Κώστας Ακρίβος, Πότε διάβολος, πότε άγγελος, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Που πας παλικάρι πομπές ξεκινούνε
κι οι σκλάβες σου ουρλιάζουν στο βωμό
ουρλιάζουν τα πλήθη καμπάνες ηχούνε
κι ο ύμνος σου τραντάζει το ναό

Ποιος στ’ αλήθεια είμαι εγώ και που πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
οι προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ

Αυτή είναι μία από τις στροφές του τραγουδιού “Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη” του μοναδικού Διονύση Σαββόπουλου, ένα τραγούδι ύμνος στον ήρωα της Επανάστασης στον οποίο είναι αφιερωμένο το νέο βιβλίο του Κώστα Ακρίβου. Ο Κώστας Ακρίβος χρόνια τώρα γνωρίζει πώς να μας εκπλήσσει ευχάριστα, πώς να μετατρέπει την έρευνα σε μυθιστόρημα, πώς να προσελκύει τον αναγνώστη στο μάθημα ιστορίας και λογοτεχνίας που κάθε φορά παραδίδει με τέτοια ευκολία. Και όμως δεν είναι μια εύκολη αποστολή ο τρόπος γραφής του Κώστα Ακρίβου και αρκεί μια ματιά στις σημειώσεις για να αντιληφθεί κάποιος το πόσο βαθιά έχει σκάψει ο Ακρίβος για να αναδυθεί αυτό το αποτέλεσμα. Οι περιγραφές του Ακρίβου, ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται τα γεγονότα, οι εικόνες που μας παραθέτει είναι σαν να ζούμε τον αιώνα κάτω από τον Παρθενώνα, όπως λέγαμε και στις εορταστικές εκδηλώσεις στο σχολείο.

Τιμώντας έναν εθνικό ήρωα ως ελάχιστο φόρο στο πρόσωπό του

Ο Ακρίβος τιμά σε κάθε του λογοτεχνικό έργο και μία σημαντική προσωπικότητα και φέτος λόγω και των 200 χρόνων από την Ελληνική επανάσταση ήρθε η ώρα να ρίξει τα φώτα πάνω στον ήρωα Καραϊσκάκη έτσι όπως του αξίζει. Όλα συγκλίνουν στην ανάδειξη του θάρρους του, της γενναιότητάς του, της αντρειοσύνης του, της προσωπικότητας ενός αυθεντικού αγωνιστή που δεν δίστασε να δώσει τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας. Εν έτει 1835 πάνω στο λείψανο του Καραϊσκάκη ο νεαρός βασιλιάς Όθων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ακρίβος στο κείμενο, εκφωνεί λόγο και δηλώνει: “Αθάνατε Καραϊσκάκη! Επειδή ζώντα δεν σε επρόφτασα να σε βραβεύσω πρεπόντως, δια τας ηρωικάς υπέρ πατρίδος ανδραγαθίας σου, εις την οποίαν προσέφερες την μέγιστην θυσίαν, χύσας το αίμα σου υπέρ αυτής, τιμώ σήμερον τα λείψανά σου, με το οποίον έχω βασιλικώτερον βραβείον, τον Μέγαν Σταυρόν του Τάγματος του Σωτήρος, αφήνων αυτόν, διά παντός, εις τον οίκον σου εις ανεξάλειπτον μνήμην της προς σε του έθνους ευγνωμοσύνης”.

Αυτά τα λόγια είναι δεν είναι πραγματικά, μικρή σημασία έχει, διότι όπως και να έχει οι τιμές στον Καραϊσκάκη υπήρξαν πολλές μετά τον θάνατό του και μάλιστα ο Ακρίβος μέσω του Μήτρου Αγραφιώτη, που όπως αναφέρει υπήρξε ένα από τα πρωτοπαλίκαρα που ο ίδιος πήρε από νωρίς κοντά του, ο μύθος του αγωνιστή και ηγέτη λαμβάνει τις διαστάσεις που του αρμόζουν. Δεν λογάριασε στιγμή τη ζωή του όπως και πολλοί άλλοι επώνυμοι ή ανώνυμοι αγωνιστές του 1821, μοναδικός σκοπός του και ιερή του αποστολή ήταν η αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και η ελευθερία του Έθνους. Ο Ακρίβος αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές του αγωνιστή που προκύπτουν μέσα από την έρευνά του όπως για παράδειγμα πως ήταν βωμολόχος, γιατί ένα τέτοιο χαρακτηριστικό εκείνη την εποχή ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο. Μην ξεχνάμε εξάλλου πως ο Καραϊσκάκης ανδρώθηκε σε μία κοινωνία που δεν είχε ιδιαίτερη πρόσβαση στην μόρφωση αλλά μιλούσε μία γλώσσα ελληνική που ήταν πιο κοντά στην αρχαία από αυτήν που μιλάμε εμείς σήμερα.

Ο Καραϊσκάκης ήταν ένα πρόσωπο αξιοσέβαστο και διαμηνυόταν σε όλους πως πρέπει πάση θυσία να προσπαθήσουν όλοι να μην πάθει κακό. Αυτά εξάλλου είπε και ο Κολοκοτρώνης, όπως αναφέρει ο Ακρίβος. Ο Μήτρος Αγραφιώτης χρόνια ολόκληρα από παιδί πλάι στον Καραϊσκάκη, είχε γνώση της συμπεριφοράς του και των ικανοτήτων του, ήταν σάρκα εκ της σαρκός του και μέσα στο κείμενο υπάρχουν στιγμές φόρτισης για αυτόν τον αγωνιστή που στάθηκε πλάι του ως και την τελευταία στιγμή. Ο Ακρίβος γράφει για τον Καραϊσκάκη: “Στον Κ. συναντούσες σφιχτοδεμένες την παλικαριά με την αποκοτιά και την κοφτερή σκέψη με την πονηριά, όπως σε κανέναν άλλον άνθρωπο. Είχε το ταλέντο να επωφελείται από τις περιστάσεις. Κανείς άλλος Κλέφτης δεν ήταν πιο ριψοκίνδυνος από αυτόν και κανείς άλλος δεν στάθηκε πιο τυχερός στο πεδίο της μάχης”.

Εξάλλου είναι γνωστό τοις πάσι πως για να γράψεις ένα καλό βιβλίο, πρέπει πρώτα να έχεις διαβάσει και ο Κώστας Ακρίβος είναι πιστός σε αυτήν την αποστολή χρόνια τώρα. Μετά το εξαιρετικό βιβλίο αφιέρωμα στον Στρατή Δούκα επανέρχεται με μία παράλληλη ιστορία, ένα δίπολο ηρώων της Επανάστασης και έτσι τιμά και εκείνος από την πλευρά του την παλιγγενεσία. Ο Ακρίβος πραγματεύεται με έξοχο αφηγηματικό τρόπο την ζωή του Γεώργιου Καραϊσκάκη και του Μήτρου Αγραφιώτη, δύο επιφανών ανδρών που γέννησε ο τόπος και που πολέμησαν πλάι πλάι στον αγώνα για την ελευθερία. Όλοι οι άνθρωποι κρύβουν μυστικά για το παρόν και το παρελθόν τους και όταν επιτελείται αυτή η μυστηριώδης διασταύρωση της ιστορίας τότε ο αναγνώστης και μελετητής μένει ενεός ενώπιον των αποκαλύψεων.

“Κάθε που σκέφτομαι τα περασμένα κακά, μ’ ανεβαίνει η πίκρα στο λαιμό. Μα πιο πολύ φαρμακώνομαι που ο καπιτάνος δεν πρόφταξε να δει τον Τούρκο φευγάτο απ’ το ελληνικό”

“Όσο μου μέλλεται ακόμα να ζήσω, τον καπιτάνο δεν πρόκειται να τον βγάλω ποτές απ’ το μυαλό, μήτε απ’ την καρδιά. Τι με είχε σαν παιδί δικό του κι εγώ αυτόν καλύτερο κι από πατέρα”