Gaston Leroux, Το φάντασμα της όπερας, Εκδόσεις Διόπτρα

Η νέα μορφή της σειράς των εκδόσεων Διόπτρα με τίτλο Crime moments παρουσιάζεται πολλά υποσχόμενη γιατί ήδη από τα πρώτα τρία δείγματα η αγωνία έχει αγγίξει το κόκκινο. Πρόκειται για μια νέα σειρά με διαχρονικά και σύγχρονα μυθιστορήματα που χαρακτηρίζονται από εμπύρετο αστυνομικό δαιμόνιο, συναρπαστικές αφηγήσεις και ποιότητα γραφής καθώς μιλάμε για Πόε, Λερού και Στάλεσεν, τρία πολύ ηχηρά ονόματα της λογοτεχνίας καθώς και άλλα που θα ακολουθήσουν. Τα τρία νέα αυτά λογοτεχνικά κοσμήματα έρχονται να μας θυμίσουν γιατί αγαπάμε το καλό βιβλίο και γιατί πάντα θα ανατρέχουμε σε αυτό. Το φάντασμα της όπερας, που πρωτοεκδόθηκε το 1910, αποτελεί πια ένα εμβληματικό και ξεχωριστό μυθιστόρημα, μια ιστορία που δεν αφήνει καμία και κανέναν ασυγκίνητο με τη μετατροπή σε μιούζικαλ να είναι σημείο αναφοράς στα καλλιτεχνικά δρώμενα.

Αναζητώντας δαίμονες και τέρατα στην πιο φημισμένη όπερα της Γαλλίας

Ο επιφανής και δεξιοτέχνης του είδους της αφήγησης Γκαστόν Λερού – άλλα βιβλία του οποίου κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Διόπτρα – γνωρίζει πως να αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να απογειώνει την λαχτάρα και την αγωνία της ανάγνωσης. Όταν κατέχεις την συνταγή της επιτυχίας, τότε η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη και ο ξεχωριστός αυτός συγγραφέας μας καλεί και μας προσκαλεί σε ένα κυνήγι αναζήτησης του περίφημου αυτού φαντάσματος που έχει αναστατώσει τη ζωή στην όπερα. Πρόκειται για μια ιστορία που εκτυλίσσεται στους διαδρόμους της περίφημης Όπερας Γκαρνιέ, της πιο παλιάς όπερας του Παρισιού, γιατί υπάρχει και η Όπερα στην Μπαστίγ. Ο Λερού, θαμώνας προφανώς και λάτρης της όπερας όπως πολλοί άλλοι καλλιτέχνες και συγγραφείς της εποχής, αποφασίζει να εντάξει την ιστορία του σε αυτό το περιβάλλον και να την ντύσει με τον μύθο της ύπαρξης ενός δαιμονιώδους φαντάσματος, το οποίο και κυκλοφορεί ελεύθερο και άκρως επικίνδυνο.

Τελικά ποιο είναι αυτό το περίφημο φάντασμα που έχει στοιχειώσει τις ζωές των ανθρώπων που δρουν και εργάζονται στην όπερα και τι κρύβεται πίσω από την παρουσία του παράξενου αυτού ανθρώπου με τη μάσκα που έχει σπείρει τον πανικό στους διαδρόμους της καλλιτεχνικής δημιουργίας; Ποιο ερωτικό δαιμόνιο και ποια κρυφή και μυστηριώδης ιστορία κρύβεται πίσω από το προσωπείο του Έρικ και ποια η φύση της αρρωστημένης επιθυμίας και αγάπης για την Κριστίν; Γιατί όλα γίνονται στον βωμό του έρωτα από τότε που ο άνθρωπος επινοήθηκε από το δημιουργό του και παραμένει μόνιμο θύμα του. Δεν είναι πρώτη φορά που ένας μασκοφόρος πρωταγωνιστεί σε γαλλικό μυθιστόρημα καθώς ο Δουμάς πατήρ, ο συγγραφέας των Τριών σωματοφυλάκων, είχε γράψει το βιβλίο Ο άνθρωπος με το σιδηρούν προσωπείο, μια ιστορία που ενδεχομένως γνώριζε ο Λερού και από την οποία ίσως εμπνεύστηκε τη δική του, μια ιστορία που έχει την έμπνευσή της στην ιστορία των βασιλέων της Αναγέννησης στη Γαλλία.

Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο είναι σαγηνευτικό και ελκυστικό και έχει όλα τα στοιχεία για να αποτελεί πια έναν μύθο της λογοτεχνικής ιστορίας. Πόσες και πόσες εκδοχές και διασκευές του βιβλίου έχουν κυκλοφορήσει παρασύροντας μικρούς και μεγάλους να διαβάσουν ξανά και ξανά περί του φαντάσματος. Βρισκόμαστε αναμφίβολα σε μια εποχή όπου η βιομηχανική επανάσταση τελεί υπό πλήρη λειτουργία και όλα είναι πλέον καινούργια σε μια κοινωνία που “μαστίζεται” από πρωτοπορία και τεχνολογική επανάσταση. Είναι η αγωνία για το αύριο που εκφράζεται με αφορμή τις νέες ανακαλύψεις και εφευρέσεις όπως ο τηλέγραφος, το τηλέφωνο και ο φωνογράφος που ταρακουνούν τις κοινωνίες και εισβάλουν στις ζωές των ανθρώπων; Είναι η αιώνια ανάγκη του ανθρώπου να εξηγήσει και να ερμηνεύσει την έλευση του ίδιου του τέλους και να συνομιλήσει με τον θάνατο από τον οποίο κανείς δεν γλιτώνει; Τι μέλλει γενέσθαι σε αυτούς που αφήνουν τον μάταιο αυτό κόσμο και ποιοι οι τρόποι να αγγίξει κάποιος το δυσερμήνευτο ερώτημα “άραγε τι υπάρχει μετά”;

Ο Λερού λοιπόν, συμμετέχοντας σε αυτή τη νέα γιορτή που ξεδιπλώνεται στον προθάλαμο του νέου αιώνα και με όπλο την φαντασία του, δε διστάζει να εφορμήσει και να μας αφηγηθεί την ιστορία ενός νέου φαντάσματος που κυριαρχεί και προκαλεί φόβο και τρόμο. Η αποκάλυψη της ιστορίας του φαντάσματος δεν θα είναι εύκολη υπόθεση και όλα τα πρόσωπα του μυθιστορήματος με κορυφή τον Ραούλ, τον σωτήρα της Κριστίν, μας επιφυλάσσουν εκπλήξεις και απορίες που θα λύνονται κατά την επιθυμία του ίδιου του συγγραφέα που σαν άλλος μαέστρος και με τους δικούς του όρους διευθύνει το έργο της αποκάλυψης αυτής. Εξάλλου, στο τέλος της έκδοσης διαβάζουμε πως ο ίδιος ο συγγραφέας σημειώνει πως η επίσκεψή του στην Όπερα ήταν “τόσο εκθαμβωτική όσο και ευχάριστη. Γιγαντιαίες σκάλες και κολοσσιαίοι χώροι, τεράστια φρέσκο και θεόρατοι καθρέφτες, χρυσό και μάρμαρο, σατέν και βελούδο, αιχμαλώτιζαν το μάτι σε κάθε γωνιά”.

Στο βιβλίο αυτό κατοικεί το μικρόβιο του φόβου, της αμφιβολίας, της αγωνίας και της ανησυχίας των ανθρώπων για τη ζωή μετά τη ζωή αφού πολλοί πιστεύουν πως ο θάνατος είναι μια νέα ζωή ή ακόμα περισσότερο πως η ζωή ξεκινά ουσιαστικά μετά τον θάνατο, η μάσκα κρύβει πίσω της τον τρόμο μιας άλλης ύπαρξης έξω από τα συνηθισμένα, μιας ύπαρξης ακατανόητης και ανεξήγητης και αυτό το στοιχείο είναι ίσως το πιο γοητευτικό. Η βικτωριανή περίοδος με τις αλλαγές που επιφέρει στη ζωή των ανθρώπων εντείνει αυτές τις ανησυχίες και είναι μόνο η αρχή, ο Λερού στη γαλλική όχθη μεταφέρει αυτή την ατμόσφαιρα. Το φάντασμα της όπερας είναι το ιδανικό ανάγνωσμα για εκείνον τον αναγνώστη που έχει υπομονή και επιμονή αλλά και δίψα για περιπέτεια και φιλοσοφικές αναζητήσεις περί υπάρξεως φαντασμάτων.

“Κάποιες βραδιές βρίσκω λουλούδια μέσα στο θεωρείο, ένα τριαντάφυλλο που πρέπει να έπεσε από το μπούστο της κυράς του… καθώς φέρνει μια κυρία μαζί του μερικές φορές, μια μέρα ξέχασαν μια βεντάλια εκεί μέσα”

“Υπολόγισα πως βρισκόμασταν σε έναν στενό κυκλικό διάδρομο, πιθανόν να τρέχαμε γύρω από την Όπερα, τα έγκατα της οποίας είναι αχανή”