“Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία” είχε γράψει ο Κικέρων. Πράγματι, η ιστορία, όπως και η τέχνη, είναι το πέρασμα του ανθρώπου από τη γη, είναι η απόδειξη της ίδιας του της ύπαρξης, των λαθών του αλλά και των επιτευγμάτων του. Τα πρόσωπα της Ιστορίας είναι συνυφασμένα με τις τύχες των λαών, πρόσωπα που άλλαξαν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο τον ρου της ιστορίας και τον επηρέασαν καίρια με τις σωστές ή λανθασμένες αποφάσεις της. Η ιστορία μάς διδάσκει και μας θυμίζει πώς να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, πολλές φορές όμως μας θυμίζει και το πόσο τρωτοί είμαστε, πόσο εύθραυστοι είμαστε, πόσο αδύναμοι είμαστε. Η Ιστορία είναι όμως και αμείλικτη και διορθωτική πολλές φορές, τοποθετεί τα πράγματα στη θέση τους και φέρνει στο προσκήνιο όλα εκείνα που κάποιος θα ήθελε να μείνουν εν κρυπτώ.
Η επιστήμη της Ιστορίας είναι εδώ για να ανατρέχουμε κάθε στιγμή σε αυτήν και να τη συμβουλευόμαστε, να μαθαίνουμε τι συνέβη στο παρελθόν και τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο και απώτερο μέλλον, είναι η σοφή μητέρα όλων μας. Διότι οι εποχές μπορεί να αλλάζουν, οι άνθρωποι όμως όχι. Εδώ παρουσιάζονται βιβλία που αφορούν σε πολύ μακρινές αλλά και σε πιο πρόσφατες περιόδους της Ιστορίας, μέσα από τις οποίες γινόμαστε σοφότεροι και αντιλαμβανόμαστε τι μπορούμε να πετύχουμε δίχως πολέμους και με περισσότερη ειρήνη και ομόνοια. Ο άνθρωπος πάντα θα παραμένει ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο και η Ιστορία είναι η τρανή απόδειξη αυτού!
Φίλιπ Κερ, Άνθρωπος χωρίς ανάσα, Εκδόσεις Κέδρος
Ο πρόσφατα εκλιπών Φίλιπ Κερ, με τη λογοτεχνική του ευφυΐα και τις ιστορικές του αναζητήσεις, άφησε δυσαναπλήρωτο κενό, καθώς τα βιβλία του με την αστυνομική επένδυση και πλοκή που χρησιμοποιεί, εκτός από το να μας σαγηνεύουν και να μας καθηλώνουν, μας μαθαίνουν ιστορία και καταφέρνουν να μας αιχμαλωτίσουν. Ένα από τα πολύ σπουδαία του βιβλία που εκτυλίσσεται κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα αφιέρωμα στην ιστορία καθώς ο Κερ υπήρξε λάτρης της και η θέση αυτή του αξίζει. Βρισκόμαστε στο 1943 και αναζητείται η αλήθεια πίσω από την ανακάλυψη πτωμάτων που βρέθηκαν τυχαία σε μία περιοχή της Ρωσίας που ελέγχεται από τους Γερμανούς. Το ιστορικό πλαίσιο είναι αυτό που αναδεικνύεται και η αγωνία κορυφώνεται!
Chris Wallace, Χιροσίμα 1945, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η παρακάτω χαρακτηριστική φράση του Πωλ Βαλερύ δίνει το ακριβές στίγμα των όσων εκτυλίχθηκαν κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου: “Πόλεμος είναι όταν αλληλοσκοτώνονται άνθρωποι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, επειδή κάποιοι άλλοι, που γνωρίζονται καλά μεταξύ τους, δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν”. Πόσο πιο κυνικός μπορεί να γίνει κανείς όταν τα ίδια τα γεγονότα εκπλήσσουν δυσάρεστα. Η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, έγιναν κρανίου τόπος και ειδικά η Χιροσίμα για την οποία μιλά ο συγγραφέας αποτελεί το σημείο αναφοράς του παραλογισμού και της ανθρώπινης ανοησίας, είναι ένα τραγικό γεγονός που μετρά ακόμα και σήμερα τις πληγές του καθώς η ατομική βόμβα δεν είναι μία απλή ρουκέτα που εκτοξεύεται σε κάποια εδάφη και σκοτώνει αμάχους. Εδώ πρόκειται για την εξολόθρευση ολόκληρων πληθυσμών και όλα αυτά για ένα τίποτα, για μία εκδίκηση και μία έκφραση της παράνοιας που διακατέχει το ανθρώπινο είδος.
Βαλέριο Μάσιμο Μανφρέντι, Ο τύραννος των Συρακουσών, Εκδόσεις Ψυχογιός
Ο συγγραφέας της τριλογίας για τον Μέγα Αλέξανδρο, ο λάτρης της Αρχαίας Ελλάδας και της Αρχαίας ιστορίας γενικότερα βρίσκεται και πάλι εδώ, παρών, για να μας εξιστορήσει αυτή την φορά ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο της Ιστορίας που δεν σταματά να μας σαγηνεύει. Ο Μανφρέντι, με τον μοναδικό του τρόπο και τον γλαφυρό τρόπο γραφής του που μας κάνει να ξαναζούμε τα γεγονότα και την περίοδο που περιγράφει, μας αφηγείται την ιστορία του Διονύσιου, του Τυράννου των Συρακουσών. Πρόκειται για μια πολυσχιδή προσωπικότητα, μία αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία που είχε το μεγαλείο του πατριωτισμού αλλά από την άλλη πλευρά στιγματίστηκε από την απόφασή του να ενεργήσει ως τύραννος και έτσι να σβήσει εν μέρει την προσφορά του στους συμπατριώτες του Έλληνες που προστάτευσε από τους Καρχηδόνιους. Μια σπουδαία εξιστόρηση που αξίζει να διαβαστεί από όλους!
Θανάσης Πέτρου & Τάσος Ζαφειριάδης, Ξημέρωσε ο θεός τη μέρα, Εκδόσεις Πατάκη
Τα τελευταία χρόνια το graphic novel έχει κερδίσει μεγάλο κομμάτι του αναγνωστικού κοινού κάθε ηλικίας και προσελκύει συνεχώς νέους αναγνώστες καθώς προσφέρει μία εικονογραφημένη και πιο εύληπτη εκδοχή ενός πυκνογραμμένου βιβλίου. Έτσι και εδώ, η Ιστορία γίνεται πιο ελκυστική μέσα από αυτή την διασκευή μιας εξιστόρησης των περιπετειών ενός στρατιώτη κατά την διάρκεια του αιματηρού πλην νικηφόρου Ελληνοιταλικού πολέμου κατά τα έτη 1940 και 1941. Ο ελληνικός στρατός προελαύνει και κερδίζει τον αγώνα κατά των Ιταλών κατακτητών που μετά το ΟΧΙ αποφάσισαν να εισέλθουν στην χώρα με την βία. Ο στρατιώτης και πρωταγωνιστής του βιβλίου, ένας από τους πολλούς ήρωες του αγώνα, αφηγείται τις δυσκολίες και τις κακουχίες, τις στιγμές αδυναμίας και ηρωισμού, το πάθος για ελευθερία μέσα από μία συνταρακτική αφήγηση.
Simon Wiesenthal, Οι δολοφόνοι ανάμεσά μας, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ποιος δεν έχει ακούσει για την ιστορία του γιατρού Μένγκελε που μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου κατέφυγε στην Αργεντινή και προστατεύθηκε από το καθεστώς Περόν. Αυτός, όπως και τόσοι άλλοι, προσπάθησαν και κάποιοι κατάφεραν να γλιτώσουν από τα δίχτυα της δικαιοσύνης για όσα φρικτά έπραξαν κατά την περίοδο του Ναζισμού. Ο συγγραφέας και παθών, μέσα από το βιβλίο αυτό, ξετυλίγει το κουβάρι των αναμνήσεών του και ρίχνει φως στα όσα εκτυλίχθηκαν στο στρατόπεδο όπου κρατούνταν όμηρος έχοντας χάσει την γυναίκα του και την οικογένειά του. Ο Βίζενταλ, επιζών από αυτό το φρικτό μέτωπο, αποφάσισε με επιμονή και υπομονή να θέσει μετά τον πόλεμο όρο και στόχο της ζωής του τίποτα να μην μείνει κρυφό, να βρεθούν και να οδηγηθούν όλοι οι υπαίτιοι στη δικαιοσύνη και να αποκαλυφθεί η αλήθεια των δολοφόνων που κυκλοφορούσαν ελεύθεροι.
Βασίλης Ραφαηλίδης, (Μυθ)ιστορία των βάρβαρων προγόνων των σημερινών Ευρωπαίων, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου
Με την γνωστή σκωπτική και κυνική ματιά του στα πράγματα και την ιστορία, ο Βασίλης Ραφαηλίδης, μέσα από τα βιβλία του αναδεικνύει την ουσία των γεγονότων δίχως να ωραιοποιεί καταστάσεις και δίχως να φείδεται λόγων. Με ακεραιότητα και αντικειμενικότητα, αλλά και με έναν φλεγματικό τρόπο που παραπέμπει στους φίλους Βρετανούς, ο Ραφαηλίδης αναφέρεται, σε αυτό του το πόνημα και σε μορφή που ακροβατεί ανάμεσα στην ιστορία και την μυθιστορία, στην έλευση των σημερινών Ευρωπαίων. Ποιοι ήταν αλήθεια αυτοί που σήμερα διαμορφώνουν στην Ευρώπη τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις; Από πού άραγε προέρχονταν και ποιες οι απαρχές των φυλών τους; Από την προϊστορία μέχρι και την εμφάνιση των κρατών της Ευρώπης σχετικά πρόσφατα, οι λαοί αυτοί, πριν γίνουν αυτοί που γνωρίζουμε σήμερα πέρασαν από την άγνοια στην σοφία ενώ εμείς περάσαμε από την σοφία στον σκοταδισμό της θρησκείας αναφέρει ο Ραφαηλίδης.
