ ένα μαγικό μαξιλάρι, ένα ανάκλιντρο ανάπαυσης και ανάστασης όπου ξαποσταίνουμε για να γευτούμε με όλο μας το είναι τον αστείρευτο λόγο του σπουδαίου Νομπελίστα ποιητή ο οποίος αναφέρει χαρακτηριστικά σε ένα από τα δοκίμιά του: “η ποίηση αποτελεί το μέσο που έχει τη δυνατότητα να μας συνδέει με εκείνα τα βαθύτερα και ανώνυμα αισθήματα που αποτελούν το υπόστρωμα της ύπαρξής μας, στο οποίο σπάνια φτάνουμε, επειδή οι ζωές μας βρίσκονται σε μια συνεχή αποφυγή του εαυτού μας και του ορατού και αισθητού κόσμου”. Ο Έλιοτ επιβεβαιώνει τα ίδια του τα λόγια μέσω των έργων που παρουσιάζονται εδώ σε νέα και εξαιρετικά δουλεμένη μετάφραση από τον Άντη Ροδίτη.
Να σημειωθεί πως η εκλεπτυσμένη μα και η ακριβής μετάφραση σε τέτοια έργα που πραγματοποιείται με μεράκι και κέφι είναι μεγίστης σημασίας καθώς εξυψώνει το έργο και του προσδίδει, ειδικά στην πλούσια ελληνική γλώσσα, την χάρη και την αίγλη που του αξίζει. Αξίζει ειδική μνεία στη μετάφραση που δεν είναι μια δεδομένη αποστολή, είναι ένας αγώνας δύσκολος και ανηφορικός για τον εκάστοτε μεταφραστή, να παλέψει, να πασχίσει να αποδώσει στα ελληνικά ένα τέτοιο ιερό κείμενο, είναι μια αποστολή που ο Άντης Ροδίτης με επιμονή και αγάπη έφερε εις πέρας εκπληρώνοντας τις προσδοκίες μιας υψηλής αν μη τι άλλο προσδοκίας. Επιπροσθέτως, του οφείλουμε και ένα ευχαριστώ για την πλούσια και διαφωτιστική εισαγωγή που μας καθιστά λίγο περισσότερο γνώστες και μας προσφέρει την ευκαιρία να ανατρέξουμε και πάλι στο τι εστί το κεφάλαιο Έλιοτ.
Ο Έλιοτ, αυτός ο σύγχρονος Αρχίλοχος, μας χάρισε πολύ επιφανή ποιητικά έργα και ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται ο όχι και τόσο γνωστός Βράχος μα και τα κορυφαία Τέσσερα Κουαρτέτα. Ξεδιπλώνει μέσα από την ιστορία του Βράχου ένα σχεδόν μυθολογικό περιεχόμενο που πορεύεται αγκαλιά και με τη διδασκαλία περί της ανθρώπινης μοίρας. Πρόκειται για ένα έργο γεμάτο συμβολισμούς, γεμάτο αλληγορίες, πλούσιο σε λεξιλόγιο και νοήματα καθιστώντας τον Έλιοτ ένα μοναδικό γλωσσοπλάστη και χειριστή της γλώσσας εμποτίζοντας έτσι το έργο του με μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή διάσταση που αγγίζει το μεταφυσικό και υπερβαίνει σίγουρα το αυστηρά γήινο.
Στο Βράχο, έργο που γράφτηκε το 1937, ο Έλιοτ επιχειρεί μια νέα εκδοχή μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Τόσο τα χωρικά όσο και οι διάλογοι είναι μιας εκπάγλου ομορφιάς που στιγματίζουν και σημαδεύουν τον αναγνώστη, είναι ένας λόγος απόλυτα κυριαρχικός και πολιορκητικός και κανείς δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος. Σε αυτό το έργο η φιλοσοφία παντρεύεται την ιστορία, η στοχαστικότητα την έκφραση και ο άνθρωπος, ο αιώνιος τρωτός θνητός, ακροβατεί και βρίσκεται επί ξύλου κρεμάμενος αναμένοντας τη λύτρωση. Η θρησκεία και η επαφή με το θείο είναι ένα από τα κύρια συστατικά της σκέψης του Έλιοτ και μένουμε ενεοί εμπρός στο θαύμα της ανάγκης του να μιλήσει για αυτό, για αυτήν την ανάγκη να επιστρέψουμε σε βάσεις που μοιάζει να έχουν χαθεί για τον σύγχρονο άνθρωπο. “Πού είναι η σοφία που χάσαμε μες στη γνώση, πού είναι η γνώση που χάσαμε μες στην πληροφόρηση;/Είκοσι αιώνες γυροφέρνουμε μακριά απ’ τον Θεό, όλο και πιο κοντά στη σκόνη”.
Πώς θα μπορούσε αυτός ο στίχος να μην αγγίξει τον αναγνώστη συθέμελα και πόσες αλήθειες κλείνει μέσα του ειδικά σε μια περίοδο έντονων πολιτικών, ιστορικών και κοινωνικών ανακατατάξεων, λίγο πριν το ξέσπασμα ενός καταστροφικού και ολέθριου πολέμου; Πού πήγε άραγε η πίστη, πού κρύφτηκε η λογική; Χρειάζονται αμέτρητες σελίδες ανάλυσης αυτού του θεσπέσιου έργου όπως και του επόμενου. Τα Τέσσερα Κουαρτέτα μοιάζουν με τις τέσσερις εποχές του χρόνου, είναι μια τετραλογία που μας εισάγει στον ρόλο του ποιητή, στις αγωνίες και τις ανησυχίες του, στους τρόπους ανεύρεσης εκ μέρους του μιας δυσεύρετης αρμονίας. Ο Άντης Ροδίτης στην εισαγωγή του θα γράψει πολύ εύστοχα σχετικά με τα Κουαρτέτα πως “υπάρχει ένα όραμα ακόμα και για εκείνους που δεν αποδέχονται τον χριστιανισμό”. Η ποίηση δεν είναι παρά ένα δώρο των θεών, ένα δημιούργημα και ένας λόγος να την αφήνουμε να κυλάει μέσα μας όπως το γάργαρο της πηγής νερό που χαρίζει ζωή.
“Μόνος με τον Θεό θα μάθει ο εαυτός ότι ο άλλος άνθρωπος του είναι αδελφός”
“…να θυμάστε, ζώντας μέσα στα χρόνια, πρέπει τώρα να ζείτε αιώνια”
