Peter Singer, Απελευθέρωση των ζώων, Εκδόσεις Οκτάνα

Αυτό δεν είναι ένα βιβλίο που θα ευχαριστήσει τον αναγνώστη, είναι ένα βιβλίο που έχει σκοπό και αποστολή να τον προβληματίσει. Πρόκειται για μια ομολογία ευθύνης για όλες τις κοινωνίες και για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στα ζώα και στα μη ανθρώπινα όντα γενικότερα. Ο συγγραφέας είχε πρωτοεκδώσει το βιβλίο αυτό πριν ακριβώς πενήντα χρόνια, τότε όμως ο κόσμος και γενικότερα το κοινό δεν ήταν προετοιμασμένος για όσα περιγράφονται εδώ, δεν ήθελε καν να τα αποδεχτεί. Ο Peter Singer ξεδιπλώνει το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων κυρίως σε σχέση με ότι έχει να κάνει με τις διατροφικές μας συνήθειες, την απληστία κατά βάση του ανθρώπου, αυτή την αδηφάγο διάθεση να κακοποιεί και να καταστρέφει ό,τι είναι γύρω του και κυρίως να εκμεταλλεύεται δίχως να σκέφτεται τις συνέπειες των πράξεών του. Καταναλώνουμε περισσότερα από αυτά που όντως χρειαζόμαστε, βασανίζουμε ζώα χωρίς φειδώ και χωρίς δισταγμό, κατακρεουργούμε κάθε τι έμβιο αρκεί να ικανοποιεί τις ορέξεις μας και το εγώ μας. Είμαστε λοιπόν εν συνόλω μια κοινωνία υπόλογη και ανεύθυνη, μια κοινωνία που αισθάνεται πως της χρωστάνε και δεν έχει καμία ενσυναίσθηση για το κακό που προκαλεί σε κάθε τι μη ανθρώπινο. Αυτό βέβαια είναι μια αντίληψη και μια πρακτική που δεν ξεκίνησε χθες αλλά χρονολογείται αιώνες πίσω. Περισσότερα

Ορμητικός αφηγητής του πόνου ή ακούραστος ψυχολόγος του εαυτού του (Β.Μ. Γκάρσιν, Το κόκκινο λουλούδι, Εκδόσεις Πόλις)

Ο Γκάρσιν, αυτός ο βασανισμένος και τρομαγμένος από τα ίδια του τα βιώματα ιππότης, σφράγισε με την προσωπικότητα του και την γραφή του την ευλογημένη λογοτεχνική γενιά του 1870 και είναι αυτός – άγνωστο σε πολλούς – που προανήγγειλε και ανακοίνωσε τον ερχομό του Άντον Τσέχωφ. Ο Γκάρσιν μας μυεί στον δικό του κόσμο, σε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος που περιγράφει στο σύντομο αυτό διήγημα, υποφέρει έτσι όπως ακριβώς υπέφερε ο ίδιος ο Χριστός πάνω στο σταυρό. Τέτοιο Γολγοθά, τέτοια ανηφόρα καλείται να ανέβει μήπως και κατά τύχη δει ένα κεράκι αναμμένο που θα φωτίσει την πελεκημένη του ψυχή. Μία ψυχή που μέσα στην αρρώστια και στον φιλάσθενο ψυχισμό του αναζητά στηρίγματα, δρόμους εναλλακτικούς για να κατευνάσει την πάλη με το εγώ του. Το “κόκκινο λουλούδι” είναι ένα συγκοινωνούν δοχείο με τον “Θάλαμο 6” του Τσέχωφ και από αυτό το διήγημα ο Τσέχωφ αντλεί και εμπνέεται το κείμενό του. Απόδειξη αναμφισβήτητη και τρανή πως τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται και επιχειρούν έναν ανοιχτό διάλογο που δεν έχει όρια και δεν χωράει αναβολή.Περισσότερα

Αλέξανδρος Κοτζιάς, Πολιορκία, Εκδόσεις Πατάκη

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από την ανακάλυψη πολύτιμων βιβλίων που για κάποιο αόριστο ή ανεξήγητο λόγο δεν βρήκαν στο σωστό χρόνο την κατάλληλη θέση τους μέσα στο λογοτεχνικό στερέωμα ή δεν είχαν την πρέπουσα προβολή κατά την πρώτη κυκλοφορία τους – στη γλώσσα τους ή στη μετάφρασή τους – και άρα κάπου λησμονήθηκαν. Κάποια από αυτά μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά και αυτό είναι πολύ σημαντικό εκδοτικό γεγονός. Έρχεται όμως πάντα η στιγμή όπου κάποιος θα βρεθεί με την επίμονη σκαπάνη του – είναι κάποιοι αυτοί – να φέρει στην επιφάνεια βιβλία που ξεχωρίζουν και αξίζει να μνημονευτούν. Πάντα υπήρχε μέσα μου το μικρόβιο και η λαχτάρα να ξετρυπώνω μικρά λογοτεχνικά αριστουργήματα που παραμένουν διαχρονικά μέχρι σήμερα, βιβλία διαφορετικά μεταξύ τους ως προς την θεματική, βιβλία όμως που σαγηνεύουν και αιχμαλωτίζουν την ανάγνωση, βιβλία που αξίζει να κοσμούν κάθε βιβλιοθήκη, βιβλία ξεχωριστά και πολύτιμα σαν πετράδια που κάποιος βρίσκει στην έρημο.Περισσότερα

Τραβώντας την κουρτίνα των ηθών της εποχής του (Μπαλζάκ, Η βεντέτα, Εκδόσεις Ροές)

Ο Μπαλζάκ με τον δικό του τρόπο εισέρχεται στο σπίτι των συναισθημάτων της οικογένειας Πιόμπο για να παραδειγματίσει τον αναγνώστη μέσα από τις καθημερινές αυτές σκηνές που ο ίδιος μελετάει μέσω και άλλων επεισοδίων για το που μπορεί να οδηγήσει η τυφλή δίψα για εκδίκηση και η αδικαιολόγητη έχθρα που εκείνη την εποχή βασιλεύει. Το φίδι που διψάει για να δαγκώσει έχει μπει ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις και τις έχει ποτίσει με το δηλητήριο της αντιπαλότητας. Από την μία τους ηττημένους οπαδούς του Ναπολέοντα που αδυνατούν να χωνέψουν την κατατρόπωσή τους και έχουν εξωθηθεί στην απομόνωση και από την άλλη τους οπαδούς της βασιλικής εξουσίας που έχουν ανέλθει στα σαλόνια της πολιτικής.Περισσότερα

Χωρίς κανόνα, χωρίς ουσία, χωρίς πρόσωπο: για την ‘Τριλογία της Νέας Υόρκης’, του Paul Auster

Γυάλινη πόλη, Φαντάσματα, Το κλειδωμένο δωμάτιο: τα τρία έργα της ‘Τριλογίας της Νέας Υόρκης’ που μαζί συνθέτουν ένα ερεβώδες περιβάλλον μυστηρίου, έναν μεταμοντέρνο μύθο που μελετά την ανθρώπινη κατάσταση χωρίς να επαφίεται στις δομές του ρεαλισμού και δίχως να εξαντλεί τη δύναμη της αναπαράστασης. Ο δεξιοτέχνης Paul Auster τυραννά τον αναγνώστη και στήνει παγίδες στην αναγνωστική διαδικασία με αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς πολυσημίας και νοηματικών εκρήξεων, διαταράσσοντας έτσι τις ερμηνευτικές του δυνατότητες.Περισσότερα

Στα μονοπάτια του έρωτα όλοι βαδίζουν ανυπεράσπιστοι και ευάλωτοι (Τανιζάκι, Το κλειδί, Εκδόσεις Άγρα)

Πόσο η αγάπη μπορεί να υπερκεράσει τις όποιες διαφορές σε ένα ζευγάρι, να τις λυγίσει και να καταστήσει μία πολύχρονη σχέση και πάλι βιώσιμη; Ποια είναι η μυστική και μαγική συνταγή που θα θρέψει τους καρπούς του έρωτα ανάμεσα σε έναν άντρα και μία γυναίκα μετά από πολλά χρόνια γάμου; Ο Τανιζάκι, ο εκ των κορυφαίων εκπροσώπων της ιαπωνικής λογοτεχνίας, θα δώσει την δική του θέση, θα εντρυφήσει και θα αναμοχλεύσει λόγια και πράξεις για να μπει βαθιά σε έναν ρόλο που θυμίζει “ηδονοβλεψία” όταν με μορφή κατασκόπου και σαν να παραφυλάει στην κλειδαρότρυπα ενός δωματίου, κατασκευάζει με τον δικό του μοναδικό τρόπο ένα σύγγραμμα γεμάτο υποψίες, αγωνία, αλήθειες και ψέματα και εισχωρεί σε μία εξονυχιστική ανάλυση της σχέσης των δύο φύλων. Όλα αυτά τα θαυμαστά θα τα πετύχει μέσα από τα απόκρυφα ημερολόγια ενός άντρα και μίας γυναίκας, δύο χαρακτήρων που αντιπροσωπεύουν τα πάθη και την δίψα των ανθρώπων για έξοδο από την καθημερινότητα σε μία Ιαπωνία που ισορροπεί ανάμεσα στην σεμνοτυφία, τα στερεότυπα και την ανάγκη για απελευθέρωση από τα στενά κοινωνικά δεσμά που ορίζουν τις σχέσεις. Η φωλιά των συναισθημάτων ανοίγει, τα πουλιά του έρωτα κελαηδάνε υπό το μαγικό του ραβδί και τραγουδάνε στον σκοπό ενός ύμνου στο παιχνίδι της σαγήνης.Περισσότερα

Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Πρόσκληση σε έναν αποκεφαλισμό, Εκδόσεις Μάγμα

Τολστόι, Γκόγκολ, Πούσκιν, Ντοστογιέφσκι, Τουργκένιεφ, Μπουλγκάκοφ και Ναμπόκοφ είναι μόνο ορισμένοι από αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ως καρδιά και πυρήνα της σπουδαίας και εξαιρετικά ανθρώπινης ρωσικής λογοτεχνίας, μιας λογοτεχνίας που αφουγκράζεται τον παλμό μιας κοινωνίας που παλεύει μέσα στην φτώχεια, τα δεινά και την αξιοπρέπεια. Πρόκειται μόνο για ορισμένα από τα ονόματα που έχουν σφραγίσει με τα γραπτά τους την ιστορία της ρωσικής λογοτεχνίας. Στα κείμενά τους, ο αναγνώστης ανακαλύπτει το μεγαλείο των Ρώσων συγγραφέων και αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα της σκέψης τους και της γραφής τους, στα έργα τους διαβλέπουμε την συναισθηματική φόρτιση, την ψυχανάλυση των χαρακτήρων ανθρώπων που ρέπουν προς την παρανομία και την ανηθικότητα. Ο Ναμπόκοφ, εκπρόσωπος και επίγονος αυτής της σπουδαίας σχολής, δηλώνει παρών με ένα ακόμα συγκλονιστικό μυθιστόρημα, γραμμένο σε μια εποχή τόσο ταραχώδη. Όλα αυτά τα ονόματα που μόλις αναφέρθηκαν μόνο τυχαία δεν είναι, πρόκειται για ισχυρές και εξέχουσες προσωπικότητες που έλαμψαν και άφησαν παρακαταθήκη, μοναδική κληρονομιά στις επερχόμενες γενιές.Περισσότερα

Στα χνάρια ενός ανθρώπου έρμαιο της απαξίωσης και της αμφιβολίας για το αύριο (Ρόμπερτ Βάλζερ, Τα αδέλφια Τάννερ, Εκδόσεις Ροές)

Όλη η ιστορία έχει την βαθιά αναζήτηση ενός εγώ μέσα στο εμείς. Γιατί ο Σίμον Τάννερ είναι ένας άνθρωπος ευαίσθητος, σκεπτόμενος, καλοπροαίρετος αλλά και επαναστατικός, αντιδραστικός, ειλικρινής που πληρώνει το τίμημα των λόγων του χωρίς να υπολογίζει το κόστος των πράξεών του. Παραμένει άνεργος για μεγάλο διάστημα αλλάζοντας διάφορες δουλειές και υπηρετώντας ανθρώπους διαφόρων ιδιοσυγκρασιών χωρίς ποτέ να βρίσκει αυτό που του ταιριάζει, που τον ικανοποιεί. Και κάθε φορά που αφήνει πίσω του το μέτωπο μίας εργασίας για αυτόν χαμένης έχει την σιγουριά πως το φταίξιμο δεν είναι δικό του. Παλεύει να στηριχτεί στα πόδια του, να μην λυγίσει και να συνεχίσει να αποζητά το συμφέρον του που δεν είναι άλλο από μία εργασία που να τιμά το πρόσωπό του και να μην γίνεται έρμαιο του κάθε εργοδότη. Αυτό μήπως θυμίζει κάτι από την σημερινή τροπή του εργασιακού status quo κυρίως στον ελληνικό χώρο? Και ο Σίμον Τάννερ δεν μεμψιμοιρεί ούτε και απογοητεύεται για αυτό το ατελείωτο αλισβερίσι, αποδέχεται την μοίρα του και την αντιμετωπίζει κατάματα. Περισσότερα

Διονύσης Καψάλης, Η απόσυρση του τεχνίτη, Εκδόσεις Άγρα

Το μεγαλείο του ποιητή είναι αδύνατο να μετρηθεί, ό,τι και να λεχθεί θα είναι πολύ λίγο, το ίδιο και το εκτόπισμα του πνευματικού ανθρώπου. Ο Καβάφης δεν ανήκει σε κανέναν παρά μόνο στην αιωνιότητα και στον κόσμο, σε όλους αυτούς που τον μελετούν και θα συνεχίσουν να τον μελετούν εις το διηνεκές διότι απλά η ποίησή του, το ιστορικό του υπόβαθρο, τα νοήματά του είναι ανεξάντλητα. Κάθε μελέτη αφιερωμένη στον Καβάφη είναι ένα σκαλί στην προσέγγισή του, στην προσπάθεια κατανόησής του, τόσο της προσωπικότητάς του όσο και του πολύπλευρου και πολυδιάστατου έργου του. Το καβαφικό σύμπαν είναι αυτό το οποίο αναλύει ο Διονύσης Καψάλης μέσα από δύο συγκεκριμένα μονοπάτια, δύο διαδρόμους που μας φέρνουν όλο πιο κοντά στην ανάσα του ποιητή. Το ένα αφορά στην ίδια του τη ζωή και το γεγονός πως γηράσκει και άρα πλησιάζει όλο και περισσότερο στον θάνατο, είναι κάτι το οποίο πραγματεύεται σε ποιήματά του, είναι η αδυναμία να αντικρύσει τον χρόνο. Το άλλο έχει να κάνει με την καβαφική αυτοπραγμάτωση, το γεγονός δηλαδή πως ο ποιητής νιώθει πως με κάποιον τρόπο έχει επιτελέσει την αποστολή του, έχει πράξει ορθώς όσα είχε μέσα του ονειρευτεί. Περισσότερα

Ένας άνθρωπος κατατρεγμένος και κυνηγημένος από τα ίδια του τα βιώματα (Νίκος Καχτίτσης, Ο εξώστης, Εκδόσεις Κίχλη)

Ο εξώστης είναι η επιτομή και το απαύγασμα της ίδιας του της προσωπικότητας που προσπαθούσε να ισορροπήσει σε μία πραγματικότητα ξένη, αλλόκοτη και απειλητική. Αγαπημένες του ασχολίες ήταν πάντα η αλληλογραφία με φίλους, όπου άλλοι τον πλήγωσαν και άλλοι τον στήριξαν, η γραφή ποιημάτων – μάλιστα μικρός ακόμα κέρδισε σε διαγωνισμό  στο σχολείο το 1941 – και βέβαια η συγγραφή εν γένει καθ’όλη τη διάρκεια του ταραγμένου όσο και δημιουργικού βίου του. Μοιάζει η ζωή του με αρχαία ελληνική τραγωδία που όσο φτάνει προς το τέλος της κορυφώνεται σε έναν χορό που έχει πίκρες, λίγες χαρές και πολύ πόνο. Αυτό το μυθιστόρημα γεννήθηκε μέσα από τα εσώψυχά του, την καρδιά του που νιώθουμε να σφίγγεται όταν διώχνεται και απομονώνεται μην θέλοντας τίποτα και κανέναν. Ο Καχτίτσης εμπεριέχεται και αυτοαναφέρεται με τα σημάδια του αόρατου και αφανούς ήρωά του που μονίμως αισθάνεται ένα χέρι εχθρικό να θέλει να τον αγγίξει για να του κάνει κακό. Ένα αδέσποτο σκυλί είναι ο πρωταγωνιστής σε μία θάλασσα μοναξιάς και περιθωριοποίησης γιατί οι καιροί, οι τότε και οι σημερινοί είναι σκληροί και απάνθρωποι.Περισσότερα

Maurice Attia, Τα χρώματα της εκδίκησης, Εκδόσεις Πόλις

Αγωνία, δράση, εύστοχες περιγραφές χαρακτήρων, μυστηριώδεις φόνοι και αμφιλεγόμενες κινήσεις γεμάτες υποψία και αμφιβολία, όλα αυτά είναι συστατικά μίας επιτυχημένης συνταγής ενός δεξιοτέχνη του αστυνομικού λογοτεχνικού μυθιστορήματος, όπως είναι ο Μωρίς Αττιά. Ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα είναι αυτό που πηγαίνει πέρα από την απλή ανακάλυψη του δολοφόνου και την εξιχνίαση του εγκλήματος. Είναι αυτό που διαθέτει λογοτεχνική ευστροφία, αφηγηματικό ειρμό, αυθεντική και όχι επιτηδευμένη αγωνία, αυτό που με λίγα λόγια συνδυάζει αστυνομικό δαιμόνιο και χτίσιμο ευφάνταστων χαρακτήρων. Είναι πολλές φορές εμποτισμένο με κοινωνικές, ιστορικές, πολιτικές ή άλλες εκφάνσεις που αφορούν σε γεγονότα πραγματικά ή κοντά στην πραγματικότητα έτσι που να αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη με μια αύρα μυστηρίου. Η τέχνη του αστυνομικού μυθιστορήματος ίσως να είναι και η πιο δύσκολη ως προς την σύλληψη των χαρακτήρων, την συνοχή και την εξιστόρηση με τέτοιο τρόπο που ο αναγνώστης να νιώθει πως το αστυνομικό που κρατά στα χέρια του δεν αντιγράφει μανιέρα αλλά διατηρεί την δική του προσωπική χροιά και ύφος. Περισσότερα

Τα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ καθημερινής ζωής και λογοτεχνικής αφήγησης στη συλλογή διηγημάτων ‘Ελέφαντας’, του Ρέϊμοντ Κάρβερ

Ο Αμερικανός διηγηματογράφος και ποιητής Ρέϊμοντ Κάρβερ (Raymond Carver) συγκαταλέγεται αναμφίβολα στους ειδήμονες της αφηγηματικής ικανότητας και τεχνικής και μάλιστα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι δεν βαδίζει απλώς εντός της τέχνης αυτή, αλλά την αναβαθμίζει κιόλας, μέσα από τους ιδιαίτερους λογοτεχνικούς πειραματισμούς του. Η αφηγηματική δεινότητα του Ρέϊμοντ Κάρβερ, έτσι όπως αυτή εκφράζεται στη συλλογή ‘Ελέφαντας’, η οποία περιέχει τα τελευταία διηγήματα που έγραψε, χαρακτηρίζεται από μία σειρά αντιθετικών – φαινομενικά – δίπολων, των οποίων όμως η αγαστή συνέργεια καταφέρνει να κατασκευάσει ένα ιδιαίτερο και γαλήνιο αφηγητικό περιβάλλον. Εξηγώ τι εννοώ.Περισσότερα