Μπορεί το 2025 να πλησιάζει πια στο τέλος του και σε λίγο πια να ανήκει στο φάσμα του χωροχρόνου μιας θα καλωσορίσουμε την νέα χρονιά του 2026, μια νέα χρονιά που ελπίζουμε να είναι ακόμα πιο πλούσια από καλά και ποιοτικά βιβλία. Ωστόσο, τα βιβλία που αφήνει πίσω του το 2025 υπήρξαν πολλά και ίσως πολλά από αυτά να μην προλάβαμε να τα κοιτάξουμε, πολλώ δε μάλλον να τα διαβάσουμε. Μπορεί επίσης μέσα στον πολύ όγκο πληροφορίας να πέρασαν από τα μάτια μας φευγαλέα, χωρίς δηλαδή να δώσουμε την απαραίτητη και δέουσα σημασία που τους άξιζε και να χρειαστεί να τους χαρίσουμε μια δεύτερη ευκαιρία. Για αυτό έχουμε συλλέξει εδώ βιβλία πολύ αξιόλογα και αξιοπρόσεκτα, βιβλία που είναι για εμάς ξεχωριστά και σας τα παρουσιάζουμε για να τα διαβάσετε και εσείς και να μας αφήσετε από κάτω το δικό σας σχόλιο αν το επιθυμείτε, όταν με το καλό τα διαβάσετε.
Peter Singer, Απελευθέρωση των ζώων, Εκδόσεις Οκτάνα
Τα όσα διαβάζουμε σε αυτό το βιβλίο οφείλουν σίγουρα να μας προβληματίσουν, να αλλάξουμε στάση ζωής, να καταστούμε πιο υπεύθυνοι και να αντιληφθούμε πως τα ζώα νιώθουν πόνο, θλίψη, άγχος, λύπη και όλα αυτά τα θλιβερά συναισθήματα που τους προκαλούμε με μοναδικό στόχο να τα σκοτώσουμε και να τα καταναλώσουμε. Οφείλουμε να κατανοήσουμε καλά πως δεν είμαστε ανώτεροι κανενός άλλου είδους ζώου, είτε αυτό λέγεται ποντίκι, είτε αλεπού, είτε γουρούνι, είτε πίθηκος για να αναφέρω μόνο ορισμένα από τα ζώα που υποφέρουν από τον άνθρωπο. Πειράματα επί πειραμάτων για έρευνες καλλυντικών και άλλων προϊόντων, σφαγές με οδυνηρό τρόπο και χωρίς αναισθησία, ηλεκτροσόκ και ό,τι άλλο δεν μπορεί να φανταστεί ο αναγνώστης λαμβάνει χώρα στις κάθε είδους βιομηχανικές μονάδες κτηνοτροφίας ή ιχθυοτροφίας, αυτά και άλλα πολλά καταγράφονται εδώ. Τα παραδείγματα διαδέχονται το ένα το άλλο στο βιβλίο με τέτοια ταχύτητα που ο αναγνώστης σίγουρα θα νιώσει ένοχος στο τέλος ακόμα και αν δεν έχει πειράξει ούτε κουνούπι στη ζωή του. Ουσιαστικά, είμαστε ένοχοι όχι για όσα κάνουμε αλλά για όσα δεν κάνουμε και αυτό το βιβλίο είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναλάβουμε δράση ο καθένας από μόνος του αλλά και συλλογικά.
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Πρόσκληση σε έναν αποκεφαλισμό, Εκδόσεις Μάγμα
Ο συγγραφέας παίζει ανοιχτά το παιχνίδι της ρήξης, δηλαδή καθιστά τον ήρωα έρμαιο του ίδιου του εαυτού και δημιουργεί μία πραγματικότητα γεμάτη ερωτήματα, απορίες και αγωνίες. Ο ήρωας στην Πρόσκληση σε έναν αποκεφαλισμό είναι ένα υποκείμενο-υποχείριο των φόβων του, αυτής της αέναης αναζήτησης του χαμένου εγώ σε έναν λαβύρινθο ψυχολογικό που τον καταρρακώνει. Είναι κουρασμένος από τον χρόνο, βυθισμένος σε μία θλίψη, αδύναμος μπροστά στο κοινωνικό σύνολο και μπροστά στην μοίρα του ενώ βιώνει την κατρακύλα που δεν έχει τελειωμό καθώς οι βασανιστές του δεν έχουν κανένα απολύτως έλεος, μάλλον τον χλευάζουν παρά τον συμπονούν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δημιουργεί έναν παράλληλο κόσμο για να μπορέσει να ξεχάσει, να θεραπεύσει τις έγνοιες του και ως μέσο απαλλαγής από τις ολοένα και πιο οδυνηρές στιγμές που περνάει εφευρίσκει ένα δωμάτιο για να μπορεί να παρακολουθεί την ίδια του την ζωή, αλλά ασφαλής πλέον γιατί τίποτα δεν τον αγγίζει. Η επαφή του με την γυναίκα του ενόσω είναι φυλακισμένος είναι αυτό που θα του δώσει νέα ζωή, αλλά αυτό είναι μόνο μία παραίσθηση, ένα όνειρο θερινής νυκτός και εκείνος δεν το παραδέχεται διότι το θολό τοπίο παραμείνει ακέραιο.
Διονύσης Καψάλης, Η απόσυρση του τεχνίτη, Εκδόσεις Άγρα
«Τον διδακτικό Καβάφη πιστεύω ότι ο ίδιος ο Καβάφης τον αφήνει πίσω, τον αποβάλλει (που δεν σημαίνει καθόλου ότι τον αποκηρύσσει ή τον υποτιμά) κάπου στο κατώφλι της ωριμότητάς του, όταν αρχίζει και γίνεται όλο και πιο πυκνός ο συνδετικός ιστός ανάμεσα στις άλλες δύο περιοχές, την αισθησιακή και την ιστορική, ώσπου να αποσαφηνιστεί, και στον λιγότερο οξυδερκή αναγνώστη του, η ενότητα του καβαφικού λυρισμού, στην οποία σοφά επέμενε ο Κ.Θ. Δημαράς» γράφει ο Διονύσης Καψάλης προσπαθώντας να ερμηνεύει αυτόν τον σύγχρονο κολοσσό του πνεύματος, έναν άνθρωπο που σαν τον Χριστό ελάχιστοι κατάλαβαν και εκτίμησαν. Ο ίδιος ο Καβάφης όσο μεγαλώνει και βλέπει τον χρόνο να λιγοστεύει γίνεται όλο και πιο εσωστρεφής, το μόνο φως που βλέπει είναι αυτό των λέξεων με τις οποίες συνδιαλέγεται σαν να ήταν άνθρωποι. Ο διάλογος αυτός είναι ενδελεχής, είναι ατέρμονος, είναι επίμονος, είναι η νίκη και η ήττα του. Κάθε βράδυ αναμετριέται με τις λέξεις και κάθε πρωί ρίχνεται και πάλι στον αγώνα.
Τόμας Μόλλεν, Darktown, Εκδόσεις Πόλις
Ο Μόλλεν περιγράφει δύσκολες καταστάσεις και μάλιστα έναν φόνο, της Λίλι Έλσγουορθ για τον οποίο γίνονται συνεχώς έρευνες ώστε να βρεθεί ο υπαίτιος. Είναι μια δυσχερής συγκυρία να εμπλέκεται αστυνομικός και μάλιστα λευκός στην δολοφονία ενώ οι δύο έγχρωμοι αστυνομικοί προσπαθούν να διαλευκάνουν την υπόθεση και να αποδώσουν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Η απόδοση δικαιοσύνης σε μια κοινωνία μεροληπτική όπως αυτή των ΗΠΑ της τότε περιόδου αλλά και της σύγχρονης σε έναν βαθμό, αποτελεί καρκίνωμα και στίγμα, είναι μια συνεχής καταβαράθρωση των ηθικών κανόνων, μια φθορά των κοινωνικών ισορροπιών και μια διάβρωση της ηρεμίας στον κοινωνικό ιστό. Ο Μόλλεν περιγράφει δίχως ωραιοποιήσεις όλα αυτά που συμβαίνουν στην μεταπολεμική Αμερική και οι εικόνες που μας μεταφέρει εκπέμπουν μια βαρβαρότητα όχι μόνο των πράξεων των ίδιων μα και των συμπεριφορών που προηγούνται των πράξεων. Διότι όταν οι λευκοί αστυνομικοί θεωρούν υποδεέστερους εκείνων τους συναδέλφους τους και τους χαρακτηρίζουν με υποτιμητικές εκφράσεις, τότε κάτι δεν πάει καλά στο όργανο που οφείλει κατά τα άλλα να επιβάλλει την τάξη.
Sergio Del Molino, Οι Γερμανοί, Εκδόσεις Ίκαρος
Είναι μια ολόκληρη διεργασία η αφήγηση του ντελ Μολίνο, ουσιαστικά παρεισφρέει στους ίδιους του τους ήρωες και μας καλεί να τους παρακολουθήσουμε μέσα από μια κλειδαρότρυπα για να αντλήσουμε και εμείς ως αναγνώστες τα συμπεράσματά μας καθώς θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε στην δύσκολη θέση τους. Δεν είναι εύκολο να επωμιστείς ένα τόσο βρώμικο και ένοχο παρελθόν και να ζεις συνέχεια στην σκιά των πιο αθόρυβων εγκλημάτων. Είναι τόσο πικρό το ποτήρι που πίνεις καθημερινά γνωρίζοντας πως πατέρας και αδερφός είχαν μια τόσο ενεργή σχέση με το ναζιστικό ιδεώδες, ένα σκοτάδι που μπορεί και συνεχίζει να καλύπτει με σύννεφα το παρόν της Εύας και του Φέδε που απλά επιθυμούν να τελειώνουν με όλο αυτό. Ο συγγραφέας παρακολουθεί λοιπόν όλο αυτό το σκηνικό και μας εντάσσει στην σκέψη των δύο αδελφών ενώ παράλληλα σαν σκηνοθέτης τοποθετεί τους ήρωές του σε ένα σκηνικό θεάτρου κουνώντας κάθε φορά τα νήματα της ιστορίας.
Έρνεστ Χέμινγουεϊ, η τελευταία συνέντευξη και άλλες συζητήσεις, Εκδόσεις Key books
«Ένας συγγραφέας, εφόσον αξίζει, δεν περιγράφει. Εφευρίσκει ή πλάθει μέσα από τη γνώση, προσωπική και μη προσωπική, και κάποιες φορές δίνει την εντύπωση πως διαθέτει ανεξήγητες γνώσεις που θα μπορούσαν να πηγάζουν από ξεχασμένες φυλετικές ή οικογενειακές εμπειρίες. Ποιος διδάσκει στο ταχυδρομικό περιστέρι να πετάει με τον τρόπο που το κάνει · από πού αντλεί ένας ταύρος το θάρρος του στην αρένα ή πως αποκτά το κυνηγόσκυλο την ικανότητά του να φερμάρει; Όλα αυτά αποτελούν ανάπτυγμα ή συμπύκνωμα όλων αυτών που λέγαμε νωρίτερα για τη Μαδρίτη, εκείνη την περίοδο που δεν μπορούσες να έχεις εμπιστοσύνη στο μυαλό μου» εκμυστηρεύεται στον δημοσιογράφο στην ερώτηση αν γράφει χωρίς να έχει προσωπική εμπειρία. Ως πολεμικός ανταποκριτής για παράδειγμα μετατράπηκε σε έναν στρατευμένο δημιουργό που ενδιαφερόταν για τα όσα εκτυλίσσονταν εκείνη την εποχή και ο ρόλος του ανταποκριτή ταίριαζε άψογα στις προσδοκίες του. Δεν είναι μόνο ο γλεντζές πότης και ο γυναικάς γόης που θα γνωρίσουμε λίγο αργότερα αλλά ένας παθιασμένος κυνηγός γεγονότων για αυτό αργότερα επέλεξε να πάει στο ισπανικό μέτωπο, μέσα στον πυρετό των μαχών.
Elisabeth Gaskell, Η ιστορία της παραμάνας, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η ιστορία της παραμάνας είναι αντιπροσωπευτική λογοτεχνική αποτύπωση των όσων συμβαίνουν σε μια κοινωνία που εξελίσσεται ραγδαία ενώ η ανθρώπινη τρωτότητα και αδυναμία δεν είναι εύκολο να κρυφτούν. Η οικογένεια στην οποία πηγαίνει η γυναίκα ως παραμάνα είναι μια τυπική οικογένεια με όλα της τα προβλήματα και τις πολλές φορές παράλογες εξάρσεις και αντιδράσεις που αγγίζουν τα όρια της βίας και της υπερβολής. Ο λόγος της νεαρής παραμάνας και ο προστατευτισμός έναντι της δεσποινίδος Ρόζαμοντ είναι χαρακτηριστικοί και εύλογοι λόγω της ευαλωτότητας και της ευθραυστότητας της ίδιας της δεσποινίδας από τη μία πλευρά και του αλλόκοτου περιβάλλοντος και του σπιτιού από την άλλη. Η παραμάνα νιώθει πως απειλείται η ζωή της δεσποινίδας και την φροντίζει με κάθε τρόπο σε σημείο να θέλει να την πάρει μια για πάντα από αυτό το στοιχειωμένο σπίτι. «Η καημενούλα η δεσποινίς Ρόζαμοντ κρατιόταν από πάνω μου σφιχτά σφιχτά, σαν να φοβόταν, σαν να τα είχε χαμένα μέσα σ’ εκείνο το μεγάλο σπίτι · αλλά ούτε κι εγώ από τη μεριά μου ήμουν πολύ καλύτερα. Το δυτικό σαλόνι ήταν ένα πολύ χαρούμενο δωμάτιο, όπου έκαιγε μια ζεστή φωτιά κι είχε ένα σωρό ωραία κι άνετα έπιπλα».
