Ο Ρίλκε ήταν αυτός που έγραψε για σένα, σε εκθείασε ως τον ποιητή του χρώματος και ύμνησε την αγιοσύνη της ζωγραφικής σου, ήταν αυτός που αφιέρωσε κομμάτι της ζωής του για να καταγράψει τις σκέψεις του για σένα, να καταγράψει την φιλοσοφία της ζωής σου και την ουσία της πίσω από όσα φιλοτέχνησες και όσα έζησες Πολ. Η Μεσόγειος υπήρξε το θέατρο της έμπνευσής σου, τα περίφημα τοπία της Νότιας Γαλλίας και το Εστάκ πιο συγκεκριμένα ως γεωγραφικό τοπόσημο αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς και παράλληλα μια αέναη πηγή έμπνευσης. Αυτή η πολύτροπος μούσα, η μητέρα και η Αφροδίτη με τα αστραφτερά της μαλλιά που σπέρνουν άρωμα μεθυστικό σου χάρισε μοναδικές στιγμές ζωγραφικής ηδονής για να χαθείς εκεί μέσα, σαν ξεχασμένος θεός στον Όλυμπο. Μπορεί να σου χάρισε λίγο από την αίγλη της, την απλότητά της, την αλήθεια της μα εσύ ήσουν κατενθουσιασμένος, ρούφηξες κάθε γνώση που σου προσέφερε, στάθηκες απέναντί της υπέροχα μονάχος και την έκανες εικόνα και χρώμα με οδηγό τις αισθήσεις σου. Πολ δεν σου δόθηκε τυχαία το όνομα του πατέρα της σύγχρονης τέχνης και ήσουν από τους πρώτους που έκανε σπίτι του την Μεσόγειο και εγκατέστησες εκεί το εργαστήριο από το οποίο προέκυψαν μερικά από τα πιο υπέροχα τοπία των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου. Στο Εστάκ, ένα μικρό χωριό κοντά στη Μασσαλία “φυγαδεύτηκες”, απομονώθηκες, αυτοεξορίστηκες για να απολαύσεις τους καρπούς μίας ηλιόλουστης Μεσογείου μακριά από την βουή και τον θόρυβο του κοσμοπολίτικου Παρισιού. Το Παρίσι μετά βδελυγμίας το απαρνήθηκες παρά τις πολλές δυνατότητες που σου πρόσφερε η πόλη αυτή και οι καλλιτεχνικοί κύκλοι στους οποίους σύχνασες αλλά σαν ένας άλλος Καβάφης δεν θέλησες να δεσμευτείς. Προτίμησες όπως και ο σύγχρονός σου Βαν Γκογκ, την μοναχικότητα, την ησυχία και την γλυκιά απομόνωση που σου εξασφάλιζε ο παράδεισος του Νότου, μακριά από κάθε λογής αναστατώσεις στον δρόμο που εσύ ο ίδιος χάραξες. Πήρες στα χέρια σου την ιμπρεσιονιστική γραφή και την αναβάθμισες, την επεξεργάστηκες μοναδικά, την δούλεψες, την ξαναστύλωσες μέσα από μία άλλη οπτική γωνία και ένα άλλο πρίσμα. Είχες μελετήσει πολύ καλά στο Λούβρο, αυτό το σχολείο όλων των ζωγράφων, τα έργα των μεγάλων δημιουργών και μέσα από την μελέτη αυτή των κλασσικών Ιταλών δέχτηκες επιρροές και τις μετουσίωσες σε προσωπική γραφή. Πήρες λοιπόν την διαδεδομένη και στην μόδα τότε ιμπρεσιονιστική γραφή και την μετέτρεψες σε κάτι πρωτοποριακό έχοντας πατήσει και στον νεοεμπρεσιονισμό που τότε εκφράστηκε από τους Γκωγκέν και Βαν Γκογκ. Αυτό που κατά βάση έπραξες με οξυδέρκεια και μακριά από τα φώτα της πόλης και των ανθρώπων της ήταν και η συμβολή σου στην ανακοίνωση των κινημάτων του 20ου αιώνα καθώς ήρθες και “πάτησες” πάνω στα τοπία των Μανέ, Μονέ και Πισαρό για να δώσεις Πολ μία άλλη διάσταση στην απεικόνιση της φύσης αφαιρώντας τους την πιστότητα και προσδίδοντας έναν χαρακτήρα πιο ασαφή παρασυρμένος από την μία από την τρέλα του χρώματος που συγκίνησε και τον Βαν Γκογκ την ίδια περίπου περίοδο και από την άλλη από την εισαγωγή γεωμετρικών σχημάτων με τα οποία κανείς μέχρι τότε δεν ασχολήθηκε και με τα οποία μετέτρεπες τον πίνακα πολλές φορές σε μία ενιαία επιφάνεια απαλείφοντας διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε ουρανό και θάλασσα. Αυτή η ενασχόληση σου Πολ με τα σχήματα, κάτι που έκανες και με τις νεκρές φύσεις, άνοιξε τον δρόμο και στους κυβιστές ζωγράφους που μετεξέλιξαν αυτό το πείραμα και έκαναν ακόμα πιο θολή και άμορφη την εικόνα και την σύλληψη ενός κυβιστικού πίνακα. Έγραφες χαρακτηριστικά σε μία επιστολή σου προς τον Πισαρό το 1876 πως το χωριό μοιάζει με τραπουλόχαρτο με τις κόκκινες στέγες του να έρχονται σε αντίθεση με την καταγάλανη θάλασσα… Ο ήλιος εδώ είναι τόσο δυνατός που μου φαίνεται ότι οι σκιές των αντικειμένων δεν έχουν μόνο μαυρόασπρους τόνους αλλά και γαλάζιους, κόκκινους, καστανούς και βιολετί. Εντελώς εσωστρεφής, δεμένος άρρηκτα με το τοπίο, το οποίο και ζωγράφιζες έμεινες μακριά από τους ανθρώπους και υπήρξες δύστροπος, αντικοινωνικός, κλειστός, σχεδόν πρωτόγονος γιατί είχες μια αποστολή να φέρεις εις πέρας, μια αποστολή ιερή, την οποία μόνο εσύ γνώριζες και κανείς άλλος, δεν περίμενες κανείς άλλωστε να σε καταλάβει. Ταμένος στο χρώμα και την παλέτα δεν συμβιβάστηκες και όταν χρειάστηκε να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, το έκανες με τη σιωπή. Ενώ ήσουν πολύ φίλος με τον Εμίλ Ζολά, είδες να γράφει στο βιβλίο του λόγια άσχημα για σένα και δεν δίστασες να διακόψεις κάθε σχέση μέχρι δυστυχώς την οριστική σας ρήξη. Η κριτική του ήταν σκληρή και πολύ επιθετική μέσα από το βιβλίο του Το Δημιούργημα, μια κριτική που ουσιαστικά αποδόμησε την μέχρι τότε εποικοδομητική σας σχέση, μια κριτική που σε πλήγωσε ανεπανόρθωτα και την οποία δεν κατάλαβες μα δεν προσπάθησες και ποτέ να ερμηνεύσεις. Εσύ όργωνες τα βουνά του Εστάκ και ήσουν τόσο χαμένος στο δικό σου σύμπαν που για να σε συναντήσει κανείς να πρέπει να σε ψάχνει πάνω στα βουνά σαν να ήσουν κάποιο αγρίμι. Μα όντως θεριό ανήμερο υπήρξες και το αποτέλεσμα σε αντάμειψε τα μέγιστα. Αυτό που σε ενδιέφερε πρωτίστως δεν ήταν μία καθαρή αποτύπωση των στοιχείων της φύσης και η πιστή τους καταγραφή στα πλαίσια ενός πίνακα. Πρωταρχικός σου σκοπός ήταν να δείξεις σχήματα και όγκους, φόρμες και να παίξεις με αυτές όπως ένα παιδί που θέλει να φτιάξει πύργους πάνω στην άμμο. Τα τοπία σου έχουν μία τάση κατασκευαστική, σαν να θέλεις να φτιάξεις επίπεδα χρώματος, δίνεις την εικόνα μίας ενιαίας αποτύπωσης όπου τα διακριτά όρια είναι αόριστα, αχανή. Στα τοπία σου, διακρίνουμε μία ενιαία επιφάνεια που πολλές φορές αδυνατούμε να ξεχωρίσουμε που είναι η θάλασσα που τα σπίτια και που τα δέντρα. Είσαι ένα αίνιγμα Πολ μέχρι και σήμερα και η τέχνη σου αναλύεται ξανά και ξανά. Για σένα η φύση είναι το πεδίο πειραμάτων, μία ασαφής εικόνα της θέας που έχεις απέναντί σου, ένα αφηρημένο μωσαϊκό γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων. Τα τοπία σου είναι μία μαθηματική εξίσωση που χρήζει ανάλυσης, είναι η τέχνη σου μία μεθοδική στρατηγική που απελευθερώνει το πινέλο, μία όραση της φύσης πιο διανοητική και μία απεικόνιση πιο ασυνάρτητη επιβεβαιώνοντας και τον Μπωντλαίρ, ο οποίος περιέγραψε τον ναό της φύσης ως ένα δάσος συμβόλων και αντιστοιχιών. Εσύ κατασκεύασες ένα δικό σου ζωγραφικό αλφάβητο, επικεντρώθηκες περισσότερο σε μία δική σου γλώσσα ζωγραφική απαλλαγμένη από την απατηλή φυσική όραση ερευνώντας νέες διαστάσεις και ταξιδεύοντας σε μία αναζήτηση πραγματικοτήτων που μοιάζει να είναι εκτός δικού του τόπου και χρόνου. Απλά δίνεις μία ιδέα του τοπίου, “χτίζεις” με τα χρώματά σου το δικό σου τοπίο έτσι όπως εσύ το αντιλήφθηκες, έτσι ακριβώς όπως το επεξεργάστηκες στο μυαλό σου και στην ψυχή σου. Γιατί στα τοπία σου μιλά η ψυχή σου Πολ, είναι το παράθυρο της ψυχής σου στον κόσμο, ένας δικός σου κόσμος ιδωμένος μέσα από τα δικά σου μάτια, τα τόσο λαμπερά και τόσο δυσνόητα. Στα τοπία σου αυτά πάτησε το κίνημα του κυβισμού, του φουτουρισμού αλλά και αυτό του φοβισμού κύριος εκπρόσωπος του οποίου υπήρξε ο Ματίς. Γνωρίστηκες με τους ιμπρεσιονιστές αλλά ποτέ δεν ενσωματώθηκες πουθενά και πώς άλλωστε θα μπορούσες να μπεις σε πλαίσια και σε καλούπια εσύ που πάντα είχες φτερά δικά σου, εσύ που πετούσες σαν γυπαετός μόνος και έρημος στους δικούς σου ζωγραφικούς αιθέρες, δεν εντάχθηκες ποτέ σε κάποιο κίνημα, ανεξάρτητος, αυτοδίδακτος και μόνιμα αυτόνομος με τα έργα σου εξωτερικεύεις μία διάθεση που έκρυβες καλά μέσα του.
—————————————————-
Ο Πωλ Σεζάν (γαλλικά: Paul Cézanne, 19 Ιανουαρίου 1839 – 22 Οκτωβρίου 1906) ήταν σημαντικός Γάλλος ζωγράφος. Το έργο του αντιπροσωπεύει την μετάβαση από τον ιμπρεσιονισμό στο κίνημα του κυβισμού. Γεννήθηκε στην Αιξ-αν-Προβάνς της Γαλλίας όπου και πέρασε τα πρώτα του μαθητικά χρόνια. Ο πατέρας του ήταν πλούσιος τραπεζίτης που σε όλη τη ζωή του καλλιτέχνη του παρείχε οικονομική ασφάλεια που δεν ήταν διαθέσιμη για τους περισσότερους συγχρόνους του καλλιτέχνες και τελικά του κληροδότησε μια μεγάλη περιουσία. Την περίοδο 1859-1861 σπούδασε νομικά ενώ παράλληλα παρακολουθούσε και μαθήματα ζωγραφικής. Παρά τις αντιδράσεις του πατέρα του, αποφάσισε να ακολουθήσει το καλλιτεχνικό στάδιο και για το σκοπό αυτό, το 1861 επισκέφτηκε το Παρίσι μαζί με τον συγγραφέα Εμίλ Ζολά, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά. Αν οι εμπρεσιονιστές έφεραν τα πάνω κάτω σε μία τέχνη και να την ελευθερώσουν από τα δεσμά των “επίσημων θεσμών” τότε ο Σεζάν την πήγε ένα βήμα παραπέρα και άνοιξε τον δρόμο στα κινήματα που πρωταγωνίστησαν στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Κατά μία έννοια χάρη και στον Σεζάν η τέχνη έγινε σταδιακά πιο εννοιολογική.
