Οι ιδέες του Διαφωτισμού έδωσαν τη θέση τους στην αυτοκρατορία του Ναπολέοντα, στη μετέπειτα πτώση της και στη Βιομηχανική Επανάσταση. Όλες αυτές οι ραγδαίες πολιτικές αλλαγές επηρέασαν τη δομή και τις συνήθειες της κοινωνίας και αναμφίβολα άφησαν το στίγμα τους στη λογοτεχνία της εποχής. Ωστόσο, η δύναμη της λογοτεχνίας δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και έτσι οδηγούμαστε στο ερώτημα αν οι εξελίξεις επηρεάζουν τους συγγραφείς ή αν τα βιβλία τους παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση των εκάστοτε συνθηκών. Αυτή, βέβαια είναι μια ερώτηση που δεν θα βρει ποτέ απάντηση, αλλά δεν παύει να αποτελεί ενδιαφέρουσα ενασχόληση η μελέτη της σχέσης αυτής.Περισσότερα
Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, Διαβολιάδα, Εκδόσεις Πλέθρον
“Οι περισσότερες ιστορίες, τα διηγήματα, τα μυθιστορήματα και τα θεατρικά του Μπουλγκάκοφ είναι χτισμένα πάνω σε μια παραδοξότητα ή και πάνω σ’ ένα πλέγμα παραδοξοτήτων. Ενεργούν δηλαδή στον συναισθηματικό και στον νοητικό μας κόσμο κυρίως μέσω της υπερβολής, μέσω της απρόσμενης εισβολής του αλλόκοτου”. Αυτά αναφέρει στην εισαγωγή του βιβλίου ο Αλέξης Ζήρας και μας προσφέρει μια γενική εικόνα για τον κόσμο του παραδόξου και του μεταφυσικού στον οποίο βουτάει δίχως αναπνευστική μάσκα ο Μπουλγκάκοφ ταράζοντας τα νερά στην μετεπαναστατική Ρωσία.Περισσότερα
Φερνάντο Πεσσόα, Η ώρα του διαβόλου και άλλα διηγήματα, Εκδόσεις Gutenberg
Με μοναδικό οδηγό τις ανησυχίες του, τις οποίες άλλωστε έχει καταγράψει και στο περίφημο “Βιβλίο της ανησυχίας” που επίσης κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Gutenberg υπό την εξαιρετική μετάφραση όπως και εδώ της Μαρίας Παπαδήμα, ο Πεσσόα συνομιλεί με όλα αυτά που τον απασχολούν και τον κατακεραυνώνουν. Τα τρία διηγήματα διαπνέονται από την ίδια φιλοσοφία στην οποία διεισδύει καίρια και με τόλμη. Οι στοές της αγωνίας του και οι φωνές που του υπαγορεύουν όλα όσα καταγράφει εδώ είναι σημάδι της έντονης πνευματικής διεργασίας που τον διακατέχει. Ερημίτης, διάβολος και ναυτικός είναι τρία πρόσωπα που πηγάζουν από τον ίδιο του τον ψυχικό κόσμο, τρεις μορφές που τον κατατρέχουν και τον αναστατώνουν και για αυτό σπεύδει να ανοίξει διάλογο μαζί τους και να τις αντιμετωπίσει.Περισσότερα
Πολιτική λογοτεχνία ή λογοτεχνική πολιτική;
Αποτελεί κοινό τόπο πως η λογοτεχνία έχει διττή φύση. Δεν αποτελεί μόνο μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης αλλά και φορέα κοινωνικών και πολιτικών αντιλήψεων. Οι εκάστοτε ιστορικοί παράγοντες που επικρατούσαν σε μία χώρα ή σε μία χρονική περίοδο επηρέαζαν τους συγγραφείς και είχαν φανερό αντίκτυπο στα έργα τους, τα οποία φιλοδοξούσαν όχι μόνο να ασκήσουν μια γόνιμη κριτική στα πολιτικά πράγματα, αλλά και να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Η τέχνη, και εν προκειμένω η λογοτεχνία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τις ραγδαίες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, ούτε θα μπορούσε να μην εκφράσει τον αντίκτυπό τους στην καθημερινότητα των ανθρώπων.Περισσότερα
Ο έρωτας στα χρόνια των ανθρώπων μέσα από 10 μυθιστορήματα
Έρως ανίκατε μάχαν έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες και μάλλον είχαν δίκιο. Ο έρωτας, αυτός ο φτερωτός Θεός με τα βέλη του, δεν έχει πάψει να απασχολεί τους ανθρώπους, να τους αιχμαλωτίζει, να τους σαγηνεύει, να τους αναστατώνει, να τους προβληματίζει, να τους διχάζει, να τους εξουσιάζει καίρια με όλη του τη δύναμη και εκείνοι ανυπεράσπιστοι να λαβώνονται στο βωμό του. Οι λογοτέχνες βρίσκονται επίσης στο μεταίχμιο των ερωτικών εξάρσεων και εκφράζουν πάθη και φλογερά συναισθήματα έτσι όπως τα ζουν και οι ίδιοι, ως γνήσιοι θνητοί και θύματά του. Οι ήρωες των βιβλίων που παρουσιάζονται εδώ είναι η τρανή απόδειξη πως ουδείς μπορεί να αντισταθεί στη μαγεία και τα δίχτυα του έρωτα. Καθίστανται ευάλωτοι και εύθραυστοι, τρωτοί και όμηροι, στέκονται ανήμποροι στις ερωτικές περιπτύξεις και οδηγούνται πολλές φορές σε ανήθικες συμπεριφορές ενώ βιώνουν την ερωτική περιπέτεια στα όριά τους.Περισσότερα
Γεώργιος Βιζυηνός, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον, Εκδόσεις Αιώρα
Ο Γεώργιος Βιζυηνός παραμένει ένας από τους στυλοβάτες των ελληνικών γραμμάτων και της ελληνικής λογοτεχνίας, ένας ποιητής και λόγιος που κατέγραψε στα γραπτά του στιγμές και εικόνες από τα προσωπικά του βιώματα. Στο σύντομο βίο του κατάφερε να αφήσει παρακαταθήκη βιβλία όπως “Το αμάρτημα της μητρός μου”, “Αι συνέπειαι της ιστορίας” και πολλά άλλα τόσο σημαντικά για τα νεοελληνικά γράμματα. Στα βιβλία του, ο αναγνώστης και συνάμα μελετητής, διαβλέπει έναν έντονο αφηγηματικό κόσμο που ξεπροβάλλει και αναδεικνύεται η δραματικότητα των χαρακτήρων παράλληλα με μία αφηγηματική τεχνική, η οποία παραμένει μοναδική και αξεπέραστη. Ο λόγος του σε πρώτο πρόσωπο και η ολοζώντανη και σπαρταριστή γραφή του είναι τέτοια που μας εντάσσουν στα γραπτά του ως συμμέτοχους και κοινωνούς ενός βιζυηνικού σύμπαντος.Περισσότερα
Ρίτσαρντ Μπρότιγκαν, Η Έκτρωση, Εκδόσεις Ενύπνιο
Πώς είναι δυνατόν μια φαινομενικά απλή ιστορία που αφηγείται τη ζωή ενός ζευγαριού να μπορεί να είναι ταυτόχρονα συγκινητική, ρομαντική, ανθρώπινη αλλά και περίτεχνα διασκεδαστική όσο και στοχαστική; Ο Ρίτσαρντ Μπρότιγκαν, με την εκκεντρική του αφηγηματικότητα και το ευφυές του πνεύματός του, κατάφερε στην “Έκτρωση” να χτίσει έναν κόσμο που εμπεριέχει αγάπη, τρυφερότητα, κατανόηση, συντροφικότητα, μέριμνα, συμπόνια. Περισσότερα
Zino Zini, Το συνέδριο των νεκρών, Εκδόσεις Έρμα
“Επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία!” γράφεται στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Μια ευχή που ακόμα και σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου αυτού που αναφέρεται στους νεκρούς του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, δεν έχει γίνει πράξη. Και πώς να γίνει πράξη όταν το ανθρώπινο γένος λυσσαλέα και ματαιόδοξα επιδίδεται σε πολέμους ανθρωποφάγους και βάρβαρους χωρίς κανένα νόημα και ουσία; Ο Τζίνο Τζίνι δημοσιεύει αυτό το βιβλίο/σύγγραμμα/καταγγελία το 1921 για να διατρανώσει την έντονη και σφοδρή αντίθεσή του στον πόλεμο που κατακρεουργεί συνειδήσεις, εξολοθρεύει ανθρώπους και αφανίζει λαούς. Αποτελεί πολύ σημαντική παρέμβαση από έναν άνθρωπο του στοχασμού και των γραμμάτων σε μια εποχή κρίσιμη και επιφέρει τα μέγιστα ως προς τον προβληματισμό και την περισυλλογή σχετικά με αυτό το ανελέητο μέσο που λέγεται πόλεμος. Περισσότερα
Η ομοφυλοφιλία στην τέχνη και τη λογοτεχνία: η γοητευτική τέχνη του να είσαι διαφορετικός
“Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι” έγραφε ο καυστικός και φλεγματικός Ιρλανδός Όσκαρ Ουάιλντ επιχειρώντας να καυτηριάσει όλα όσα του συνέβαιναν. Είχε αποδεχτεί ανοιχτά την “αδυναμία” του και λειτουργούσε χωρίς να απαρνείται την ομοφυλοφιλία του, την οποία όμως και δεν αποκάλυπτε, δημόσια φοβούμενος την ίδια του τη ζωή και το μίσος των ανθρώπων. Σε αυτό το δραματικό μονοπάτι της άνισης μάχης με τα στερεότυπα της κοινωνίας πάλεψαν και άλλοι δημιουργοί όπως ο Άντυ Γουόρχολ, ο Φράνσις Μπέικον, ο Φρέντι Μέρκιουρι, ο δικός μας αλλά και οικουμενικός Κωνσταντίνος Καβάφης, ο μελαγχολικός Ναπολέων Λαπαθιώτης και τόσοι άλλοι. Περισσότερα
Ντύλαν Τόμας, Σκοτεινά παραμύθια, Εκδόσεις Ροές
Το άστρο του ποιητικού και αιρετικού Ντύλαν Τόμας διαφάνηκε από πολύ νεαρή ηλικία όταν παρατούσε το σχολείο για να επιδοθεί στο διάβασμα και όταν σε ηλικία μόλις 16 ετών έγραψε το πρώτο του ποίημα. Ο Ντύλαν Τόμας, τα διηγήματα του οποίου βρίσκουμε σε αυτήν την έκδοση να μεταφράζονται πρώτη φορά στα Ελληνικά, είναι ένας από τους καταραμένους συγγραφείς και ποιητές αφού έφυγε σε ηλικία μόλις 39 ετών, όπως άλλωστε και ο ποιητής Ρεμπώ από τον οποίο τόσο επηρεάστηκε ως προς το ύφος και την θεματολογία των γραπτών του. Περισσότερα
Bogdan Teodorescu, Το Στιλέτο, Εκδόσεις Πόλις
“Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό” είχε πει κάποτε ο Αβραάμ Λίνκολν, ο πολιτικός που κατάφερε να επιφέρει το τέλος της δουλείας στην Αμερική και τελικά δολοφονήθηκε. Οι πολιτικοί ταγοί και ο δημοσιογραφικός κόσμος της Ρουμανίας, οι συνωμοσίες και οι υπόγειες διαβουλεύσεις, οι ενδοκυβερνητικές και κομματικές συγκρούσεις είναι το κύριο πιάτο του συγγραφέα που με τρόπο ωμό και επίκαιρο μας περιγράφει μία πολιτική πραγματικότητα και έναν πόλεμο που έχει λάβει διαστάσεις Αρμαγεδδώνα. Περισσότερα
5 βιβλία που ενέπνευσαν γνωστά τραγούδια του διεθνούς ρεπερτορίου
Η μουσική και η λογοτεχνία αποτελούν αστείρευτες τέχνες, καθώς τόσο τα ερεθίσματα και η έμπνευση, όσο και η ανάγκη του δημιουργού να εκφράζει σκέψεις και συναισθήματα και του κόσμου να αναγνωρίζει κομμάτια του εαυτού του μέσα σε έργα τέχνης, δεν τελειώνουν ποτέ. Φυσικά, δεν παύει ποτέ και η μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Πόσα και πόσα τραγούδια δε δανείστηκαν τα θέματά τους από αγαπημένα βιβλία; Άλλα χρησιμοποίησαν τους τίτλους τους, άλλα εμπνεύστηκαν από τις ιστορίες τους, ενώ άλλα περιέχουν αυτούσιες φράσεις τους. Τα παραδείγματα είναι, φυσικά, πάρα πολλά και δεν θα μπορούσαν να εξαντληθούν σε ένα μόνο άρθρο. Παρακάτω ακολουθούν μερικά βιβλία τα οποία σχετίζονται με δημοφιλή τραγούδια.Περισσότερα