Ένας γοητευτικός μάρτυρας της πατρίδας (Γράμμα στον Ίωνα Δραγούμη)

Πολέμησες στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά του εχθρού της πατρίδας σου και δεν σταμάτησες ποτέ να υπηρετείς το δίκαιο αγώνα για μια ελεύθερη Μακεδονία παρέα με συντρόφους που σου γύρισαν την πλάτη, σαν εκείνο τον Γύπαρη που οργάνωσε και έφερε εις πέρας την άδικη, μα τόσο άδικη εκτέλεσή σου. Ήσουν πρωτοπόρος στην εποχή σου. Υπήρξες επίσης σημείο αναφοράς για την πορεία που διένυσες ως διπλωμάτης και ας σου έκαναν πόλεμο εξορίζοντάς σε στην Αλεξάνδρεια. Εσύ ποτέ δεν έπαψες να δηλώνεις Έλληνας, να μάχεσαι, να στέκεσαι όρθιος ακόμα και όταν εκείνοι σε ήθελαν γονατιστό. Πάντα κυνηγημένος ήσουν και έβρισκες καταφύγιο στη μουσική και το θέατρο για αυτό άλλωστε και ερωτεύτηκες σφόδρα τη Μαρίκα αφού σου απαγόρευσαν δια ροπάλου να αγαπήσεις την Πηνελόπη, εκείνη με την οποία ποτέ δεν χάρηκες μια ήσυχη στιγμή. Τι πείσμα και αυτό του Μπενάκη, ο οποίος τόσο σε μίσησε. Μα τι αβυσσαλέο μίσος, τι έχθρα προς το πρόσωπό σου! Εσύ ερωτεύσιμος και γοητευτικός, πάντα όμορφα ντυμένος, με το καπέλο σου και την κορμοστασιά σου να ξεχωρίζει περπατούσες στον κόσμο σαν ήρωας πολέμου και έπειτα ως διανοούμενος από αυτούς που η Ελλάδα δυστυχώς δεν καμάρωνε. Με τον Περικλή (Γιαννόπουλο) βρισκόσασταν και συζητούσατε για ώρες, θέματα δικά σας, βαθυστόχαστα. Ήταν πιστός σου σύντροφος και συνταράχτηκες από την αιφνίδια μα όχι παράξενή του φυγή αφού και αυτός όπως και εσύ δεν άντεχε τη μικρότητα του κόσμου τούτου. Έχασες έναν επιστήθιο φίλο, έχασες έναν συνοδοιπόρο, έναν συμμαχητή, έναν πνευματικό άνθρωπο και φτώχυνες καημένε μου Ίωνα. Μα συνέχισες να είσαι πιστός στις αρχές σου, τα ιδανικά σου και υπήρξες μάρτυρας σαν το αίμα των μαρτύρων για το οποίο έγραψες. Μέσα από τη ζωή σου ενέπνευσες πολλούς Ίωνα γιατί πάντα στάθηκες γενναίος και ψυχωμένος, αγέρωχος και πραγματικό παλικάρι, σαν τον Παύλο Μελά που είδες να σκοτώνεται για το καλό της πατρίδας. Περήφανος ήσουν πάντα, με σθένος ακόμα και όταν σε οδηγούσαν στη φυλακή για να σε δικάσουν, μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελες να συμβιβαστείς και να πας με τα νερά του Βενιζέλου. Ήξερες πως έκαναν λάθος. Η αδικία σε έπνιγε μα δεν μίλησες, ίσα ίσα σιώπησες και υπέμεινες τα βάρβαρα έργα των θυτών σου. Μέσα σου κόχλαζε πάντα η φλόγα για μια καλύτερη Ελλάδα και στα ημερολόγιά σου για αυτά έγραφες με πάθος όπως άλλωστε και για την αγάπη σου για τις γυναίκες. Γιατί είναι αλήθεια πως αγάπησες πολύ τις γυναίκες, ακόμα και τις ιερόδουλες με τις οποίες πλάγιαζες και μοιραζόσουν τα μυστικά σου, τις έγνοιες σου, τις αγωνίες σου. Σε περίμεναν πως και πως στο δωμάτιό τους να τους κάνεις συντροφιά και εσύ να πάρεις τον αέρα της ελευθερίας και της ξεγνοιασιάς μακριά από σκοτούρες πολιτικές και άλλες. Εκεί ακουμπούσες όλα σου τα βάρη και ξέφευγες από την σκληρή πραγματικότητα στην οποία είχες φυλακίσει τον εαυτό σου, όχι ακούσια. Αυτές οι γυναίκες, τις οποίες πλήρωνες αδρά σε αγάπησαν όχι για τα χρήματα που τους έδινες μα για σένα, για την προσωπικότητά σου. Σκέψου πόσο ανάγκη σε είχαν και αυτές! Σε πόθησαν μάλιστα σε τέτοιο σημείο που φαίνεται πως εκείνες δεν ζητούσαν τίποτε από σένα παρά μόνο τον έρωτά σου, μόνες ψυχές και αυτές όπως και εσύ. Σαν έφευγες από εκεί, πορευόσουν μόνος με τις σκέψεις σου, αγκαλιά με τις ανησυχίες που σε πλημμύριζαν σαν την παλίρροια και σε έβλεπαν οι περαστικοί που περπατούσες συχνά στην προκυμαία της Αλεξάνδρειας για ώρες. Σκεφτόσουν τον κόσμο γύρω σου, φιλοσοφούσες, στοχαζόσουν χωρίς παύση και συλλογιζόσουν τα πεπραγμένα σου μακριά από τα φώτα της πατρίδας, εξόριστε Πτολεμαίε! Δεν σε ήθελαν στην πατρίδα, τους ξεβόλευες με την ισχυρή φυσιογνωμία σου, την ισχυρή και απαστράπτουσα λάμψη σου. Υπήρξες επιφανής Ίωνα, ένας Μέγας Αλέξανδρος της πολιτικής και της ιστορίας, ένας γνήσιος στρατιώτης. Πόσο πολύ αγάπησες την Ελλάδα και τις αδυναμίες της, κανείς δεν θα το μάθει, γιατί ήσουν βαθιά ερωτευμένος με την χώρα σου και ας σε παίδευε, και ας σε πλήγωνε εκείνη βαθιά μέχρι που να σου στερήσει τη ζωή σε τόσο μικρή ηλικία. Γιατί είχες τόσα πολλά ακόμα να δώσεις με το οξυδερκές σου μυαλό και την ευφυία σου, τη διορατικότητά σου στην κρίσιμη εκείνη περίοδο. Αναρωτιέμαι τι θα είχε συμβεί αν ζούσες περισσότερο, μήπως η Ελλάς θα είχε αποφύγει καταστροφές οδυνηρές γιατί είχες λόγο στα πράγματα και δημιουργούσες πανικό στους αντίζηλούς σου, τους προκαλούσες με τις απόψεις σου και κατά βάθος ήξεραν πως είχες δίκιο μα πως να το αποδεχτούν αφού ήταν τόσο μικροί μπροστά σου. Πολιτικός άνδρας εσύ με εκτόπισμα και ήθος δεν θα μπορούσες ποτέ να καθίσεις στο ίδιο τραπέζι μαζί τους γιατί έλκυες τον φθόνο όπως το λουλούδι τη μέλισσα, έτσι λοιπόν και η εκτέλεσή σου, αυτό το ακατανόητο έγκλημα, υπήρξε η μόνη λύση για να σε κάνουν να σιωπήσεις μια για πάντα. Σε οδήγησαν στο απόσπασμα και η ψυχραιμία σου τους ενοχλούσε και τους εκνεύριζε ακόμα περισσότερο. Ήσουν βέβαιος πως αυτή ήταν η μοίρα σου, το πεπρωμένο σου και δεν λύγισες καμία στιγμή ακόμα και όταν είδες προτεταμένα τα όπλα να στοχεύουν πάνω σου, ακόμα και τότε την ύστατη στιγμή, λίγο πριν ανταμώσεις με τον θάνατο εσύ στεκόσουν ατάραχος. Έναν αιώνα σχεδόν αργότερα, η Ιστορία δεν σε έχει λησμονήσει ούτε και εγώ, πως θα μπορούσα άλλωστε αφού πάντα σε έχω στην καρδιά μου και σου απευθύνω αυτό το γράμμα με αγάπη, σεβασμό και εκτίμηση, με την ελπίδα να έχεις ανταμώσει με τον φίλο σου Περικλή και την αγαπημένη σου Πηνελόπη για να μπορέσετε πια ήσυχοι και ανέμελοι να απολαύσετε ο ένας τον άλλο, σε χαιρετώ πολυαγαπημένε και πολυμήχανε…

———————————–

Ο Ίων Δραγούμης (1878-1920) υπήρξε μία πολυσχιδής και ιδιαίτερη προσωπικότητα που συμμετείχε ενεργά και από νωρίς στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Μακεδονίας. Ήταν πολιτικός, διπλωμάτης και λογοτέχνης και με τα γραπτά του επηρέασε μία μεγάλη μερίδα κόσμου ενώ αποτέλεσε και μήλον της έριδος για τα πολιτικά δεδομένα της εποχής, μία διαμάχη ως προς το πρόσωπό του που του κόστισε την ίδια του τη ζωή μια αποφράδα μέρα του 1920. Ο Δραγούμης ήταν όμως και ιδιαίτερα αγαπητός στο γυναικείο φύλο, είχε αναπτύξει ερωτική σχέση με την Μαρίκα Κοτοπούλη, περίφημη ηθοποιό της εποχής, ενώ διατηρούσε και αλληλογραφία και πλατωνική σχέση με την επίσης κορυφαία Πηνελόπη Δέλτα, η σχέση του με την οποία είχε προκαλέσει και την αντίδραση του πατέρα της Εμμανουήλ Μπενάκη. Ο Δραγούμης είχε έντονη πολιτική δράση και στην κρίσιμη περίοδο των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα και ως πολύγλωσσος διπλωμάτης προσπάθησε να προσφέρει στην πατρίδα του.