Τα βραβευμένα με Man Booker

8 βιβλία που κέρδισαν το σημαντικό βραβείο λογοτεχνίας Man Booker τα τελευταία χρόνια.

Paul Beatty, Ο Πουλημένος, Εκδόσεις Καστανιώτη (Βραβείο το 2016)

Μια δηκτική, βαθιά πολιτική σάτιρα για την ταυτότητα της σύγχρονης Αμερικής, ένα μυθιστόρημα που περιγράφει την εκκεντρική ανατροφή ενός Αφροαμερικανού και μια δίκη άνευ προηγουμένου στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο αφηγητής, γεννημένος στο «αγροτικό γκέτο» του Ντίκενς στο Λος Άντζελες, αποδέχεται μοιρολατρικά το περιθώριο. Τον μεγαλώνει ο πατέρας του, ένας ιδιόρρυθμος επιστήμονας, ο οποίος τον χρησιμοποιεί ως πειραματόζωο στις αιρετικές ψυχολογικές μελέτες του για το ρατσισμό. Ο γιος πιστεύει ότι η πρωτοποριακή εργασία του πατέρα -και ένα βιβλίο που θα προκαλέσει αίσθηση, όταν κυκλοφορήσει- θα επιλύσει τα οικονομικά τους προβλήματα. Όταν όμως αστυνομικοί σκοτώνουν τον πατέρα του, ο πρωταγωνιστής συνειδητοποιεί ότι το μόνο που έχει στα χέρια του είναι ο λογαριασμός μιας κηδείας. Παρακινημένος από τη ματαίωση και την παρακμή του τόπου του, αναλαμβάνει μια εξωφρενική πρωτοβουλία: την επαναφορά της δουλείας και του φυλετικού διαχωρισμού, πράγμα που θα τον οδηγήσει ως κατηγορούμενο στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Ο “Πουλημένος” του Πωλ Μπέιτι σηματοδοτεί το δημιουργικό αποκορύφωμα ενός ιδιοφυούς συγγραφέα. Το βιβλίο τιμήθηκε με το Βραβείο Booker 2016. Το 2015 απέσπασε το Εθνικό Βραβείο του Κύκλου των Κριτικών στις ΗΠΑ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Marlon James, Σύντομη ιστορία επτά φόνων, Εκδόσεις Αίολος (Βραβείο το 2015)

Στις 3 του Δεκέμβρη του 1976 δυο αυτοκίνητα σταματούν έξω από το σπίτι του Μπομπ Μάρλεϊ, στο Κίνγκστον της Τζαμάικας. Βγαίνουν από μέσα επτά τύποι με όπλα -ή μήπως οκτώ;- ορμούν στο σπίτι του τραγουδιστή και με 56 πυροβολισμούς επιχειρούν να τον δολοφονήσουν, αλλά δεν τα καταφέρνουν. Οι δράστες παρέμειναν άγνωστοι και ασύλληπτοι. Με επίκεντρο αυτό το γεγονός ο Μάρλον Τζέιμς γράφει μια ιστορία που ούτε σύντομη είναι ούτε μόνο επτά φόνους αφορά. Στην ιστορία εμπλέκονται πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, γκάνγκστερ, έμποροι ναρκωτικών, πολιτικοί, εκτελεστές, ένας δημοσιογράφος, μια περίεργη νοσοκόμα και το φάντασμα ενός δολοφονημένου που ξέρει πολλά… Και μουσική, πολλή μουσική – και πώς αλλιώς, αφού βρισκόμαστε στην Τζαμάικα της ρέγκε, του ροκστέντι, του σκα;
Ο συγγραφέας γράφει για όλα αυτά, και για άλλα που δεν λέγονται, με αριστοτεχνικό τρόπο και μας παραδίδει ένα αριστούργημα που πήρε το Βραβείο Man Booker 2015.
Η Σύντομη ιστορία επτά φόνων είναι, κατά τη New York Times, σαν ριμέικ του The Harder They Come, σε σκηνοθεσία του Ταραντίνο, αλλά με σάουντρακ του Μπομπ Μάρλεϊ και σενάριο του Όλιβερ Στόουν και του Ουίλιαμ Φόκνερ… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Richard Flanagan, Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά, Εκδόσεις Ψυχογιός (Βραβείο το 2014)

Αύγουστος 1943. Ο Αυστραλός χειρουργός Ντορίγκο Έβανς νιώθει να τον στοιχειώνει ακόμη, ύστερα από δύο χρόνια, η παθιασμένη σχέση του με τη γυναίκα του θείου του. Η ζωή του σε ένα ιαπωνικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου, στον Σιδηρόδρομο του Θανάτου, που συνδέει την Ταϊλάνδη με τη Βιρμανία δεν είναι παρά ένας καθημερινός αγώνας να προστατεύσει τους άντρες του από τους ξυλοδαρμούς, την πείνα και τη χολέρα. Μέχρι την ημέρα που λαμβάνει ένα γράμμα που θα το αλλάξει για πάντα. Ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα για τις πολλές όψεις του καλού και του κακού, της αγάπης και του θανάτου, καθώς ένας άνθρωπος επιβιώνει και ωριμάζει, μόνο και μόνο για να ανακαλύψει όλα όσα έχει χάσει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Eleanor Catton, Τα φώτα, Εκδόσεις Polaris (Βραβείο το 2013)

Τα Φώτα -ο Ήλιος και η Σελήνη- είναι ένα αφήγημα που η πλοκή του θυμίζει τα καλύτερα μυθιστορήματα της βρετανικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα και η τεχνική του τους μοντερνιστές συγγραφείς του 20ού αιώνα. Η αναπαράσταση της εποχής, η βικτωριανή κοινωνία των αποικιών, το κυνήγι του χρυσού στη Νέα Ζηλανδία, οι ιθαγενείς Μαορί, η ανθρώπινη απληστία, η αγάπη κι η αυτοθυσία, όλα αυτά ζωντανεύουν μέσα από την ευρηματική πλοκή, αλλά και τον υπαρξιακό στοχασμό της Κάτον, όταν σκιαγραφεί τους χαρακτήρες της ή αναλύει τα κίνητρα που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η Κάτον κατάφερε να γράψει ένα κλασικό μυθιστόρημα πλοκής με τα πιο χαρακτηριστικά διδάγματα τεχνικής της αφήγησης που μας πρόσφερε ο μοντερνισμός. Κάτι που σίγουρα θα θαύμαζαν ο Μπόρχες και ο Ναμπόκοφ(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Hilary Mantel, Γουλφ Χολ (2 τόμοι), Εκδόσεις Πάπυρος (Βραβείο το 2009, 1η φορά)

“Κλείδωσε τον Κρόμγουελ σ’ ένα μπουντρούμι το πρωί”, έλεγε ο Τόμας Μορ, “και το βράδυ θα τον βρεις να κάθεται πάνω σε χοντρές μαξιλάρες και να τρώει πιτσούνια, ενώ όλοι οι φύλακες θα έχουν βρεθεί να του χρωστάνε λεφτά”.
Η Αγγλία των Τιδόρ τη δεκαετία του 1520 βρίσκεται στα πρόθυρα του χάους. Ο Ερρίκος Η΄ θέλει πάση θυσία να αποκτήσει γιο, ώστε να διασφαλίσει τη διαδοχή στο θρόνο και να αποφευχθεί η πιθανότητα του εμφύλιου πολέμου. Η Αικατερίνη της Αραγώνας, σύζυγός του επί δύο δεκαετίες, δεν του γέννησε διάδοχο· θέλει να ακυρώσει το γάμο του και να παντρευτεί την ερωμένη του Άννα Μπολέιν. Οι επιθυμίες του προσκρούουν στην αρνητική στάση του πάπα της Ρώμης, στάση για την οποία το τίμημα θα το πληρώσει αρχικά ο Λόρδος Καγκελάριος του Ερρίκου, ο περίφημος αρχιεπίσκοπος Γούλσι. Τον γόρδιο δεσμό καλείται να λύσει ο Τόμας Κρόμγουελ, δεξί χέρι του Γούλσι, που μετά την πτώση του προστάτη του θα κατορθώσει με τη σιδερένια του θέληση και τον πραγματισμό του όχι μόνο να επιβιώσει στη λυκοφωλιά της αυλής των Τιδόρ αλλά να γίνει ο άνθρωπος κλειδί της διακυβέρνησης του Ερρίκου. Ο ταπεινής καταγωγής Κρόμγουελ, γιος ενός ταπεινού σιδερά, είναι ο άνθρωπος που θα συγκρουστεί με τους εκπροσώπους του σκοταδισμού και της μισαλλοδοξίας και θα πρωταγωνιστήσει στη ρήξη της Αγγλίας με τη Ρώμη και στην εισαγωγή της Μεταρρύθμισης, έχοντας πάντα κατά νου, λόγω και των προσωπικών του βιωμάτων, ότι όλα ισορροπούν σε ένα τεντωμένο σκοινί, ότι όλα αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Julian Barnes, Ένα κάποιο τέλος, Εκδόσεις Μεταίχμιο (Βραβείο το 2011).

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΦΙΛΟΙ: ο Κόλιν, ο Άλεξ, ο Τόνι και ο Έιντριαν, στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Σεξουαλικά καταπιεσμένοι, παθιασμένοι με τα βιβλία και τις ιδέες, περνούν την ερωτικά άνυδρη, άχαρη εφηβεία τους ανταλλάσσοντας αστεία, κάνοντας πλάκες, παραβγαίνοντας σε εξυπνακισμούς. Ο Έιντριαν ωστόσο διαφέρει: είναι ίσως λίγο πιο σοβαρός, πιο ώριμος από τους άλλους. Όταν η ζωή του θα πάρει την τραγική, τελική της στροφή, οι φίλοι θα σκορπίσουν, θα συνεχίσουν και θα προσπαθήσουν να ξεχάσουν. Όμως το παρελθόν συχνά επιστρέφει, ζητώντας εξηγήσεις από το παρόν. Ο Τόνι, εξηντάρης πια, απολαμβάνει ήρεμα τις μικροχαρές της μοναχικής του καθημερινότητας, όταν ξαφνικά το αναπάντεχο κληροδότημα από ένα λησμονημένο πρόσωπο ανατρέπει τα πάντα. Προσπαθώντας να εξηγήσει το “γιατί” αυτής της διαθήκης, ο Τόνι έρχεται αντιμέτωπος με συνταρακτικές αλήθειες για τον ίδιο και για το παρελθόν του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Margaret Atwood, Τυφλός Δολοφόνος, Εκδόσεις Ψυχογιός (Βραβείο το 2000).

Δύο αδελφές που συμπληρώνουν η μία την άλλη, η βαθειά, πικρή νοσταλγία της οικογένειας, οι ματαιωμένες προσδοκίες, άλλη μια οικονομική κρίση, ο θάνατος. Η Άιρις αναζητά τα προδομένα πεπρωμένα ενός ολόκληρου αιώνα μέσα σε κώδικες που μάλλον είναι ανύπαρκτοι· ή φανταστικοί. Σαν λαϊκή φυλλάδα επιστημονικής φαντασίας, Ο Τυφλός Δολοφόνος είναι ένα μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα, είναι η κληρονομιά και ο τρομερός οιωνός για την αφηγήτρια, μια απελπισμένη φάρσα για μυστικά και ψέματα που σφράγισαν ζωές, ελεγεία και κλαυσίγελος για μιαν ασπρόμαυρη εποχή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Anne Enright, Η Συγκέντρωση, Εκδόσεις Καστανιώτη (Βραβείο το 2007)

Μετά την αυτοκτονία του αλκοολικού αδελφού της Λίαμ, η αφηγήτρια του βιβλίου, η σαραντάχρονη Βερόνικα -εγκλωβισμένη και η ίδια στην απόγνωση ενός αποσυνθεμένου γάμου και μιας αμήχανης μητρότητας – αποφασίζει να φωτίσει το αμαρτωλό παρελθόν, που ίσως οδήγησε τον αδελφό της στην αυτοκαταστροφή. Στην προσωπική της αυτή αναδρομή και καταβύθιση, σύμμαχοι μα και εμπόδια στέκουν τ’ αδέλφια της πολυμελούς οικογένειας Χέγκαρτυ, τυπικά τέκνα της μικροαστικής Ιρλανδίας: θερμόαιμοι, οξύθυμοι, ανεξιχνίαστοι και συχνά αυτοκαταστροφικοί. Μήπως όμως ο σπόρος του κακού δεν βρισκόταν μέσα τους; Μήπως η κατάρα που μοιάζει να βαραίνει πάνω στην πολύπαθη οικογένεια ήταν εξωγενής, ένας δάκτυλος που άφησε παντού το σημάδι του; Με υλικά της τα αισθήματα και τα απλά αλλά σπαραχτικά πράγματα της καθημερινότητας καθώς και την ποταπότητα της απελπισίας τους, η νικήτρια του βραβείου Booker 2007 συνθέτει μια συγκλονιστική ελεγεία για τη διαβρωτική δύναμη της αγάπης και για το μίσος “. . . αυτών που δεν επέλεξες ν’ αγαπήσεις μα αγαπάς έτσι κι αλλιώς”. Για το στοργικό τέρας που λέγεται οικογένεια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).