Ralph Waldo Emerson, Φύση, Εκδόσεις Οξύ

Η σειρά Επίλεκτα των εκδόσεων Οξύ είναι μια κιβωτός πολιτισμού και γνώσης, κείμενα που αποτελούν οδηγό και εγχειρίδιο για μια καλύτερη ζωή μέσω της ανάγνωσης βιβλίων, τα οποία έχουν λόγο και ουσία ύπαρξης. Τα κείμενα αυτά αποτελούν μια παρακαταθήκη τόσο για εμάς που τα διαβάζουμε σήμερα ως αναγνώστες, όσο όμως και για τους αναγνώστες του μέλλοντος. Πρόκειται για βιβλία ξεχωριστά που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κατηγοριών, όπως είναι η λογοτεχνία, η φιλοσοφία, η κοινωνιολογία, η πολιτική, η ιστορία, η αρχαία ελληνική γραμματεία. Είναι ευχής έργον να κυκλοφορούν τέτοια βιβλία που εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας και μας προβληματίζουν ως προς την σύλληψη του κόσμου όπου ζούμε με οδηγό το παρελθόν, γιατί ένας κόσμος δίχως παρελθόν είναι ένας κόσμος αναμφίβολα δίχως μέλλον. Ο Ralph Waldo Emerson είναι ένας από εκείνους τους διανοητές και πνευματικούς ανθρώπους που έβαλε με τον δικό του τρόπο το λιθαράκι σε αυτό που ονομάζουμε σύγχρονη φιλοσοφία. Σε αυτό το δοκίμιο, ασχολείται με την φύση ως ένας υπερασπιστής της, σε μια εποχή κρίσιμη όπου η φύση βάλλεται πανταχόθεν και κινδυνεύει.Περισσότερα

Η πληγωμένη και αιματηρή διαδρομή μιας χώρας σε διάσταση (Γιάννης Ατζακάς, Η σπηλιά, Εκδόσεις Άγρα)

Το άρμα της Ιστορίας είχε πάρει τη μεγάλη στροφή του και κάλπαζε τώρα προς την τρίτη χιλιετία. Η σκόνη που άφησε πίσω του κατακάθιζε αργά πάνω στις ερειπωμένες πόλεις, στους τόπους εξορίας, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα κρεματόρια, πάνω στα πεδία των μαχών, στους ποταμούς του αίματος, στους κρουνούς των δακρύων. Ο αιώνας των μεγάλων προσδοκιών σφραγίστηκε από ακόμη μεγαλύτερες διαψεύσεις” γράφει ο Γιάννης Ατζακάς στο τέλος του βιβλίου. Για ακόμα μια φορά ο Ατζακάς περιδιαβαίνει με ευαισθησία την ιστορία μέσω των ανθρώπων της, με όπλο τη σπάνια γραφή του. Για άλλη μια φορά, ο Ατζακάς ξεδιπλώνει στις σελίδες ενός βιβλίου του γεγονότα, εικόνες και πρόσωπα μιας άλλης εποχής, τα οποία όμως καθρεφτίζουν στο σήμερα όντας πιο επίκαιρα από ποτέ. Όσοι τα έζησαν θα καταλάβουν και θα θυμηθούν, όσοι δεν τα βίωσαν και τα διαβάζουν πρώτη φορά απλά θα νιώσουν έντονα, γιατί ποτέ ως χώρα δεν επιβιβαστήκαμε στο τρένο του πραγματικού εκσυγχρονισμού. Ο τρόπος γραφής του, η προσέγγισή του, ο μεστός του λόγος,  με αμεσότητα, καθαρότητα και αλήθεια δεν αφήνουν περιθώρια για αμφισβήτηση των συμβάντων αλλά και της κατάστασης της χώρας.Περισσότερα

Τόμας Μόλλεν, Darktown, Εκδόσεις Πόλις

Στην σύγχρονη κοινωνική σκηνή των ΗΠΑ παρατηρούμε καθημερινά, μέσω των ειδήσεων, ανταποκρίσεις για φυλετικές διακρίσεις των αστυνομικών αρχών εναντίον έγχρωμων συμπολιτών με την πρόφαση πως κάποια έκνομη ενέργεια έλαβε χώρα. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι αστυνομικοί παραβαίνουν τα ίδια τους τα όρια και εκδηλώνουν αφόρητη αγριότητα, ξεπερνούν τις εντολές και φέρονται εξαιρετικά βάναυσα σε πολίτες έγχρωμους. Μόλις πριν λίγες μέρες, ένας ποδηλάτης έγχρωμος πέρασε με κόκκινο τον φωτεινό σηματοδότη και του ασκήθηκε από λευκούς αστυνομικούς αδικαιολόγητη βία σε σημείο που να απορεί κανείς για το αν οι ΗΠΑ έχουν πραγματικά ξεπεράσει τα όσα άφησε πίσω του ο εμφύλιος πριν από σχεδόν 150 χρόνια. Στις ΗΠΑ επικρατεί ακόμα αυτός ο άγραφος νόμος πως οι λευκοί υπερέχουν έναντι των έγχρωμων, μια λογική παράλογη, μια κατάσταση που τείνει να γίνει κανονικότητα σε μια χώρα πληγωμένη από τα ίδια της τα βιώματα. Το μυθιστόρημα του Μόλλεν αυτά αφηγείται σε μια πόλη, το Νταρκτάουν, όπου τίποτα δεν πάει καλά και η ανορθολογικότητα αγγίζει το κόκκινο με θύματα τους ανθρώπους της.Περισσότερα

Μια γυναίκα βασανισμένη και λεηλατημένη από την ανθρώπινη βαναυσότητα (Μαρία Γαβαλά, Κόκκινος Σταυρός, Εκδόσεις Πόλις)

“Δεν είμαι συνηθισμένη γυναίκα. Δουλεύω, επινοώ, δημιουργώ, χύνω αίμα και ιδρώτα, τους χυμούς του σώματός μου, το περιεχόμενο του εγκεφάλου μου, και οι άλλοι περιφρονούν την προσφορά μου. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Κάθε φορά που έχω να προσφέρω κάτι, με αναγκάζουν να περνώ από αυστηρό έλεγχο, από κρησάρα. Δύο κριτές ικανοτήτων εξέτασαν μετά προσοχής το αίτημά μου, την προσφορά μου, και την απέρριψαν. Απέρριψαν τη ζωγραφιά μου. Απέρριψαν τα λουλούδια μου. Τα βρήκαν κακόγουστα, άτεχνα, ασήμαντα. Εμένα απέρριψαν δηλαδή. Εμένα βρήκαν κακόγουστη, άτεχνη, ασήμαντη. Ο άνεμος θα σκορπίσει τις στάχτες μου και ουδείς θα γνωρίζει ποια υπήρξα στ’ αλήθεια. Ποιες ήταν οι ζωγραφιές μου. Τα άνθη του ταλέντου μου”. Αυτά είναι τα λόγια της ζωγράφου Γκέρτρουντ Φλεκ, της γυναίκας που ήταν έγκλειστη για πολλά χρόνια σε ψυχιατρική κλινική και τελικά θανατώθηκε όπως πολλοί άλλοι ασθενείς καθώς το ναζιστικό καθεστώς αντιμετώπιζε τις ψυχικές ασθένειες ως στίγμα, ως κάτι μιαρό και ανάξιο ζωής. Είναι τόσα πολλά και δυστυχώς ανεξάντλητα τα επεισόδια, τα γεγονότα και οι ιστορίες που ξεπηδούν από τον ολέθριο σε απώλειες Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.Περισσότερα

Η μοναχική πορεία ενός βαθιά προδομένου ανθρώπου (Ερνέστο Σαμπάτο, Το τούνελ, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

«Πόσοι από κείνους είχαν μαντέψει πως κάτω από τις αρχιτεκτονικές μου και “το κατιτί” πνευματικό” υπήρχε ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί; Κανένας». Αλήθεια, πόσο απρόβλεπτη είναι η ανθρώπινη φύση ειδικά απέναντι σε ένα θέμα όπως είναι ο έρωτας. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο προδομένος άνθρωπος για να πάρει πίσω ό,τι του ανήκει ή τουλάχιστον αυτό που ο ίδιος θεωρεί πως του ανήκει; Δια στόματος Χουάν Πάμπλο Καστέλ, ο Ερνέστο Σαμπάτο διεισδύει γυμνός αλλά σοφός στα άδυτα του ανθρώπινου νου που δεν παύει να στροβιλίζεται, που δεν παύει να επιθυμεί, που θέλει να κατακτήσει και κατακτά και αν κανείς του αφαιρέσει αυτό που ήδη κατέκτησε τότε είναι έτοιμος για όλα. Πόσο οδυνηρό είναι να απολέσεις αυτό που θεωρείς πως είναι πια δικό σου, αν πραγματικά μπορείς να θεωρείς πως μπορεί ένας άνθρωπος να σου ανήκει, πώς να γεφυρώσεις μέσα σου το χάσμα της νίκης και της ήττας και πώς να αποδεχθείς την απώλεια όταν μέχρι πριν λίγο αγνοούσες την ύπαρξή της; Το μυθιστόρημα του Σαμπάτο είναι μια βουτιά στα ενδότερα στρώματα της ψυχής ενός ανθρώπου σε παραλήρημα, ένα ψυχογράφημα ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε πυρετώδη κατάσταση, πολιορκείται από το αίσθημα μιας αρρωστημένης επιθυμίας, είναι θολωμένος μπροστά σε μία ενεργειακά και συγκινησιακά φορτισμένη κατάσταση, τελικά ο πρωταγωνιστής του είναι ένας άνθρωπος που έχει ξεφύγει από τα όρια.Περισσότερα

Ένα μυθιστόρημα με κοινωνικό μήνυμα για όλους τους καιρούς (Theodore Dreiser, Η Κάρι μας, Εκδόσεις Gutenberg)

Δεν είναι διόλου τυχαίο που το μυθιστόρημα αυτό του Theodore Dreiser συγκαταλέγεται -σύμφωνα με τον Guardian- ανάμεσα στα 100 μυθιστορήματα που κανείς θα πρέπει να έχει διαβάσει. Το μυθιστόρημα, αν και γραμμένο πριν από περισσότερο από 100 χρόνια, καθίσταται προφητικό και αντικατοπτρίζει όλα αυτά που αναμφίβολα συμβαίνουν στο σήμερα. Κινείται ανάμεσα στο δίπολο άνοδος και πτώση του ανθρώπου του καιρού του – αδιαμφισβήτητα και του σημερινού – καθώς παρακολουθεί μεταξύ άλλων τη πορεία δύο ανθρώπων, μιας γυναίκας και ενός άντρα που έρχονται αντιμέτωποι με τη μοίρα τους, κοινή στην αρχή και χωριστή στην εξέλιξη της αφήγησης, βυθισμένοι και οι δύο σε έναν αγώνα ανταγωνισμού. Ο Dreiser, με τον ρεαλισμό και κυρίως το στοιχείο του νατουραλισμού να τον διακατέχει – έχοντας διαβάσει και εμπνευστεί από τους αγαπημένους του Ντίκενς, Χάρντι, Έλιοτ και Μπαλζάκ – σκιαγραφεί με λέξεις τη προσωπογραφία τους και αφηγείται με κάθε συνταρακτική λεπτομέρεια τόσο την παρακμή όσο και την ανύψωση δύο ανθρώπων που διαγράφουν αντίθετη τροχιά ζωής μη μπορώντας να συμβιώσουν κάτω από την ίδια στέγη. Περισσότερα

Percival Everett, James, Εκδόσεις Ψυχογιός

Πριν από κάποια χρόνια είχε προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες η περίφημη ταινία Δώδεκα χρόνια σκλάβος βασισμένη σε βιβλίο το οποίο αφηγείται την αληθινή ζωή του Σόλομον Νόρθαπ, ενός βιολιστή μετέπειτα σκλάβου. Η ιστορία των σκλάβων στην Βόρεια Αμερική είναι πολύ πικρή και σκληρή για τις συνθήκες διαβίωσης σε μια χώρα όπου οι λευκοί κατείχαν και κατέχουν ακόμα, σε πολύ μικρότερο βαθμό βέβαια σε σχέση με το παρελθόν, το αποκλειστικό προνόμιο της ελευθερίας και των δικαιωμάτων ενώ οι έγχρωμοι πολίτες της χώρας ταλαιπωρούνται και βασανίζονται για το γεγονός πως γεννήθηκαν έγχρωμοι. Το κόστος αυτής της διαμάχης έχει πληρωθεί πολλές φορές με δολοφονίες, εγκληματικές ενέργειες παντός τύπου και το βιβλίο του Έβερετ έρχεται απλώς να επιβεβαιώσει όλα τα παραπάνω για μια χώρα που μέχρι και σήμερα δεν έχει καταφέρει να λύσει αυτά τα ενδοφυλετικά προβλήματα. Οι αλήθειες του μυθιστορήματος είναι απόλυτα πραγματικές και ο πρωταγωνιστής περνά τα πάνδεινα για να καταφέρει να βρει την ανεξαρτησία του και τον πολυπόθητο διάδρομο της ελευθερίας μέσα όμως από δοκιμασίες που μπορεί να του κοστίσουν την ίδια του τη ζωή.Περισσότερα

Αναζητώντας την αλήθεια στους ανθρώπους στο Δουβλίνο, μια πόλη φάντασμα (Τζέιμς Τζόυς, Οι Δουβλινέζοι, Εκδόσεις Οξύ)

Όλα τα διηγήματα στους Δουβλινέζους χαρακτηρίζονται από μία στασιμότητα, μία αδιόρατη αυθυποβολή σε αυτό που έπεται και δεν γνωρίζουν αλλά αισθάνονται πως έρχεται και εκείνοι μπροστά σε ένα περίεργα πικρό μέλλον για το αναπότρεπτο ζουν στην ζώνη του λυκόφωτος. Το Δουβλίνο θυμίζει πόλη νεκρή ή τουλάχιστον πόλη ανήσυχη, μια πόλη που οι κάτοικοι δεν απολαμβάνουν και όλοι βρίσκονται σαν να έχουν εισέλθει στον καιρό των παγετώνων, μοιάζει να έχουν κοκαλώσει και να μη νιώθουν καμία διάθεση για ζωή. Σκιές των εαυτών τους, οι πρωταγωνιστές του εγγράφονται σε μία πραγματικότητα που απλά περνάει μέρα τη μέρα δίχως ελπίδα, αλλά μόνο σε μία κατάσταση αγωνίας και φόβου. “Πέρασε βιαστικά το διαχωριστικό και της φώναξε να τον ακολουθήσει. Τον έσπρωξαν να προχωρήσει, αλλά εκείνος συνέχιζε να τη φωνάζει. Το λευκό της πρόσωπο τον κοίταξε παθητικά, σαν αβοήθητο ζώο. Το βλέμμα της δεν έδειχνε κανένα σημάδι αγάπης, αποχαιρετισμού ή αναγνώρισης” θα πει ο Φρανκ στο διήγημα “Έβελιν”. Και έχουμε την εντύπωση πως οι ήρωές του στέκονται σαν τους ζωγραφικούς ανθρώπους του Έντουαρντ Χόπερ, παγωμένοι στο χρόνο που ξαφνικά σταμάτησε πέρσι το καλοκαίρι για να θυμηθούμε τον Τέννεσι Ουίλλιαμς.Περισσότερα

Τομά Σλεσσέρ, Τα μάτια της Μόνα, Εκδόσεις Πατάκη

Ο πασίγνωστος σε όλους Πάμπλο Πικάσο είχε δηλώσει κάποτε το εξής: “Η τέχνη ξεσκονίζει από την ψυχή μας την σκόνη της καθημερινότητας”. Πόσες φορές τυχαίνει να βρισκόμαστε ενώπιον ενός έργου τέχνης σε κάποιο μουσείο ή ενώπιον ενός κτιρίου και να θαυμάζουμε και στις δύο περιπτώσεις το μεγαλείο της δημιουργίας και μένουμε άφωνοι με αυτό; Ενδόμυχα, αυτόματα, ακούσια και παράλληλα επιτελείται ένα μεγάλο έργο για το άτομό μας ή τελοσπάντων λειτουργεί μέσα μας η ευχάριστη διαδικασία νηνεμίας της ψυχής μας. Και αυτό γιατί στην θέαση έργων τέχνης ή αντικειμένων που άφησαν ιστορία και χάραξαν ανεξίτηλα την ιστορία της τέχνης και και άρα την ιστορία του ανθρώπου και των θεσπέσιων επιτευγμάτων του, εμείς γαληνεύουμε και θεραπευόμαστε χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Αυτή είναι και η πρόθεση του συγγραφέα και Ιστορικού τέχνης Τομά Σλεσσέρ, ο οποίος με αφορμή την τέχνη ωθεί τον αναγνώστη να ξεχαστεί για λίγο από την καθημερινότητα και να εξαγνιστεί μέσω των έργων τα οποία και παραθέτει.Περισσότερα

Όταν ο έρωτας έρχεται στο προσκήνιο και η καρδιά πάλλεται (Τόμας Χάρντυ, Το ημερολόγιο της Αλίσια, Εκδόσεις Ερατώ)

Ο Τόμας Χάρντυ παίζει σε αυτό το διήγημα, που έχει τη μορφή ημερολογίου, με τις ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης φύσης. Ο Χάρντυ, στα περισσότερα μυθιστορήματα του, τα οποία ονομάζει ο ίδιος “μυθιστορήματα χαρακτήρα και περιβάλλοντος” πραγματεύεται με σκληρότητα, τιμιότητα και ειρωνεία τις ανθρώπινες ερωτικές εξάρσεις, τα παιχνίδια της μοίρας που επηρεάζουν τον σύγχρονο άνθρωπο πριν έρθει η βιομηχανική επανάσταση και αρχίζει να διαφθείρει όλο και περισσότερο τον ευάλωτο σε πάθη άνθρωπο. Ο Χάρντυ, σε αυτό το διήγημα, όπως και σε άλλα μυθιστορήματα όπως το Tess of the d’ Ubervilles – το οποίο σύντομα θα μεταφραστεί και αυτό από τις εκδόσεις Ερατώ – ή το Far from the madding crowd – το οποίο πρόσφατα προβλήθηκε στον κινηματογράφο -, καταδεικνύει πόσο ο άνθρωπος παρασύρεται από τη δύναμη της επιθυμίας και δυσκολεύεται να την τιθασεύσει. Περισσότερα

Mark Rowlands, Η ευτυχία των σκύλων, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου

Ανέκαθεν και διαχρονικά ο σκύλος αποτελούσε τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου, είναι το ζώο εκείνο που καταλαβαίνει την χαρά και την λύπη του ανθρώπου, είναι εκείνο που συναισθάνεται έντονα και πολλές φορές οι αντιδράσεις του είναι σωτήριες. Είναι επίσης ο καλύτερος προστάτης των παιδιών, των τυφλών, των διαβητικών, των ηλικιωμένων ανθρώπων, είναι πάντα εκεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του και το μόνο που ζητά είναι ένα χάδι και έναν περίπατο. Με αυτά τα λίγα είναι χαρούμενος και αυτό το αποδεικνύει η ουρά του και οι συνεχές περιστροφές γύρω από τον άξονά του. Είναι ένα ζώο με δράση και αντίληψη, είναι έξυπνος και προνοητικός, έχει τόσα προσόντα και τόσες κρυφές χάρες που θα χρειάζονταν ολόκληρα βιβλία για να καλυφθεί αυτή του η ικανότητα. Προφανώς, δεν είναι όλοι οι σκύλοι το ίδιο αποτελεσματικοί, η κάθε ράτσα έχει τα δικά της στοιχεία και χαρακτηριστικά, ωστόσο είναι πολλά τα είδη των σκύλων που έχουν την δυνατότητα να αναπτύσσουν ειδικές σχέσεις με τον άνθρωπο. Περισσότερα

Μιλώντας για ιστορία μέσα από ένα αστυνομικό μυθιστόρημα (Τζον Μπιούκαν, Τα 39 σκαλοπάτια, Εκδόσεις Μίνωας)

Ο ήρωας του βιβλίου προσκαλεί τον αναγνώστη να τον ακολουθήσει σε όλη τη διαδρομή της αγωνίας, καθώς με τίμημα την ίδια του τη ζωή διαφυλάσσει ένα μυστικό που μόνο εκείνος γνωρίζει, ενώ δεν υποκύπτει σε απειλές και κατηγορίες. Τιμώντας την μνήμη του αδικοχαμένου Αμερικανού διατηρεί υψηλά το φρόνημά του καθώς και φροντίζει σε κάθε στιγμή να αποδεικνύει την δική του αθωότητα απέναντι σε εκείνους που θέλουν να τον εμπλέξουν σε βρώμικα παιχνίδια. Ο Μπιούκαν στήνει μία υπόθεση αληθοφανή με πολλά στοιχεία εμπνευσμένα από τη θητεία του στο Βρετανικό Κοινοβούλιο και με όπλο τη δεινότητά του στο γράψιμο υφαίνει ένα ξεχωριστό αστυνομικό μυθιστόρημα όπου δεν είναι τόσο η λύση του γρίφου και η εξιχνίαση του εγκλήματος, όσο ο δρόμος προς αυτό που έχει σημασία. Και εκεί ο Μπιούκαν κερδίζει το λογοτεχνικό στεφάνι ελιάς γιατί η αφήγησή του είναι ξεχωριστή και μοναδικά σαγηνευτική.Περισσότερα