Ταπεινός και καταφρονεμένος, αιώνιος σύζυγος, αδερφός του εαυτού του, έφηβος που πέρασε την ζωή του μέσα σε λευκές νύχτες, αυτός είναι ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. “Τα διηγήματα που περικλείονται στα κείμενα του Ημερολογίου ενός συγγραφέα συνιστούν αυτόνομα λογοτεχνικά έργα, μπορούν όμως να εκληφθούν και ως παραβολές, να υπηρετήσουν ως καλλιτεχνικές εικονογραφήσεις των ιδεολογικών επιχειρημάτων που ο Ντοστογιέφσκι προτείνει στα άρθρα που τον πλαισιώνουν”. Αυτά γράφει η Rosamund Bartlett, στην εξαιρετική εισαγωγή, αναλύοντας με λεπτομέρεια τους λόγους που οδήγησαν τον Ρώσο συγγραφέα να καταγράψει τις σκέψεις του σε αυτό το ημερολόγιο, το οποίο αν μη τι άλλο αποτελεί αυτοτελές έργο και μάλιστα μεγίστης σημασίας.
Δυστυχώς, για πολλά χρόνια τα διηγήματα αυτά βρίσκονταν στην σκιά των μεγάλων μυθιστορημάτων του και εκδόσεις όπως αυτή τα επαναφέρουν στην πρώτη γραμμή του έργου του. Ωστόσο, κατά την εποχή της κυκλοφορίας του ημερολογίου η αποδοχή και η επιτυχία ήταν σημαδιακή σε τέτοιο σημείο που “σηματοδότησε μια καινούρια και σημαντική φάση στην καριέρα του Ντοστογιέφσκι, στην οποία αναλάμβανε ρόλο ηθικού δασκάλου και προφήτη”. Το ημερολόγιο βέβαια γράφτηκε τμηματικά καθώς ο συγγραφέας έγραφε στα ενδιάμεσα διαστήματα μυθιστορήματα όπως ο Έφηβος ή άλλα κείμενα όπως το Όνειρο ενός γελοίου, το οποίο είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον ίδιο να προβεί σε μία απολογία και σε μία εις βάθος ανασκαφή των όσων τον απασχολούν όλα τα χρόνια της περιπλάνησής του στους δρόμους της ανακάλυψης του είναι του.
