Δημοσιεύτηκε στισ

Υπερήφανος και γενναίος πολέμησε τον εχθρό της δημοκρατίας με την οικουμενική μουσική του μεταφέροντας μήνυμα σε όλον τον κόσμο (Γράμμα στο Μίκη Θεοδωράκη)

Γεννήθηκες μια μέρα του Ιούλη στη Χίο, σε μια δύσκολη εποχή για την Ελλάδα, τρία χρόνια μόλις από την θλιβερή και τραγική συνθήκη της Μικρασιατικής καταστροφής. Σαν αυτή η χρονιά και η μνήμη των γεγονότων να σε σημάδεψε βαθιά μέσα στην ψυχή σου και να σε ακολουθούσε για πάντα Μίκη, σαν να είχες ανάγκη να υπερασπιστείς με κάθε τρόπο εφεξής την πατρίδα σου με κάθε τρόπο. Ζυμώθηκες άλλωστε με τις πολιτικές εξελίξεις ήδη από πολύ νωρίς και πήρες το περίφημο βάπτισμα του πυρός από την περίοδο της κατοχής αγωνιζόμενος για το δίκαιο και την ελευθερία. Η ζωή σου είναι λόγος έμπνευσης για όλους εμάς που με τα τραγούδια σου και την προσωπικότητά σου μας καθοδηγείς και πάντα είσαι στο πλευρό μας. Ποτέ δεν έπαψες ακόμα και στα γεράματά σου να εκφράζεσαι, να γράφεις, να μιλάς ανοιχτά για την καταπίεση, για το άδικο, για όσα σε απασχολούσαν, παρέμενες ενεργός πολίτης και άξιος εκπρόσωπος της ιστορίας της χώρας αλλά και του κόσμου. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Hans Fallada, Ξένος στη χώρα μου, Εκδόσεις Gutenberg

Ο Βίλχελμ Ράιχ στο διαχρονικό και απαράμιλλο βιβλίο “Άκου ανθρωπάκο” έγραφε πως για να κερδίσεις την ευτυχία, πρέπει να παλέψεις για αυτήν. Ο Φάλαντα επιλέγει, όπως και μυθιστορήματά του, να γράψει ένα βιβλίο στο οποίο ψυχαναλύει τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από όλα αυτά που πέρασε στη φυλακή αλλά και εκτός αυτής. Στην πραγματικότητα η φυλακή δεν ήταν το κελί στο οποίο έγραψε αυτό το ημερολόγιο, αλλά η ίδια του η χώρα μέσα στην οποία αισθανόταν φυλακισμένος και αιχμάλωτος ενός καθεστώτος δίχως καμία συμπόνια, δίχως κανένα έλεος. Ήταν ένας επώνυμος δημιουργός που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια κατάσταση πολιορκίας μόνο και μόνο επειδή τα όσα έγραφε δεν ήταν αποδεκτά από ένα απολυταρχικό σύστημα που όλα τα ήλεγχε. Παραδομένος και προδομένος από την ίδια του την πατρίδα ζει στο απόλυτο χάος μιας όλα όσα καταθέτει αγγίζουν τη δική του προσωπική ζωή και τους δικούς του προβληματισμούς από τους οποίους δεν κρύβεται.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Gayl Jones, Κορετζιντόρα, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Η λογοτεχνία, μέσω γνωστών ή λιγότερο γνωστών εκπροσώπων της, ανέκαθεν υπήρξε ένας μοχλός και ένας ουσιώδης τρόπος ανάδειξης των κοινωνικών ζητημάτων και οι συγγραφείς μέσα από τα γραπτά τους και την αφήγησή τους καθρεφτίζουν με γλαφυρό και έμμεσο τρόπο όλα αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία, ανταποκριτές της οι ίδιοι μας καλούν σε συστράτευση και σε συλλογισμό. Ο Αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος, ο πιο αιματηρός και καταστροφικός πόλεμος για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων προβλημάτων μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, του Βορρά και του Νότου. Η χώρα είχε από καιρό διασπαστεί στα δύο με τις ανισότητες να προκαλούν από νωρίς, ήδη από την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα, διαμάχες και συγκρούσεις σε οικονομικό κυρίως επίπεδο. Από την μία πλευρά υπήρχε ο νότος με τις απέραντες εκτάσεις φυτειών βαμβακιού και από την άλλη ο Βορράς, ο οποίος διατηρούσε ένα άλλο παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο βασισμένο στη βιοτεχνία και τη βιομηχανία.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ρομπέρτο Άρλτ, “Οι 7 τρελοί”, Εκδόσεις Ροές

Ο Ρομπέρτο Άρλτ, αν και όχι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό, επηρέασε βαθύτατα την αργεντίνικη λογοτεχνία, καθώς και διάσημους ομότεχνούς του από τη Λατινική Αμερική, όπως το Ρομπέρτο Μπολάνιο και το Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκεζ. Έκπληξη αποτελεί ωστόσο το γεγονός, ότι ο επίσης Αργεντίνος συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες, δεν εκτίμησε ποτέ τη γραφή του Άρλτ και δεν αναγνώρισε ποτέ το ταλέντο του, κάνοντας μάλιστα λόγο για έναν κακό συγγραφέα, με ακατέργαστο ύφος. Ωστόσο αυτός ο ‘παρίας’ της λογοτεχνίας, δε φαινόταν ποτέ να απασχολείται με τη γνώμη των άλλων για τον ίδιο και το έργο του.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Γοητευτικός πρίγκιπας ουσίας μα και επαναστάτης του δρόμου ποτέ δεν έζησε στο ψέμα αναζητώντας τη δική του μονάκριβη αλήθεια (Γράμμα στον Παύλο Σιδηρόπουλο)

Είδα το νεκρό σου πρόσωπο, είχες μία όψη αγγέλου που είχε ήδη βάλει τα φτερά του και χαμογελούσε στον κόσμο τον μακρινό, αυτόν που οι ζωντανοί δεν βλέπουν αλλά εσύ ήδη γευόσουν έτσι γαλήνιος και ταξιδεμένος που ήσουν στης αιωνιότητας το πέλαγος. Παυλάκη μου φτάνει που σε είδα στο όνειρό μου, που σε είδα ολόκληρο να βαδίζεις το μόνο της ζωής σου ταξίδιον. Έλαμπες, φώτιζες τους γύρω σου, μιλούσες τη γλώσσα της σιωπής και ζούσες τις τελευταίες σου στιγμές στη γη πριν πετάξεις για το απέραντο σύμπαν της ηρεμίας και του παραδείσου. Γιατί η θέση σου εκεί ήταν, ανάμεσα στους φύλακες, στους μαχητές του φωτός και της ειρήνης, των οποίων πια θα ήσουν μια για πάντα πρεσβευτής.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Teju Cole, Ανοχύρωτη πόλη, Εκδόσεις Πλήθος

Ο τρόπος γραφής του και το ύφος του είναι πράγματι μια νέα συγγραφική ανάσα που χαροποιεί αλλά παράλληλα προβληματίζει τον ενεργό και πάντα ανήσυχο αναγνώστη που έχει ανάγκη από μια διαφορετική ανάγνωση των όσων συμβαίνουν γύρω μας. Ο Κόουλ είναι εκεί να αφουγκραστεί τον παλμό της ίδιας του της καρδιάς όσα ζει ως μέλος και πολίτης μιας πόλης που διαρκώς μεταλλάσσεται μέσα από ραγδαίες εξελίξεις, τόσο σε ιστορικό και πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, εξελίξεις για τις οποίες κανείς δεν γνωρίζει προς τα πού θα οδηγήσουν. Περιπλανιέται λοιπόν, ως άλλος περιπατητής όχθεων για να θυμηθούμε τον Απολιναίρ, σε μια πόλη που πριν λίγο καιρό δέχτηκε το πιο ισχυρό και ολέθριο χτύπημα στην ιστορία της και αναφερόμαστε στην αήθη και βίαια επίθεση στους Δίδυμους πύργους που άλλαξε άρδην τον τρόπο μετακίνησης και τους όρους της.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Αφίνιτυ Κόναρ, Ο κήπος του Μένγκελε, Εκδόσεις Πατάκη

Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου και οι ιστορίες που κατόπιν εορτής αποκαλύφθηκαν μετά το πέρας αυτού του ολέθριου πολέμου είναι πραγματικά ατελείωτες και δίνουν τροφή για λογοτεχνική καταγραφή εκτός από την ιστορική τους αποτύπωση. Ο Αφίνιτυ Κόναρ ξεδιπλώνει το κουβάρι μιας ακόμα ανατριχιαστικής ιστορίας από τις πολλές που έχουμε διαβάσει και ακούσει, από εκείνες που σε κάνουν να ντρέπεσαι που είσαι άνθρωπος. Σκληρή περιγραφή γεγονότων μα πραγματική, η ιστορία αυτή πιάνει το νήμα ενός αρρωστημένου ατόμου που έσπειρε τον θάνατο και την φρίκη μόνο και μόνο από τον σκοταδισμό και την μοχθηρία της ψυχής του. Ήταν ένα από τα εξέχοντα μέλη αυτού που γνωρίζουμε ως ιθύνοντες νόες του Τρίτου Ράιχ, αυτής της εγκληματικής ομάδας που εξολόθρευε ανθρώπους άλλων φυλών.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Ξεχωριστός Αλεξανδρινός δανδής και θρυλικός εραστής της τέχνης, έχτισε μια μοναδική “αυτοκρατορική” συλλογή (Γράμμα στον Αλέξανδρο Ιόλα)

Είναι μάλλον της μοίρας γραφτό οι Αλεξανδρινοί να έχουν εξαιρετική εκκίνηση και πλούσια σε φιλοδοξία ζωή μα σαν προσγειωθούν στην ελληνική πραγματικότητα να ζουν ένα δράμα εκτός και αν αποφασίσουν να μείνουν για πάντα μακριά από αυτή, σαν τον ποιητή μας. Δίκιο δεν έχω Αλέξανδρε, έτσι δεν έγιναν τα πράγματα και για σένα; Πόσο υπέροχος χορευτής υπήρξες, τι μαγευτικό αυτό το σαράκι της τέχνης που σε οδήγησε τόσο μακριά και έγινες ξακουστός στα πέρατα του κόσμου. Δεν σου θυμίζει άραγε εκείνον τον νεαρό που είχε βάλει στοίχημα με τον εαυτό του να κατακτήσει τον κόσμο και να γευτεί τη χαρά της ελληνικής πρωτοκαθεδρίας; Δεν ήταν εκείνος που πήρε από το χέρι τον ελληνισμό και τον έκανε ξακουστό στα πέρατα του κόσμου παρά τα όσα του καταλόγιζαν οι δήθεν αναμάρτητοι; Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Χάινριχ Μπελ, Απόψεις ενός κλόουν, Εκδόσεις Πόλις

Ο Χάινριχ Μπελ, γεννήθηκε το 1917 στην Κολωνία της Γερμανίας προερχόμενος από μια οικογένεια με βαθιά πίστη στα ανθρωπιστικά ιδεώδη και τον καθολικισμό, αλλά και έντονη αποστροφή προς το ναζισμό. Το 1972 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ, γεγονός που δεν αποτελεί έκπληξη, λαμβάνοντας κανείς υπόψη την αμεσότητα του λογοτεχνικού του αφηγήματος και την απλότητα έκφρασης των πολιτικών και κοινωνικών του θέσεων. “Οι απόψεις ενός κλόουν”, είναι αυτό ακριβώς. Το παλίμψηστο του πολιτικού στίγματος ολόκληρης της μεταπολεμικής Γερμανίας. Μια εύστοχη πολιτική ανάλυση ενός διαιρεμένου σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα έθνους. Το πρώτο ‘στρατόπεδο” εκφράζεται από τα ιδανικά και το σύστημα αξιών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με έδρα την τότε πρωτεύουσά του τη Βόννη και το δεύτερο “στρατόπεδο” από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και την προσήλωση στον πολιτικό άξονα του κομμουνισμού. Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Φραντς Κάφκα, Ένας καλλιτέχνης της πείνας και άλλες δύο αποδιδαχές, Εκδόσεις Gutenberg

Η σημαντικότητα της προσωπικότητας και της γραφής του Κάφκα είναι ένα θέσφατο, είναι ένα δεδομένο αδιαμφισβήτητο. Αυτό που επίσης ξεχωρίζει από την καφκική σκέψη είναι οι ίδιες του οι αγωνίες και τα βιώματα που βίωσε σε μια κρίσιμη ιστορικά εποχή αλλά και σε μια συγκυρία οικογενειακή που για τον ίδιο είναι επιταγή βασανιστική ως προς την ψυχή του αλλά επιτυχής ως προς την γραφή του με την έννοια πως η λύτρωσή του γίνεται και η σφραγίδα, το σημάδι του ξεχωριστού λογοτεχνικού του ύφους, του αφηγηματικού του σύμπαντος. Στον τόμο αυτό, σε αυτή την υπέροχη και ιδιαίτερη έκδοση υπάρχει η υπογραφή του μεταφραστή Θοδωρή Τσομίδη και το επίμετρο που επιμελήθηκε ο Θανάσης Τριαρίδης του οποίου έτυχε να παρακολουθήσω ομιλία για την Σαλώμη του Όσκαρ Ουάιλντ, ήμουν τυχερός. “Ας ονομάσουμε αυτήν τη διδαχή πού δεν διδάσκει ~ αποδιδαχή ~. Αυτό είναι το είδος του Κάφκα” αναφέρει πολύ εύστοχα ο Τριαρίδης στο επίμετρό του.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Annie Ernaux, Το γεγονός, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Λίγες εβδομάδες πριν αποφασίστηκε από το Ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ η επιβολή απαγόρευσης των εκτρώσεων, μια απόφαση κόλαφος για τα δικαιώματα των γυναικών, μια αναχρονιστική και ντροπιαστική απόφαση. Κανείς δεν κατανόησε πλήρως το σκεπτικό πίσω από αυτή την αδικαιολόγητη απόφαση που είναι εντελώς οπισθοδρομική ως προς την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των γυναικών να έχουν έλεγχο του σώματός τους και της ανεξαρτησίας τους στις αποφάσεις που είναι αποφάσεις ζωής. Πλέον οι γυναίκες είναι όμηροι αυτής της απόφασης και αυτό που τους έχει επιβληθεί είναι μια εντελώς αντιδημοκρατική νομοθεσία που τις φέρνει πίσω στην επικινδυνότητα και την αβεβαιότητα καθώς κινδυνεύει η ίδια τους η ζωή. Πλέον οι γυναίκες στις ΗΠΑ θα πρέπει να βρίσκουν γιατρούς στα κρυφά ή να μετακινούνται σε πολιτείες που επιτρέπουν αυτή την πράξη, ένα κυνήγι μαγισσών μόλις ξεκίνησε και κανείς δεν γνωρίζει πού και πώς μπορεί να καταλήξει.Περισσότερα

Δημοσιεύτηκε στισ

Αιώνια αφιερωμένος στη μουσική που τον γέννησε για να την εξυψώσει στα αυτιά των ανθρώπων (Γράμμα στον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ)

Είχες εγγεγραμμένη τη μουσική στην ψυχή σου ακόμα πριν γεννηθείς, είχες τις νότες να σε συντροφεύουν ήδη από την κούνια σου και το αυτί σου αντί να ακούει ήχους οικείους σε μωρά και κουδουνίστρες είχε για ρεπερτόριο θεόπνευστες μελωδίες. Βόλφι υπήρξες ιδιοφυής, ένας μέγιστος μουσικός, ένα παιδί θαύμα σαν αυτά που γεννιούνται κάθε τόσο για να μας θυμίζουν πως ο άνθρωπος είναι περίεργο ον, είναι ικανός για το καλύτερο μα και για το χειρότερο. Με το πιάνο ξεκίνησες την παιδική σου ηλικία ήδη από πολύ νωρίς, εκεί επένδυσες όλο σου το χρόνο, άκουγες ήδη τη μουσική να ηχεί και να σε εξουσιάζει γιατί είχες ήδη αποφασίσει πως αυτός ήταν ο κόσμος σου, αυτό ήταν το σύμπαν σου. Τα χέρια σου, απαλά και μαλακά, χάιδευαν το πιάνο ενώ το κοινό ήδη μαγευόταν από τη μουσική σου πανδαισία, από αυτό το εξαίσιο άγγιγμα της θείας έμπνευσης που αφέθηκε πάνω σου. Όλα όμως έχουν, σε αυτή τουλάχιστον τη ζωή, το τίμημά τους και εσύ δυστυχώς το πλήρωσες αυτό ακριβά. Το πάθος σου για τη μουσική, η τελειότητά του που ποτέ δεν πέρασε απαρατήρητη δεν θα μπορούσε να μην γεννήσει φθόνο και ζήλειες, έναν αντίζηλο ανάξιο του μεγέθους σου, ανάξιο της καλοσύνης σου, μικρό ως προς τις δικές σου δυνατότητες και επαρμένο αλαζόνα που έβαλε στόχο να σε διαβάλει. Περισσότερα